Dziennik Ustaw - rok 1995 nr 37 poz. 181

Na podstawie art. 208 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy zarządza się, co następuje:

1) I grupę niebezpieczeństwa - obejmującą typy A, B i C,

2) II grupę niebezpieczeństwa - obejmującą typ D,

3) III grupę niebezpieczeństwa - obejmującą typy E, F i G.

2. Minimalne odległości bezpieczeństwa budynków i pomieszczeń, w których znajdują się nadtlenki, od innych obiektów określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

1) I grupy niebezpieczeństwa - należy kwalifikować do kategorii zagrożenia wybuchem MW 1,

2) II grupy niebezpieczeństwa - należy kwalifikować do kategorii zagrożenia wybuchem MW 2,

3) III grupy niebezpieczeństwa - nie są kwalifikowane do kategorii zagrożenia wybuchem.

2. Zasady wyznaczania w obiektach stref zagrożenia wybuchem mieszanin materiałów palnych z powietrzem do odpowiedniej kategorii zagrożenia wybuchem określają przepisy przeciwpożarowe.

2. Zakwalifikowania obiektów do kategorii zagrożenia wybuchem MW 1 i MW 2 dokonuje kierownik zakładu pracy, zgodnie z odrębnymi przepisami.

2. Na obszarze strefy ochronnej zabrania się:

1) budowy dróg, z wyjątkiem dróg prowadzących do tych obiektów,

2) przechowywania i gromadzenia materiałów palnych,

3) używania i przechowywania materiałów mogących zainicjować wybuch lub zapalenie,

4) używania otwartego ognia,

5) przebywania osób nie związanych z realizacją zadań wynikających z funkcji obiektu.

3. Dopuszcza się prowadzenie w strefie ochronnej prac remontowych i spawalniczych w sposób uniemożliwiający zainicjowanie pożaru lub wybuchu.

2. Magazyn izolowany powinien być wolno stojącym obiektem jednokondygnacyjnym, bez podpiwniczenia i poddasza, jednokomorowym lub wielokomorowym. Komory powinny być rozmieszczone szeregowo, a wszystkie drzwi komór powinny być usytuowane z tej samej strony. Rozmieszczenie dwuszeregowe jest dopuszczalne w magazynie, w którym są cztery komory stykające się jedną ze ścian bocznych i ścianą tylną (przeciwległą do drzwi). Powierzchnie odciążające mogą być wówczas usytuowane tylko na drugiej ścianie bocznej każdej komory.

3. Magazyn izolowany powinien być, zależnie od projektowanego obładowania, zlokalizowany z zachowaniem odległości bezpieczeństwa ustalonych według równania określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia, z uwzględnieniem współczynników liczbowych „K”, określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

4. Magazyn podręczny jest wydzielonym pomieszczeniem w budynku produkcyjnym na potrzeby krótkotrwałego składowania nadtlenków zużywanych w bieżącej produkcji.

5. Jeżeli ciężar nadtlenku w magazynie izolowanym lub oddzielonym nie przekracza dla I grupy niebezpieczeństwa 50 kg, dla II grupy niebezpieczeństwa 200 kg, a dla III grupy niebezpieczeństwa 400 kg, to odległości bezpieczeństwa nie są wymagane. Dotyczy to również magazynów podręcznych i naważalni.

6. Nadtlenki znajdujące się w magazynach podręcznych powinny być zużyte w ciągu jednej zmiany.

1) 1000 kg nadtlenków I grupy niebezpieczeństwa,

2) 2500 kg nadtlenków II grupy niebezpieczeństwa,

3) 5000 kg nadtlenków III grupy niebezpieczeństwa.

Do powierzchni odciążających zalicza się również okna oraz drzwi łatwo otwierające się na zewnątrz.

2. Dla budynków i pomieszczeń, w których znajdują się nadtlenki III grupy niebezpieczeństwa, powierzchnie odciążające nie są wymagane.

3. Dachy budynków i pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, powinny być wykonane z płyt bezodłamkowych, natomiast ich ściany powinny być wykonane z materiałów niepalnych, przy czym jedna ze ścian lub dach bądź ich odpowiednia część powinny stanowić powierzchnię odciążającą.

4. Powierzchnia odciążająca nie powinna być skierowana w stronę stanowisk pracy, obiektów socjalnych i mieszkalnych. W halach produkcyjnych, między reaktorami a powierzchnią odciążającą, nie powinno znajdować się żadne urządzenie, które mogłoby spowodować dodatkowe zagrożenie w przypadku niebezpiecznego rozkładu nadtlenków.

5. Jeśli powierzchnię odciążającą stanowią okna, powinny one być na zewnątrz zabezpieczone siatką chroniącą przed odłamkami, umieszczoną w odległości 1 m od okna.

6. W magazynach wielokomorowych ściany boczne i działowe powinny wystawać ponad dach na wysokość co najmniej 0,3 m, jeśli powierzchnią odciążającą jest dach, lub wystawać przed ścianę odciążającą na odległość 1,0 m na całej wysokości.

7. W magazynach, w których znajdują się nadtlenki I i II grupy niebezpieczeństwa, od strony ściany odciążającej powinien być usypany wał ziemny o wysokości nie mniejszej niż wysokość budynku magazynowego, tak aby stopa wału oddalona była od budynku od 1 do 3 metrów. Kąt między podstawą a tworzącą wału powinien wynosić 40 +/- 5°. Wały ziemne mogą być podparte murem do 1/3 ich wysokości jednostronnie lub dwustronnie. Powierzchnie wałów ziemnych powinny być uodpornione na erozję powietrzną i wodną.

8. W przypadku komór w magazynach dla nadtlenków o TSR poniżej 20°C powinny być stosowane przedsionki.

2. Ogrodzenie powinno zabezpieczać teren przed wstępem osób postronnych, mieć wysokość 2,5 m i być oświetlone na całej długości oraz posiadać dwie bramy, w tym jedną służącą do stałego użytkowania, a drugą awaryjną usytuowaną z przeciwnej strony.

1) co najmniej 5 cm, jeżeli dno opakowania ma kształt prostokątny lub kwadratowy,

2) co najmniej 2 cm, jeżeli dno opakowania ma kształt okrągły lub owalny.

2. Dopuszcza się składowanie nadtlenków na regałach z zachowaniem następujących warunków:

1) w pionie rozmieszczone mogą być tylko opakowania z tym samym nadtlenkiem,

2) półki regału powinny być wykonane w postaci kratownic, przy czym najwyższa półka powinna znajdować się na wysokości 150 cm,

3) regały przeznaczone do składowania opakowań z ciekłymi nadtlenkami powinny mieć zainstalowane, w odległości 10 cm pod każdą półką, tace z tworzywa sztucznego.

4) regały nie powinny zawierać elementów drewnianych i palnych.

3. W magazynie lub w komorze magazynowej poszczególne partie nadtlenków należy rozdzielić i oznakować datą przyjęcia. Do przetwórstwa należy wydawać zawsze opakowania najstarsze.

4. Niedozwolone jest magazynowanie nadtlenków z uszkodzonymi opakowaniami.

5. W pomieszczeniach magazynów nie wolno otwierać opakowań z nadtlenkami, poza przypadkami pobierania próbek przez kontrolę techniczną.

6. W przypadku hermetycznie zamkniętych opakowań z nadtlenkami potrzebę i częstotliwość ich odpowietrzania reguluje instrukcja magazynowa.

7. Zabrania się stosowania palet drewnianych do składowania nadtlenków.

8. Dopuszcza się piętrzenie opakowań z nadtlenkami III grupy niebezpieczeństwa będącymi w stanie stałym, zgodnie z instrukcją producenta.

2. Minimalne odległości bezpieczeństwa, określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia, dla hali produkcyjnej, w innych kierunkach niż kierunek wydmuchu, mogą być zmniejszone do połowy, jeśli hala w tych kierunkach sąsiaduje poprzez przedsionek ze sterownią, pomiarówką, pomieszczeniami sanitarnymi i gospodarczymi.

3. Ściany między pomieszczeniami produkcyjnymi powinny spełniać wymogi przewidziane dla ścian oddzielenia przeciwpożarowego. Ściany między pomieszczeniami produkcyjnymi i pomieszczeniami obsługi (pomiarówki, sterownie) powinny być wytrzymałe na wybuch i nie mogą się w nich znajdować drzwi, okna oraz otwory na kable i rurociągi. Połączenia drzwiowe pomiędzy tymi pomieszczeniami dopuszczalne są tylko przez przedsionek przeciwpożarowy.

2. W reaktorach, urządzeniach i rurociągach, po ich opróżnieniu z nadtlenków organicznych, nie mogą znajdować się żadne niebezpieczne pozostałości.

3. Reaktory powinny być odpowietrzane rurą o średnicy nie mniejszej niż 65 mm, a jeżeli to konieczne - zamknięte dobraną i zalegalizowaną membraną.

4. Reaktory powinny być zabezpieczone przed przepełnieniem i wylaniem się zawartości, a także przed możliwością przypadkowego zmieszania się różnych mediów.

5. Reaktory, w których może wystąpić wzrost temperatury, należy zaopatrzyć w płaszcz chłodzący i w mieszadło oraz w urządzenia do pomiaru temperatury wraz z jej sygnalizacją i rejestracją. Do dozowania związków stałych do reaktorów należy stosować podwójne zamknięcia, przy czym nie jest to konieczne, jeśli w reaktorze znajduje się tylko woda lub niepalny rozpuszczalnik.

6. Zawory, przyciski i wyłączniki powinny być łatwo dostępne do użycia.

2. Dla pomieszczeń, w których znajdują się nadtlenki i w których utrzymuje się temperatura poniżej 0°C, instalacja wodociągowa, o której mowa w ust. 1, powinna znajdować się w najbliższym pomieszczeniu, w którym utrzymuje się temperatura powyżej 0°C, jednak oddalonym nie więcej niż o 10 m.

2. Zbiorniki ściekowe oraz zbiorniki służące do awaryjnego opróżnienia instalacji technologicznej powinny być zlokalizowane na terenie ogrodzonym, w odległości co najmniej 8 m od hali produkcyjnej i 12 m od drogi dojazdowej.

3. Pojemność zbiornika, o którym mowa w ust. 1, powinna być równa iloczynowi powierzchni największej komory i 0,5 m wysokości zalania.

4. Zbiorniki, o których mowa w ust. 1, powinny być połączone z kratkami ściekowymi w pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych kanałami ściekowymi o spadkach wykluczających możliwość osadzania się nadtlenków. Kanały ściekowe powinny być regularnie płukane, nie rzadziej niż raz na tydzień.

2. Przypadki i warunki stosowania wentylacji mechanicznej w pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1, określa instrukcja technologiczna.

3. W pomieszczeniach, w których istnieje możliwość przeschnięcia nadtlenków, powinny być zastosowane, zgodnie z instrukcją technologiczną, nawiew nawilżanego powietrza i pomiar jego wilgotności.

2. Jeśli zaistnieje potrzeba zainstalowania wyłączników, silników i lamp wewnątrz pomieszczeń z nadtlenkami, to powinny to być urządzenia typu Exe dla I i II grupy niebezpieczeństwa i o stopniu ochrony IP56 dla I grupy, IP54 dla II grupy oraz IP44 dla III grupy niebezpieczeństwa. Klasę temperaturową i podgrupę urządzeń określa się tylko w przypadku urządzeń produkcyjnych, w których obok nadtlenków występują inne substancje.

3. Urządzenia elektryczne, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny być chronione przed przeciążeniem i niedopuszczalnym nagrzaniem. Kable i przewody elektryczne powinny być odporne na przewidywane wpływy chemiczne, termiczne i mechaniczne otoczenia. Zewnętrzne ich powłoki i otuliny powinny być niepalne. Przejścia kabli przez ściany powinny być uszczelnione.

4. W obiektach, w których znajdują się nadtlenki I i II grupy niebezpieczeństwa, powinny być stosowane środki chroniące przed elektrycznością statyczną lub urządzenia odprowadzające elektryczność statyczną.

5. Urządzenia odgromowe należy instalować w halach produkcyjnych oraz w magazynach zgodnie z Polską Normą.

2. Czujniki temperatury zainstalowane wewnątrz komór magazynowych powinny podawać impulsy sterujące urządzeniami wentylacyjno-klimatyzacyjnymi, zraszaczowymi, zalewowymi, a czujniki temperatury zainstalowane w reaktorach do wytwarzania nadtlenków - impulsy sterujące dodatkowym chłodzeniem bądź, w sytuacjach awaryjnych, opróżnieniem aparatów.

3. Reaktory należy wyposażyć w regulatory przepływu i poziomu pH.

2. Instalacja zraszaczowa w magazynach, z wyjątkiem magazynów podręcznych, powinna być uruchamiana automatycznie w przypadku wzrostu temperatury do wielkości krytycznej.

3. W pomieszczeniach niskotemperaturowych należy stosować do gaszenia dwutlenek węgla lub azotu.

4. W komorach o powierzchni większej niż 54 m² sieć zraszaczową można instalować w postaci oddzielnych sekcji, a uruchomienie całej sieci powinno następować oddzielnym impulsem ręcznym. W halach produkcyjnych należy stosować instalacje zraszaczowe oraz podręczny sprzęt gaśniczy.

5. Na zewnątrz hal produkcyjnych oraz magazynów powinny być zlokalizowane hydranty zewnętrzne, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm.

2. Silnik pojazdu przy załadunku i wyładunku nadtlenków powinien być wyłączony. Podłoga pojazdu powinna być czysta i nienasiąkliwa. Opakowania zawierające nadtlenki nie powinny stykać się z gorącymi powierzchniami pojazdu ani ze spalinami.

1) obuwia na spodach prądoprzewodzących do pracy przy nadtlenkach I i II grupy niebezpieczeństwa lub na spodach gumowych przy nadtlenkach III grupy niebezpieczeństwa,

2) bielizny i ubrań nie elektryzujących się,

3) szczelnych okularów lub odchylnej zasłony przeciwodpryskowej,

4) rękawic wykonanych z gumy lub z polichlorku winylu,

5) fartucha niepalnego,

6) nakrycia głowy.

2. Odzież powinna być prana nie rzadziej niż co 1 miesiąc, a w razie oblania lub skażenia - natychmiast. Sprzęt ochrony indywidualnej powinien być konserwowany zgodnie z zaleceniami producenta.

2. Przebieg procesu technologicznego powinien być zgodny z wymaganiami określonymi w dokumentach, o których mowa w ust. 1.

Minister Przemysłu i Handlu: M. Pol

Załącznik do rozporządzenia Ministra
Przemysłu i Handlu z dnia 1 marca
1995 r. (poz. 181)

Załącznik nr 1

PODZIAŁ NADTLENKÓW NA OKREŚLONE TYPY I WŁAŚCIWOŚCI POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW NADTLENKÓW

Typ A – obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które mogą detonować lub ulegać szybkiej deflagracji.

Typ B – obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków mających właściwości wybuchowe, które w opakowaniach nie ulegają ani detonacji, ani szybkiej deflagracji, ale są podatne na wybuch termiczny.

Typ C – obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków mających właściwości wybuchowe, które w opakowaniach nie wykazują podatności na detonację, szybką deflagrację i nie są podatne na wybuch termiczny.

Typ D – obejmuje trzy rodzaje formulacji nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych:

– częściowo detonują, ale nie ulegają szybkiej deflagracji i nie wykazują gwałtownych objawów reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem;

– wcale nie detonują, ulegają powolnej deflagracji i nie wykazują gwałtownych objawów reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem;

– wcale nie detonują i nie ulegają deflagracji i wykazują umiarkowane objawy reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem.

Typ E – obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych ani nie detonują, ani nie ulegają deflagracji, a ogrzewane pod zamknięciem wykazują słabe objawy reakcji lub nie wykazują jej wcale.

Typ F – obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych nie detonują w stanie rozdrobnionym, ani nie ulegają deflagracji, a ogrzewane wykazują tylko słabe objawy reakcji lub jej brak. Formulacje tego typu nie są stabilne termicznie lub zawierają jako środek odczulający rozcieńczalniki inne niż typu A.

Typ G – obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków organicznych, które w badaniach laboratoryjnych nie detonują w stanie rozdrobnionym, ani nie ulegają deflagracji, a ogrzewane pod zamknięciem nie wykazują żadnych objawów ani skłonności do wybuchu. Takie formulacje są stabilne termicznie (TSR powyżej 50°C) i zawierają jako środek odczulający rozcieńczalnik typu A.

Objaśnienie:

1) Przez odczulenie nadtlenków należy rozumieć wprowadzenie do nich ciekłych rozcieńczalników organicznych, stałych materiałów organicznych albo wody w celu obniżenia stężenia nadtlenku, aby w razie wycieku nie osiągnęło ono poziomu niebezpiecznego.

2) Przez rozcieńczalnik typu A należy rozumieć ciekły materiał organiczny zgodny z ciekłym nadtlenkiem o temperaturze wrzenia nie niższej niż 150°C.

Załącznik nr 2

MINIMALNE ODLEGŁOŚCI BEZPIECZEŃSTWA BUDYNKÓW I POMIESZCZEŃ, W KTÓRYCH ZNAJDUJĄ SIĘ NADTLENKI, OD INNYCH OBIEKTÓW (W METRACH)

n – nie obwałowany, o – obwałowany lub z dodatkową ścianą ochronną

Odległości bezpieczeństwa dla obiektów wymienionych w tabeli ustala się według równania E = K * M^1/3, przy czym:

1) E – oznacza odległość w metrach wymienioną w tabeli,

2) K – oznacza współczynnik liczbowy, którego wartości określa załącznik nr 3 do rozporządzenia,

3) m – oznacza masę nadtlenku znajdującego się w magazynie w kilogramach.

Załącznik nr 3

WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA „K” DLA OKREŚLENIA MINIMALNYCH ODLEGŁOŚCI POMIĘDZY BUDYNKAMI I POMIESZCZENIAMI, W KTÓRYCH ZNAJDUJĄ SIĘ NADTLENKI, DLA RÓŻNYCH ROZWIĄZAŃ BUDOWLANYCH

1) Dla nadtlenków I i II grupy niebezpieczeństwa

2) Dla nadtlenków III grupy niebezpieczeństwa