Dziennik Ustaw - rok 1991 nr 100 poz. 442

2. Celem kontroli skarbowej jest również badanie zgodności z prawem gospodarowania mieniem innych państwowych osób prawnych.

1) kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach podatkowych,

2) kontrola celowości i legalności wydatkowania środków budżetowych oraz prawidłowości obliczania i wykorzystywania dotacji budżetowych,

3) badanie zgodności z prawem wykorzystania i rozporządzania mieniem państwowym, a w szczególności ujawnianie niedoborów, a także innych szkód w tym mieniu.

2. W ramach kontroli skarbowej prowadzonej w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, badaniu podlega również rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowość obliczania i wpłacania zobowiązań podatkowych stanowiących dochód gminy, a także innych niż wymienione w tym przepisie należności pieniężnych budżetu państwa.

1) wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego,

2) badanie prawidłowości stosowania cen urzędowych, a także cen umownych w zakresie objętym ograniczeniami swobodnego kształtowania ich poziomu,

3) badanie prawidłowości obrotu dewizowego.

1) zobowiązani do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa lub państwowych funduszy celowych,

2) wydatkujący środki z budżetu państwa,

3) władający i zarządzający mieniem państwowym.

2. Kontroli skarbowej podlegają także izby i urzędy skarbowe oraz płatnicy i inkasenci podatków i innych należności, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach podatkowych.

2. Rada Ministrów określi cele, o których mowa w ust. 1, oraz organy, zasady i tryb przeprowadzania kontroli wykorzystania środków budżetowych i mienia państwowego na te cele.

2. Organy kontroli skarbowej mogą prowadzić również, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, dochodzenia w sprawach karnych skarbowych oraz w sprawach o przestępstwa na szkodę Skarbu Państwa – ujawnione w toku kontroli.

3. Przepisy dotyczące kontroli skarbowej nie naruszają przewidzianych w odrębnych ustawach uprawnień do kontroli w zakresie, o którym mowa w art. 2 i 3, przysługujących właściwym rzeczowo organom.

1) Minister Finansów jako naczelny organ kontroli skarbowej,

2) Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ wyższego stopnia nad inspektorami kontroli skarbowej,

3) inspektorzy kontroli skarbowej, zwani dalej „inspektorami”.

2. Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Finansów.

3. Inspektorów powołuje i odwołuje Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej.

2. Minister Finansów, w drodze rozporządzenia, określi siedziby i terytorialny zasięg działania urzędów kontroli skarbowej.

3. Minister Finansów określi organizację urzędów kontroli skarbowej oraz nada im statut.

4. Właściwość miejscową inspektorów określa się według terytorialnego zasięgu działania urzędu kontroli skarbowej.

5. Inspektorzy zatrudnieni w Ministerstwie Finansów są uprawnieni do prowadzenia kontroli na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

6. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej może wyznaczyć inspektora zatrudnionego w urzędzie kontroli skarbowej do przeprowadzenia kontroli poza obszarem jego właściwości miejscowej.

1) określa zadania urzędów kontroli skarbowej wynikające z ustawy,

2) organizuje szkolenia inspektorów,

3) organizuje system informacji w urzędach kontroli skarbowej i zapewnia jego współdziałanie z systemem informacji innych instytucji, organizacji państwowych i samorządowych,

4) sprawuje kontrolę urzędów i izb skarbowych w zakresie prawidłowości ustalania i poboru podatków i niepodatkowych należności budżetowych.

5) organizuje pracę i jest przełożonym inspektorów zatrudnionych w Ministerstwie Finansów,

6) ustala plany kontroli,

7) upoważnia inspektorów do przeprowadzania kontroli,

8) analizuje wyniki kontroli skarbowej i przedstawia Ministrowi Finansów propozycje ich wykorzystania,

9) uczestniczy w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących się kontrolą skarbową,

10) realizuje zadania określone w odrębnych przepisach.

2. Dyrektor urzędu kontroli skarbowej w szczególności:

1) organizuje pracę urzędu kontroli skarbowej i jest przełożonym zatrudnionych w nim inspektorów oraz innych pracowników,

2) ustala plany kontroli,

3) upoważnia inspektorów do przeprowadzenia kontroli.

2. Plany kontroli ustalają dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej stosownie do zadań określonych przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.

2. Postępowanie kontrolne może być wszczęte bez upoważnienia oraz poza planem kontroli, jeżeli okoliczności faktyczne uzasadniają natychmiastowe podjęcie kontroli.

3. Czynności kontrolnych w przypadkach, o których mowa w ust. 2, dokonuje się w obecności kontrolowanego, osoby zastępującej kontrolowanego lub przez niego zatrudnionej, a w razie nieobecności tych osób – w obecności przywołanego świadka.

4. Czynności kontrolne dokonane bez upoważnienia są skuteczne pod warunkiem przedstawienia kontrolowanemu takiego upoważnienia najpóźniej następnego dnia po dniu rozpoczęcia kontroli.

1) zakres kontroli,

2) przewidywany czas trwania kontroli,

3) miejsce prowadzenia kontroli,

4) imię i nazwisko inspektora prowadzącego kontrolę.

2. W razie gdy czynności kontrolne są dokonywane wyłącznie w obecności świadka, upoważnienie do przeprowadzenia kontroli oraz zawiadomienie o wszczęciu postępowania dołącza się do protokołu.

3. Minister Finansów określa wzór legitymacji służbowej, o której mowa w ust. 1.

1) udostępnić obiekty, urządzenia i składniki majątkowe, których badanie wchodzi w zakres kontroli skarbowej,

2) zapewnić wgląd w dokumentację i prowadzone ewidencje objęte zakresem kontroli,

3) umożliwić kontrolującemu sporządzanie kopii niezbędnych dokumentów,

4) zapewnić warunki do pracy, w tym w miarę możliwości samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów,

5) umożliwić filmowanie i fotografowanie oraz dokonywanie nagrań dźwiękowych, jeżeli film, fotografia lub nagranie może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli,

6) udostępnić środki łączności, a w przypadku gdy kontrolowanym jest podmiot gospodarczy – także inne konieczne środki techniczne, jakimi dysponuje w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności kontrolnych.

2. Kontrolowany jest obowiązany udzielać inspektorowi wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli.

3. Inspektor jest uprawniony do wstępu oraz poruszania się po terenie jednostki kontrolowanej na podstawie legitymacji służbowej, bez potrzeby uzyskiwania przepustki, oraz nie podlega rewizji osobistej, przewidzianej w regulaminie wewnętrznym tej jednostki. Inspektor podlega przepisom o bezpieczeństwie i higienie pracy, obowiązującym w kontrolowanej jednostce.

4. Inspektor może, za zgodą prokuratora, dokonywać czynności kontrolnych w lokalu, w którym zamieszkuje osoba fizyczna, zobowiązana do uiszczenia należności pieniężnych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, w razie powzięcia wiarygodnych wiadomości, że osoba ta nie wpłaca tych należności lub oblicza je nierzetelnie. Z czynności tych sporządza się protokół, który wymaga zatwierdzenia przez prokuratora. Przepisy Kodeksu postępowania karnego o przeszukaniu stosuje się odpowiednio.

1) badać dokumenty i ewidencje, objęte zakresem kontroli,

2) zabezpieczać zebrane dowody,

3) zarządzać inwentaryzację wraz z rozliczeniem jej wyniku,

4) dokonywać oględzin.

5) legitymować osoby w celu ustalenia tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,

6) przesłuchiwać świadków,

7) zasięgać opinii biegłych,

8) zbierać inne niezbędne materiały w zakresie objętym kontrolą.

2. Kontrolowany powinien być uprzedzony o miejscu i terminie przeprowadzania dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, jeżeli stosownie do art. 13 ust. 3 czynności kontrolnych dokonuje się pod nieobecność kontrolowanego.

2. Inspektor ma prawo sprawdzenia prawidłowości i rzetelności badanych dokumentów także u ich wystawcy, odbiorcy, pośrednika lub przewoźnika.

3. Do czynności sprawdzających u osób wymienionych w ust. 2 stosuje się odpowiednio art. 13–19.

2. Dokumentowanie czynności kontrolnych polega w szczególności na sporządzaniu protokołów z:

1) badania dokumentów i ewidencji,

2) zabezpieczenia dokumentów i dowodów rzeczowych,

3) inwentaryzacji,

4) oględzin,

5) przesłuchania świadków.

Stan faktyczny może być utrwalony ponadto za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk oraz magnetycznych nośników informacji.

3. Minister Finansów w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określa sposób zabezpieczania, odtwarzania i wykorzystywania dowodów utrwalonych za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk oraz magnetycznych nośników informacji.

4. W razie gdy czynności kontrolnych dokonuje się pod nieobecność kontrolowanego lub osoby zastępującej go albo bez zachowania warunków określonych w art. 13 ust. 1, z czynności tych sporządza się protokół.

2. Kontrolowany lub osoba zastępująca go może w terminie 3 dni od dnia podpisania protokołu złożyć na piśmie wyjaśnienia bądź zgłosić zastrzeżenia do treści protokołu, inspektor zaś obowiązany jest ustosunkować się do nich bez zbędnej zwłoki w formie odpowiedniej adnotacji.

2. Z czynności, o której mowa w ust. 1, sporządza się adnotację podpisaną także przez kontrolowanego.

3. Kontrolowany ma prawo, niezwłocznie lub najpóźniej w terminie 3 dni od dnia zapoznania się z dokumentacją i ustaleniami kontroli, zażądać na piśmie:

1) uzupełnienia tej dokumentacji przez wskazanie czynności kontrolnych, które należałoby podjąć, i dokumentów, które należałoby włączyć do akt sprawy,

2) przeprowadzenia ponownej oceny zebranej dokumentacji z punktu widzenia możliwości weryfikacji ustaleń kontroli.

2. Po rozpatrzeniu zastrzeżeń, o których mowa w ust. 1, inspektor przedstawia kontrolowanemu na piśmie ostateczne ustalenia i wnioski z kontroli, zwane dalej „wynikiem kontroli”.

1) nazwę (nazwisko) oraz adres lub siedzibę kontrolowanego,

2) nazwisko inspektora,

3) zakres i czas trwania kontroli,

4) ustalenia i wnioski kontroli wskazujące na stwierdzone nieprawidłowości w prowadzeniu dokumentacji lub ewidencji, gospodarowaniu mieniem państwowym, obliczaniu lub uiszczaniu podatków oraz innych należności budżetu państwa i państwowych funduszy celowych – ze wskazaniem kwoty należności do zapłacenia lub do zwrotu, a także sposobu usunięcia innych nieprawidłowości.

2. Wynik kontroli powinien zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz podpis, wraz z pieczęcią urzędową inspektora.

3. Wynik kontroli doręcza się kontrolowanemu, a właściwemu organowi lub dysponentowi części budżetu ponadto dokumentację czynności kontrolnych.

2. W wypadku, o którym mowa w ust. 1, wynik kontroli zawiera również pouczenie o przysługującym kontrolowanemu środku prawnym.

2. Żądanie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać zarzuty przeciwko wynikowi kontroli, określać ich istotę i zakres oraz wskazywać dowody je uzasadniające.

2. Przepisów art. 26–28 nie stosuje się do zobowiązań podatkowych, do których ustalenia właściwy jest organ gminy.

2. Do uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej na podstawie art. 154 i art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego właściwy jest organ kontroli wyższego stopnia.

2. Jednostka, do której nota sygnalizacyjna została skierowana, jest obowiązana, w terminie 30 dni od dnia doręczenia tej noty, zawiadomić organ kontroli skarbowej o sposobie wykorzystania zawartych w niej informacji lub o przyczynach jej niewykorzystania.

3. Jeżeli w toku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w ustalaniu lub w poborze zobowiązań podatkowych przez organy gminy, organ kontroli skarbowej zawiadamia o tym właściwą izbę obrachunkową.

4. Jeżeli stwierdzone nieprawidłowości dotyczą działania urzędów lub izb skarbowych, organ kontroli skarbowej jest obowiązany zawiadomić o nich Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.

1) przeciwko posiadaczowi rachunku będącemu osobą fizyczną,

2) o przestępstwo popełnione w zakresie działalności osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, która jest posiadaczem rachunku.

2. Żądanie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać oznaczenie posiadacza rachunku, okresu objętego informacją, imienia i nazwiska inspektora upoważnionego do uzyskania informacji.

2. Organy kontroli skarbowej nie mogą stosować środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie informacji oraz utrwalanie śladów i dowodów w sposób tajny.

3. Organ kontroli skarbowej przy wykonywaniu swoich zadań może korzystać z pomocy osób nie będących pracownikami organów kontroli skarbowej.

4. Za udzielenie pomocy, o której mowa w ust. 3, osobom nie będącym pracownikami organów kontroli skarbowej może być przyznane wynagrodzenie wypłacane z funduszu operacyjnego.

5. Minister Finansów określa zasady tworzenia i gospodarowania funduszem operacyjnym.

6. Jeżeli w czasie korzystania i w związku z korzystaniem przez organy kontroli skarbowej z pomocy osób, o których mowa w ust. 3, osoby te utraciły życie lub poniosły uszczerbek na zdrowiu albo szkodę w mieniu, przysługuje odszkodowanie.

7. Minister Finansów, w drodze rozporządzenia, określa zasady i tryb przyznawania odszkodowania, o którym mowa w ust. 6.

2. Każda informacja zawiera adnotację, kto, kiedy i do jakich celów wykorzystywał zawarte w niej dane.

3. Przepis art. 33 stosuje się do wywiadu skarbowego.

2. Do wyłączenia inspektora stosuje się odpowiednio przepisy art. 24–26 Kodeksu postępowania administracyjnego, a w postępowaniu karnym skarbowym art. 135 i art. 136 ustawy karnej skarbowej.

3. Inspektor może powierzyć dokonywanie czynności kontrolnych pod swoim nadzorem pracownikom urzędu kontroli, z wyłączeniem:

1) zarządzania inwentaryzacji,

2) przesłuchiwania świadków.

3) dokonywania ostatecznych obliczeń należności budżetowych,

4) podpisywania wyników kontroli,

5) kierowania noty sygnalizacyjnej,

6) wszczynania dochodzeń karnych i karnych skarbowych,

7) podpisywania aktów oskarżenia lub wniosków karnych,

8) czynności, o których mowa w art. 17 ust. 4.

1) posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich,

2) ma nienaganną opinię i nie był karany za przestępstwo z winy umyślnej,

3) posiada wyższe wykształcenie prawnicze, ekonomiczne lub inne wyższe o specjalności przydatnej do kontroli skarbowej,

4) posiada co najmniej 5-letni staż pracy w organach administracji podatkowej albo 3-letnią praktykę w urzędach kontroli skarbowej,

5) złożył egzamin kwalifikacyjny na stanowisko inspektora przed komisją powołaną przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.

2. W szczególnie uzasadnionych wypadkach Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej może powołać na inspektora osobę nie spełniającą warunków, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4.

3. Minister Finansów określa szczegółowe warunki odbywania praktyki oraz przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych na stanowisko inspektora.

2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa rodzaje stanowisk inspektorów oraz wysokość i tryb przyznawania dodatku, o którym mowa w ust. 1.

2. Inspektorzy w czasie wykonywania czynności kontrolnych nie mogą być zatrzymani bez uprzedniej zgody Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej. Nie dotyczy to zatrzymania na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa.

3. Za wykroczenia związane z bezpośrednim pełnieniem obowiązków służbowych inspektorzy odpowiadają tylko dyscyplinarnie.

„Art. 167a. 1. Podatnik powinien być uprzedzony o miejscu i terminie przeprowadzania dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin.

2. Przepisów ust. 1 oraz art. 167 § 1 niestosuje się, jeżeli podatnik jest nieobecny, a okoliczności faktyczne uzasadniają natychmiastowe podjęcie kontroli.”

1) § 2 otrzymuje brzmienie:

„§ 2. Dochodzenie w sprawach o przestępstwa popełnione na szkodę Skarbu Państwa, ujawnione przez organy kontroli skarbowej w toku kontroli, mogą prowadzić te organy.”,

2) w § 3 wyrazy „Organy kontroli i rewizji finansowej” zastępuje się wyrazami „Organy kontroli skarbowej”.

1) art. 106 otrzymuje brzmienie:

„Art. 106. Kto utrudnia inspektorom kontroli skarbowej lub uprawnionym pracownikom organu podatkowego przeprowadzanie czynności kontrolnych, podlega karze grzywny do 1.250.000 złotych.”;

2) art. 128 otrzymuje brzmienie:

„Art. 128. 1. Kierownikiem organu dochodzenia oraz finansowego organu dochodzenia jest naczelnik urzędu skarbowego, dyrektor urzędu celnego lub inspektor kontroli skarbowej.

2. Kierownikiem finansowego organu orzekającego jest naczelnik urzędu skarbowego, dyrektor izby skarbowej, dyrektor urzędu celnego lub Prezes Głównego Urzędu Ceł.”;

3) w art. 157 w § 1 wyrazy „kierownik finansowego organu dochodzenia” zastępuje się wyrazami „Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej”;

4) w art. 174 w § 2 w pkt 2 wyrazy „izby skarbowe” zastępuje się wyrazami „inspektorzy kontroli skarbowej”;

5) w art. 178 w § 1 w pkt 2 wyrazy „izba skarbowa – Minister Finansów” zastępuje się wyrazami „inspektor kontroli skarbowej – Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej”;

6) w art. 186 w § 2 wyrazy „izba skarbowa – Minister Finansów” zastępuje się wyrazami „inspektor kontroli skarbowej – Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej”.

1) w art. 32 skreśla się ust. 6;

2) w art. 35 skreśla się wyrazy „32 i”.

1) w art. 2 dodaje się pkt 11 w brzmieniu:

„11) kontrola skarbowa”;

2) skreśla się art. 7 i art. 8;

3) w art. 9:

a) w ust. 4 w pkt 3 wyrazy „podatkowej w zakresie zleconym przez izbę skarbową” zastępuje się wyrazami „w toku postępowania podatkowego w zakresie niezbędnym do ustalenia zobowiązania podatkowego”,

b) w ust. 5:

– w pkt 2 skreśla się wyrazy „i kontrola”,

– skreśla się pkt 3, 4, 6 i 7,

c) skreśla się ust. 5a;

4) art. 9a otrzymuje brzmienie:

„Art. 9a. 1. Środki finansowe w wysokości 20% dodatkowych wpływów podatkowych i niepodatkowych należności budżetowych przeznacza się na usprawnienie funkcjonowania organów i urzędów podległych Ministrowi Finansów oraz na premie dla pracowników tych organów i urzędów, a w szczególności dla pracowników, którzy przyczynili się bezpośrednio do uzyskania dodatkowych wpływów.

2. Minister Finansów określi, jakie rodzaje wpływów budżetowych uznaje się za dodatkowe w rozumieniu ust. 1, a także sposób ich rozdysponowania oraz zasady przyznawania premii.”;

5) w art. 11:

a) w ust.1 skreśla się wyrazy „oraz uprawnienia Ministra Finansów i podległych mu organów w zakresie kontroli finansowej i cen” oraz oznaczenie ust. 1,

b) skreśla się ust. 2.

„5. Na żądanie organów upoważnionych do tego na podstawie odrębnych przepisów wydawca lub redaktor są obowiązani do ujawnienia posiadanych nazw i adresów podmiotów gospodarczych lub osób fizycznych, zamieszczających odpłatne ogłoszenia lub reklamy w sprawach działalności gospodarczej. W tym wypadku art. 15 ust. 1 i 2 nie stosuje się.”

„1. Kontrolę dewizową, z zastrzeżeniem art. 27 ust. 1, wykonują Minister Finansów i organy kontroli skarbowej.”

1) w art. 45 w ust. 3 wyrazy „ceł antydumpingowych oraz” skreśla się;

2) w art. 70:

a) ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4. Środki finansowe uzyskane z opłat o których mowa w ust. 1–3, a także 30% kwot uzyskanych ze sprzedaży przedmiotów z przestępstw celnych i dewizowych ujawnionych przez funkcjonariuszy celnych przeznacza się na usprawnienie funkcjonowania organów celnych oraz na premie dla pracowników podległych Prezesowi Głównego Urzędu Ceł, a w szczególności dla tych, którzy przyczynili się bezpośrednio do wykrycia przestępstw lub wykroczeń celnych i dewizowych.”,

b) w ust. 5 skreśla się pkt 4,

c) dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Prezes Głównego Urzędu Ceł określi sposób rozdysponowania środków, o których mowa w ust. 4, oraz zasady przyznawania premii.”

2. Inspektorzy powołani w trybie ust. 1 obowiązani są do złożenia egzaminu kwalifikacyjnego, o którym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 5, w terminie jednego roku od dnia powołania.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: L. Wałęsa