Dziennik Ustaw - rok 1996 nr 5 poz. 35

Na podstawie art. 36 ust. 3 i art. 37 ust. 4 ustawy z dnia 21 maja 1963 r. o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenia honoru i godności żołnierskiej (Dz. U. z 1992 r. Nr 5, poz. 17) zarządza się, co następuje:

2. Żołnierze wojskowych organów porządkowych są uprawnieni do użycia broni palnej na warunkach określonych w art. 37 ust. 1 i 3 ustawy.

3. Wojskowe organy porządkowe określa rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 maja 1992 r. w sprawie wojskowych organów porządkowych oraz składu służby garnizonowej (Dz. U. Nr 47, poz. 212).

2. W warunkach określonych w ust. 1 żołnierze wojskowych organów porządkowych są uprawnieni do stosowania środków przymusu bezpośredniego i użycia broni palnej wobec:

1) żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową,

2) osób nie będących żołnierzami:

a) wymienionych w art. 39 ust. 2 i 4 ustawy oraz

b) w przypadkach wskazanych w art. 39 ust. 3 ustawy.

2. Żołnierze wojskowych organów porządkowych, występujący jako co najmniej dwuosobowy patrol, konwój, asysta lub warta, są uprawnieni do zastosowania środków przymusu bezpośredniego i użycia broni palnej na rozkaz ich dowódcy, chyba że zaistniała sytuacja wymaga natychmiastowego działania i wydanie rozkazu jest niemożliwe albo zwłoka w ich zastosowaniu groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego albo wolności obywateli.

3. Rozkaz zastosowania środków przymusu bezpośredniego może wydać podwładnym żołnierzom, w zależności od rodzaju wojskowego organu porządkowego, również odpowiednio komendant jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, a w czasie jego nieobecności – oficer dyżurny tej jednostki, dowódca garnizonu (w garnizonach, w których są etatowi komendanci garnizonu – komendant garnizonu), a w czasie jego nieobecności – oficer inspekcyjny garnizonu oraz dowódca jednostki wojskowej, a w czasie jego nieobecności – oficer dyżurny tej jednostki.

1) w miarę możliwości:

a) zabezpiecza na miejscu zdarzenia ślady i dowody oraz nie dopuszcza osób postronnych, a także podejmuje, w razie potrzeby, inne czynności nie cierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów zdarzenia,

b) ustala świadków zdarzenia,

2) zawiadamia o zdarzeniu oficera dyżurnego miejscowo właściwej jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej oraz melduje o nim swojemu przełożonemu.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, oficer dyżurny właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej niezwłocznie powoduje zabezpieczenie wszelkich śladów i dowodów związanych z zastosowaniem środka przymusu bezpośredniego lub użyciem broni palnej.

2. Pisemny meldunek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać w szczególności:

1) stopień wojskowy oraz imię i nazwisko żołnierza, a także rodzaj wojskowego organu porządkowego, w ramach którego zakresu działania został zastosowany środek przymusu bezpośredniego lub została użyta broń palna,

2) czas i miejsce zastosowania środka przymusu bezpośredniego lub użycia broni palnej,

3) dane osoby, wobec której zastosowano środek przymusu bezpośredniego lub użyto broni palnej,

4) szczegółowe powody i rodzaj zastosowanego środka przymusu bezpośredniego lub użytej broni palnej,

5) opis postępowania poprzedzającego zastosowanie środka przymusu bezpośredniego lub użycie broni palnej,

6) skutki zastosowania środka przymusu bezpośredniego lub użycia broni palnej,

7) w razie potrzeby określenie sposobu realizacji przepisów § 4 i 5,

8) inne ważne okoliczności zdarzenia,

9) dane ustalonych świadków zdarzenia,

10) podpis żołnierza sporządzającego meldunek.

3. Jeżeli następstwem zastosowania środka przymusu bezpośredniego lub użycia broni palnej jest uszkodzenie ciała lub śmierć człowieka albo szkoda w mieniu znacznej wartości, przełożony żołnierza niezwłocznie zawiadamia o tym wyższego przełożonego i właściwego miejscowo prokuratora wojskowego.

4. Przełożony żołnierza bada każdorazowo zasadność oraz warunki i sposób zastosowania środka przymusu bezpośredniego lub użycia broni palnej.

2. Można odstąpić od wymogów określonych w ust. 1, jeżeli zwłoka w zastosowaniu środków przymusu bezpośredniego groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego, wolności obywateli albo mienia, albo też uniemożliwiłaby ujęcie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub poszukiwanej, albo umożliwiłaby ucieczkę takiej osoby.

1) ujęcia osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub poszukiwanej albo udaremnienia ucieczki takiej osoby,

2) odparcia zamachu na życie lub zdrowie ludzkie,

3) odparcia zamachu na mienie

– chyba że dalsze przepisy rozporządzenia stanowią inaczej.

1) siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony lub ataku,

2) urządzenia techniczne w postaci: kajdanek, prowadnic, kaftanów bezpieczeństwa, pasów i siatek obezwładniających, a także kolczatek drogowych i innych przeszkód umożliwiających zatrzymanie pojazdu,

3) chemiczne środki obezwładniające,

4) pałki służbowe,

5) wodne środki obezwładniające,

6) psy służbowe,

7) pociski miotane.

2. Żołnierze wojskowych organów porządkowych mogą stosować te środki przymusu bezpośredniego określone w ust. 1, które zostały im służbowo przydzielone na wyposażenie indywidualne lub wyposażenie służby, w której składzie wykonują odpowiednie czynności służbowe.

2. Stosując siłę fizyczną nie wolno zadawać uderzeń, chyba że działa się w obronie koniecznej albo w celu odparcia bezpośredniego zamachu na życie lub zdrowie ludzkie, albo na mienie, albo też w celu ujęcia osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub poszukiwanej, albo udaremnienia jej ucieczki.

2. Kajdanki stosuje się również na polecenie sądu lub prokuratora.

3. Kajdanek nie stosuje się wobec żołnierzy występujących w umundurowaniu w miejscach publicznych.

4. Kajdanki zdejmuje się niezwłocznie po wprowadzeniu osoby, wobec której je zastosowano, do pomieszczeń służbowych Żandarmerii Wojskowej lub Policji, aresztu lub zakładu karnego albo na przesłuchanie przez prokuratora lub na salę rozpraw, chyba że prokurator lub sąd zarządzi inaczej.

5. Kajdanki zakłada się na ręce z przodu, a osobie zachowującej się agresywnie – na ręce z tyłu.

2. Jeden z uchwytów prowadnicy zakłada się na rękę osoby prowadzonej, a drugi uchwyt żołnierz wojskowego organu porządkowego zakłada sobie na rękę lub trzyma w ręku.

3. Przepisy § 16 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

2. Siatkę obezwładniającą można stosować także:

1) w pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa lub poszukiwaną,

2) w celu udaremnienia ucieczki osoby skazanej, tymczasowo aresztowanej, zatrzymanej, doprowadzanej lub konwojowanej.

3. Zastosowanie kaftana bezpieczeństwa oraz pasów i siatki obezwładniającej następuje na rozkaz właściwego organu określonego w § 3 ust. 2 lub 3.

4. Jeżeli czas stosowania kaftana bezpieczeństwa wynosi więcej niż dwie godziny, nie rzadziej niż co godzinę rozwiązuje się taśmy rękawów kaftana w celu umożliwienia prawidłowego obiegu krwi.

5. Odstępuje się od stosowania kaftana bezpieczeństwa, jeżeli lekarz po zbadaniu osoby, wobec której go zastosowano, tego zażąda.

1) gdy istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przez nią przestępstwa albo przewożenia przez nią tym pojazdem osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa,

2) znajdującą się w stanie nietrzeźwości albo w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka.

2. Kolczatkę drogową można stosować również do zatrzymania pojazdu prowadzonego przez osobę nie wymienioną w ust. 1, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że w pojeździe tym jest przewożona osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa podlegającego orzecznictwu sądów wojskowych albo są przewożone przedmioty pochodzące z takiego przestępstwa.

3. Kolczatki drogowej nie stosuje się do zatrzymania pojazdów jednośladowych.

4. Zastosowanie kolczatki drogowej i innych przeszkód umożliwiających zatrzymanie pojazdu następuje na rozkaz właściwego organu określonego w § 3 ust. 2 lub 3 oraz w porozumieniu z Policją.

5. Zastosowanie kolczatki drogowej lub innej przeszkody umożliwiającej zatrzymanie pojazdu poprzedza się:

1) sygnałem zatrzymania podanym przez żołnierza wojskowego organu porządkowego w sposób zrozumiały i widoczny dla kierowcy zatrzymywanego pojazdu oraz

2) wstrzymaniem ruchu drogowego w obu kierunkach w odległości nie mniejszej niż sto metrów od kolczatki lub innej przeszkody, w czasie zbliżania się zatrzymywanego pojazdu.

6. Użycie kolczatki drogowej lub innej przeszkody umożliwiającej zatrzymanie pojazdu może być poprzedzone próbą zablokowania drogi zatrzymywanemu kierowcy oznakowanym pojazdem Żandarmerii Wojskowej lub Policji.

7. W przypadku blokowania drogi oznakowanym pojazdem Żandarmerii Wojskowej lub Policji można odstąpić od wstrzymania ruchu drogowego, o którym mowa w ust. 5 pkt 2.

1) odpierania czynnej napaści,

2) pokonywania czynnego oporu,

3) pościgu za osobą uzbrojoną lub używającą innego niebezpiecznego narzędzia, podejrzaną o popełnienie przestępstwa lub poszukiwaną,

4) udaremnienia ucieczki osoby skazanej, tymczasowo aresztowanej, zatrzymanej, doprowadzanej lub konwojowanej,

5) obezwładniania osoby zachowującej się agresywnie,

6) przeciwdziałania niszczeniu mienia.

2. Przy stosowaniu środków, o których mowa w ust. 1, należy zachować ostrożność, uwzględniając ich właściwości mogące stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, w tym dla osób trzecich.

1) odpierania czynnej napaści,

2) pokonywania czynnego oporu,

3) przeciwdziałania niszczeniu mienia.

2. Przy stosowaniu pałki służbowej zadaje się uderzenia w umięśnione części ciała.

3. Zabrania się zadawania uderzeń uchwytem pałki służbowej.

4. Nie wolno stosować pałki służbowej wobec osoby:

1) stawiającej bierny opór, chyba że uprzednie zastosowanie siły fizycznej okazało się bezskuteczne,

2) wobec której zastosowano kajdanki, prowadnice, kaftan bezpieczeństwa albo pasy lub siatkę obezwładniającą,

3) przebywającej w pomieszczeniach służbowych Żandarmerii Wojskowej i Policji, służby garnizonowej i służby wewnętrznej jednostki wojskowej oraz prokuratury i sądu.

1) odpierania czynnej napaści,

2) pokonywania czynnego oporu,

3) przeciwdziałania niszczeniu mienia.

2. Przepis § 20 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

1) odpierania czynnej napaści,

2) pokonywania czynnego oporu,

3) pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa lub poszukiwaną,

4) udaremniania ucieczki osoby skazanej, tymczasowo aresztowanej, zatrzymanej, doprowadzanej lub konwojowanej.

2. Pies służbowy powinien mieć nałożony kaganiec, z wyjątkiem przypadku, gdy jest wykorzystywany do odpierania czynnej napaści albo w pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa albo osobą uzbrojoną lub używającą innego niebezpiecznego narzędzia.

2. Użycie broni palnej w strefie nadgranicznej nie powinno powodować ostrzelania terytorium państwa sąsiedniego.

1) wzywają osobę, wobec której broń palna ma być użyta, do podporządkowania się rozkazom (poleceniom) wydanym na podstawie prawa przez wojskowy organ porządkowy, a w szczególności do natychmiastowego porzucenia broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, zaniechania czynnej napaści, odstąpienia od stosowania przemocy, zaprzestania ucieczki albo zaniechania innego bezprawnego działania,

2) wzywają osobę, wobec której broń palna ma być użyta, do zatrzymania się, wołając „Stój – Żandarmeria Wojskowa” („służba wartownicza”, „służba patrolowa”, „służba konwojowa”, „służba garnizonowa” lub „służba wewnętrzna” – w zależności od rodzaju wojskowego organu porządkowego, którego żołnierz ma zamiar użyć broni palnej),

3) w razie niezatrzymania się osoby, wobec której broń palna ma być użyta, grożą użyciem broni palnej, wołając „Stój – bo strzelam”,

4) w razie bezskuteczności wezwań określonych w pkt 2 i 3 – dają strzał ostrzegawczy w górę.

2. Przepisów ust. 1 pkt 1 i 2 można nie stosować, jeżeli z okoliczności zdarzenia wynika, że osoba, wobec której broń palna ma być użyta, posługuje się bronią palną lub innym niebezpiecznym narzędziem.

3. Przepisów ust. 1 pkt 2–4 można nie stosować, jeżeli zwłoka w użyciu broni palnej groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego albo wolności obywateli.

4. Przepisów ust. 1 nie stosuje się w czasie prowadzenia bezpośredniego pościgu określonego w art. 37 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy, jeżeli osoba, wobec której broń palna ma być użyta, użyła broni palnej lub ucieka pojazdem.

Prezes Rady Ministrów: J. Oleksy