Dziennik Ustaw - rok 1997 nr 70 poz. 443

2. Do właściwości Sądu Lustracyjnego należy orzekanie o zgodności z prawdą oświadczeń dotyczących pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w ustawie lub współpracy z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 10 maja 1990 r.

1) Resort Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego,

2) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego,

3) Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego,

4) jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1–3,

5) instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych,

6) Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza,

7) Zarząd Główny Służby Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki,

8) Informacja Wojskowa,

9) Wojskowa Służba Wewnętrzna,

10) Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,

11) inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych.

2. Do organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu ustawy należą także organy i instytucje cywilne i wojskowe państw obcych o zadaniach podobnych do zadań organów, o których mowa w ust. 1.

3. Jednostkami Służby Bezpieczeństwa w rozumieniu ustawy są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami.

2. Osobami pełniącymi funkcje publiczne w rozumieniu ustawy są również: członkowie rad nadzorczych, członkowie zarządów, dyrektorzy programów oraz dyrektorzy ośrodków regionalnych i agencji „Telewizji Polskiej – Spółka Akcyjna” i „Polskiego Radia – Spółka Akcyjna”, dyrektor generalny Polskiej Agencji Prasowej, dyrektorzy biur, redaktorzy naczelni oraz kierownicy oddziałów regionalnych Polskiej Agencji Prasowej, prezes Polskiej Agencji Informacyjnej, wiceprezesi, członkowie zarządu oraz dyrektorzy – redaktorzy naczelni Polskiej Agencji Informacyjnej.

2. Współpracą w rozumieniu niniejszej ustawy nie jest działanie, którego obowiązek wynikał z ustawy obowiązującej w czasie tego działania.

2. Oświadczenia osób, o których mowa w art. 7, składane są w chwili wyrażenia zgody na kandydowanie lub zgody na objęcie funkcji.

1) kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – Państwowej Komisji Wyborczej,

2) kandydat na posła lub senatora – Państwowej Komisji Wyborczej za pośrednictwem okręgowej komisji wyborczej,

3) osoba desygnowana na stanowisko Prezesa Rady Ministrów – Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej,

4) kandydat na kierownicze stanowisko państwowe, na które powołuje lub mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej lub Prezes Rady Ministrów – powołującemu lub mianującemu,

5) kandydat na kierownicze stanowisko państwowe, na które powołuje, wybiera lub mianuje Sejm, Prezydium Sejmu lub Sejm i Senat – Marszałkowi Sejmu,

6) kandydat na kierownicze stanowisko państwowe, na które powołuje lub mianuje Senat – Marszałkowi Senatu,

7) kandydat na stanowisko Szefa Służby Cywilnej lub dyrektora generalnego w ministerstwie, urzędzie centralnym lub urzędzie wojewódzkim – Prezesowi Rady Ministrów,

8) członek Trybunału Konstytucyjnego lub sędzia Trybunału Stanu – Marszałkowi Sejmu,

9) osoba ubiegająca się o nominację sędziowską – Ministrowi Sprawiedliwości,

10) osoba ubiegająca się o nominację prokuratorską – Prokuratorowi Generalnemu,

11) kandydaci na stanowiska w „Telewizji Polskiej – Spółka Akcyjna” oraz w „Polskim Radiu – Spółka Akcyjna” – Przewodniczącemu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

12) kandydaci na stanowiska w Polskiej Agencji Prasowej i Polskiej Agencji Informacyjnej – Prezesowi Rady Ministrów.

2. Oświadczeń nie składają osoby, które urodziły się po dniu 10 maja 1972 r.

3. Tryb składania oświadczeń przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, określają przepisy odpowiednich ordynacji wyborczych.

4. Organy, którym składane są oświadczenia, zwracają się niezwłocznie, z zastrzeżeniem ust. 5, do Sądu Lustracyjnego o stwierdzenie zgodności oświadczeń z prawdą.

5. O stwierdzenie zgodności z prawdą oświadczenia kandydata na posła lub senatora występuje się jedynie w przypadku, gdy zostanie on wybrany.

2. Treść oświadczenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, posła lub senatora o fakcie ich pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi, w części A określonej wzorem stanowiącym załącznik do ustawy, podaje się do publicznej wiadomości w obwieszczeniu wyborczym.

2. Delegowanym, o którym mowa w ust. 1, może być sędzia wskazany przez Krajową Radę Sądownictwa spośród sędziów wybranych przez zgromadzenia ogólne sądów apelacyjnych i wojewódzkich.

2. Kandydata na przewodniczącego Sądu Lustracyjnego przedstawia prezesowi Sądu Apelacyjnego w Warszawie Sąd Lustracyjny. Kandydat wybierany jest większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby sędziów Sądu Lustracyjnego. Przedstawionego kandydata powołuje na stanowisko prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

3. Jeżeli kandydat, o którym mowa w ust. 2, nie został powołany przez prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie, przedstawia on Sądowi Lustracyjnemu swojego kandydata.

4. Kandydat przedstawiony przez prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie zostaje wybrany na przewodniczącego Sądu Lustracyjnego w głosowaniu, większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby sędziów Sądu Lustracyjnego.

5. Jeżeli kandydat, o którym mowa w ust. 4, nie zostanie wybrany w trybie przewidzianym w tym przepisie, Sąd Lustracyjny wybiera przewodniczącego większością głosów ustawowej liczby sędziów.

6. W razie niewybrania przewodniczącego Sądu Lustracyjnego w trybie ust. 5, przewodniczącego powołuje prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

2. Delegowanie do Sądu Lustracyjnego wygasa wskutek:

1) odwołania sędziego w trybie przewidzianym w innych ustawach,

2) długotrwałej choroby uniemożliwiającej orzekanie,

3) prośby sędziego popartej przez prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie, a uwzględnionej przez Ministra Sprawiedliwości,

4) śmierci sędziego.

2. Do Rzecznika Interesu Publicznego oraz jego zastępców stosuje się przepisy art. 42 ust. 2 i 3.

3. Dla obsługi administracyjno-biurowej tworzy się Biuro Rzecznika Interesu Publicznego.

4. Rzecznik Interesu Publicznego, jego zastępcy i upoważnieni pracownicy jego Biura mają pełny i swobodny dostęp do materiałów archiwalnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Obrony Narodowej wytworzonych do dnia 10 maja 1990 r.

2. Akta postępowania lustracyjnego mają klauzulę „Tajne specjalnego znaczenia”.

2. Jeżeli zachodzi konieczność przesłuchania osoby lustrowanej, świadków albo biegłych, Sąd Lustracyjny wyznacza rozprawę. Rozprawa odbywa się z wyłączeniem jawności.

3. Postępowanie kończy się wydaniem orzeczenia na piśmie. Orzeczenie zawiera oznaczenie sądu, jego skład, datę wydania orzeczenia, miejsce rozpoznania sprawy, dane określające tożsamość osoby lustrowanej oraz treść rozstrzygnięcia wraz z uzasadnieniem.

2. W terminie 7 dni od dnia otrzymania orzeczenia osobie lustrowanej przysługuje prawo złożenia odwołania, w którym może ona również złożyć wnioski dowodowe.

2. Odwołanie rozpoznaje się na rozprawie.

3. Rozprawę wyznacza się na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia otrzymania odwołania.

4. Orzeczenie Sądu Lustracyjnego wydane w drugiej instancji jest prawomocne.

5. Od orzeczenia Sądu Lustracyjnego wydanego w drugiej instancji przysługuje kasacja.

2. Postępowanie lustracyjne zakończone prawomocnym orzeczeniem wznawia się, jeżeli:

1) w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, które zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że przestępstwo to mogło mieć wpływ na treść orzeczenia,

2) po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody nie znane przedtem sądowi, wskazujące na to, że:

a) osoba lustrowana w oświadczeniu podała prawdę, a została błędnie uznana za oświadczającą nieprawdę,

b) osoba lustrowana w oświadczeniu podała nieprawdę, a została błędnie uznana za oświadczającą prawdę.

3. Postępowanie lustracyjne może być wznowione z urzędu lub na wniosek osoby, w sprawie której wydano prawomocne orzeczenie, albo na wniosek prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

4. W razie śmierci osoby, w sprawie której wydano prawomocne orzeczenie, wniosek o wznowienie postępowania lustracyjnego na jej korzyść może także złożyć jej krewny w linii prostej, przysposabiający lub przysposobiony, rodzeństwo oraz małżonek.

2. Na żądanie Sądu Lustracyjnego organy wymienione w ust. 1 zwolnią z obowiązku zachowania tajemnicy państwowej podległych im funkcjonariuszy, żołnierzy, pracowników oraz inne osoby obowiązane do jej zachowania, umożliwiając przesłuchanie ich w charakterze świadków lub biegłych.

3. Instytucje i organy państwowe obowiązane są na żądanie Sądu Lustracyjnego udzielić mu niezbędnej pomocy w postępowaniu lustracyjnym. Jeżeli instytucje i organy państwowe dysponują materiałami, które według ich oceny mogą mieć istotne znaczenie dowodowe w postępowaniu lustracyjnym, mają obowiązek materiały te niezwłocznie dostarczyć Sądowi Lustracyjnemu.

4. Inni niż wymienieni w ust. 1 i 3 dysponenci dokumentów bądź informacji przydatnych w ustalaniu prawdy w postępowaniu lustracyjnym obowiązani są do powiadomienia Sądu Lustracyjnego o fakcie ich posiadania.

2. Biegłych powołanych przez Sąd Lustracyjny dopuszcza się do tajemnicy państwowej, w rozumieniu przepisów o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej,

2. Kto po terminie określonym w ust. 1 posiada lub rozpowszechnia dokumenty lub materiały, o których mowa w tym przepisie,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

3. Kto, powołując się na posiadanie dokumentów lub materiałów, o których mowa w ust. 1, albo na znajomość ich treści, w publikacji lub w inny sposób publicznie pomawia inną osobę o fakt pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 2 oraz karze grzywny od 50.000 złotych do 250.000 złotych.

4. Kto powołuje się na swoją wiedzę co do innej osoby pełniącej funkcję publiczną o jej pracy lub służbie w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi, w celu zmuszenia tej osoby do określonego zachowania się, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 oraz karze grzywny od 10.000 złotych do 250.000 złotych.

1) w art. 11b:

a) w ust. 2 w zdaniu drugim kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy „z wyjątkiem dokumentów i materiałów niezbędnych Sądowi Lustracyjnemu w postępowaniu lustracyjnym.”,

b) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„5. Szef Urzędu Ochrony Państwa na żądanie Sądu Lustracyjnego przekazuje wszelkie posiadane dokumenty i materiały niezbędne w postępowaniu lustracyjnym, dotyczące osób objętych tym postępowaniem.”;

2) w art. 12 w ust. 1 na końcu skreśla się kropkę i dodaje wyrazy „lub przeprowadzenia postępowania lustracyjnego.

3) w art. 13 w ust. 1 w zdaniu pierwszym kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy „z zastrzeżeniem art. 13a.”;

4) po art. 13 dodaje się art. 13a w brzmieniu:

„Art. 13a. Urząd Ochrony Państwa nie może przy wykonywaniu swoich zadań korzystać z tajnej współpracy osób, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944– 1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. Nr 70, poz. 443).”

1) w art. 41 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu: „4. Do zgłoszenia należy również dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944– 1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. Nr 70, poz. 443).”;

2) w art. 43 w ust. 1 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

„Na liście zamieszcza się również treść oświadczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. Nr 70, poz. 443), w części określonej w art. 11 ust. 2 tejże ustawy.”;

3) w art. 44 wyrazy „lub utracili prawo wybieralności” zastępuje się wyrazami „, utracili prawo wybieralności lub złożyli niezgodne z prawdą oświadczenie, o którym mowa w art. 41 ust. 4”.

„6) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. Nr 70, poz. 443).”

1) w art. 81 w ust. 5 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

„4) oświadczenie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944– 1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. Nr 70, poz. 443).”;

2) w art. 86 w ust. 1 kropkę zastępuje się przecinkiem oraz dodaje się wyrazy „w tym treść oświadczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. Nr 70, poz. 443), w części określonej w art. 11 ust. 2 tejże ustawy.”;

3) w art. 93 w ust. 1 po wyrazach „z każdej listy” dodaje się wyrazy „, w szczególności treść oświadczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. Nr 70, poz. 443), w części określonej w art. 11 ust. 2 tejże ustawy”;

4) w art. 131 w ust. 1 w pkt 5 kropkę zastępuje się przecinkiem, a po pkt 5 dodaje się pkt 6 w brzmieniu:

„6) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia, o którym mowa w art. 81 ust. 5 pkt 4.”

2. Osoba, o której mowa w ust. 1, składa oświadczenie do Sądu Lustracyjnego w terminie 7 dni od dnia jego pierwszego posiedzenia, z zastrzeżeniem art. 42 ust. 2.

3. Treść oświadczenia osoby, o której mowa w ust. 1, o fakcie jej pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi, w części A określonej wzorem stanowiącym załącznik do ustawy, podaje do wiadomości publicznej w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” Sąd Lustracyjny.

4. Postępowanie lustracyjne w stosunku do osoby, o której mowa w ust. 1, przeprowadza się na zasadach i w trybie przewidzianym w niniejszej ustawie, z zastrzeżeniem art. 42.

2. Sędzia Sądu Lustracyjnego składa oświadczenie, o którym mowa w art. 6, na pierwszym posiedzeniu Sądu Lustracyjnego.

3. Na pierwszym posiedzeniu Sąd Lustracyjny w pełnym składzie 21 sędziów przeprowadza, w trybie przewidzianym niniejszą ustawą, postępowanie lustracyjne dotyczące swoich sędziów. Sędzia, którego postępowanie dotyczy, nie bierze udziału w tym postępowaniu.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski

Załącznik do ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. (poz. 443)

Wzory oświadczeń o pracy lub służbie w organach bezpieczeństwa państwa
lub współpracy z nimi w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 10 maja 1990 r.