Dziennik Ustaw - rok 1997 nr 85 poz. 539

2. Prawo korzystania z bibliotek ma charakter powszechny, na zasadach określonych w ustawie.

1) gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych,

2) obsługa użytkowników, przede wszystkim udostępnianie zbiorów oraz prowadzenie działalności informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorach własnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej, a także współdziałanie z archiwami w tym zakresie.

2. Do zadań bibliotek może ponadto należeć prowadzenie działalności bibliograficznej, dokumentacyjnej, naukowo-badawczej, wydawniczej, edukacyjnej, popularyzatorskiej i instrukcyjno-metodycznej.

2. Narodowy zasób biblioteczny podlega szczególnej ochronie.

3. Minister Kultury i Sztuki, w porozumieniu z właściwymi ministrami, ustali, w drodze rozporządzenia, wykaz bibliotek, których zbiory tworzą narodowy zasób biblioteczny, określi organizację tego zasobu oraz zasady i zakres jego szczególnej ochrony.

2. Do zadań Rady należy w szczególności:

1) opiniowanie aktów prawnych dotyczących bibliotek,

2) koordynowanie ogólnokrajowych przedsięwzięć bibliotecznych,

3) stymulowanie rozwoju najważniejszych kierunków polskiego bibliotekarstwa,

4) opiniowanie działań i inicjatyw istotnych dla rozwoju bibliotek,

5) okresowa ocena działalności bibliotek i skuteczności polityki bibliotecznej.

3. W skład Rady powoływani są: dyrektor Biblioteki Narodowej, dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej, czterej przedstawiciele bibliotek publicznych wskazani przez Ministra Kultury i Sztuki, czterej przedstawiciele bibliotek szkolnych, pedagogicznych i naukowych wskazani przez Ministra Edukacji Narodowej, dwaj przedstawiciele środowisk naukowych wskazani przez Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych oraz trzej przedstawiciele środowisk bibliotekarskich i twórczych.

4. Członków Rady powołuje Minister Kultury i Sztuki na okres pięciu lat.

5. Rada ze swojego grona wybiera przewodniczącego Rady.

6. Minister Kultury i Sztuki może odwołać członka Rady przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 4, jeżeli nie uczestniczy on w pracach Rady.

7. Organizację i tryb działania Rady określa regulamin, nadawany przez Ministra Kultury i Sztuki w drodze zarządzenia.

2. Organizatorami bibliotek są:

1) naczelne i centralne organy administracji rządowej,

2) wojewodowie,

3) gminy lub związki komunalne.

3. Organizatorami bibliotek mogą być także:

1) osoby fizyczne,

2) osoby prawne,

3) jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

2. Organizator ma obowiązek zapewnić w szczególności:

1) lokal,

2) środki na:

a) wyposażenie,

b) prowadzenie działalności bibliotecznej, zwłaszcza zakup materiałów bibliotecznych,

c) doskonalenie zawodowe pracowników.

2. Akt o utworzeniu biblioteki określa:

1) nazwę, siedzibę, teren i zakres działania biblioteki,

2) źródła finansowania.

3. Statut określa w szczególności:

1) cele i zadania biblioteki,

2) organy biblioteki i jej organizację, w tym zakres działania i lokalizację filii oraz oddziałów,

3) nazwę jednostki sprawującej nadzór merytoryczny nad działalnością biblioteki – w odniesieniu do biblioteki wchodzącej w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej,

4) sposób gospodarowania środkami finansowymi biblioteki.

4. Właściwi ministrowie mogą ustalić, w drodze zarządzenia, ramowe statuty dla bibliotek, których organizatorem jest jednostka organizacyjna nadzorowana przez tych ministrów.

2. Organizator obowiązany jest na 3 miesiące przed dniem wydania aktu o połączeniu lub podziale biblioteki podać do publicznej wiadomości informację o swoim zamiarze wraz z uzasadnieniem. Obowiązek ten dotyczy również zmiany statutu biblioteki w części dotyczącej zakresu działania i lokalizacji filii oraz oddziałów.

3. Organizator obowiązany jest na 6 miesięcy przed dniem wydania aktu o likwidacji biblioteki podać do publicznej wiadomości informację o swoim zamiarze wraz z uzasadnieniem.

4. Połączenie, podział lub likwidacja biblioteki wchodzącej w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej następuje po zasięgnięciu przez organizatora opinii jednostki sprawującej nadzór merytoryczny nad działalnością biblioteki. Przepis ten stosuje się odpowiednio do filii bibliotecznych.

5. Przepisów ust. 2–4 nie stosuje się do bibliotek wchodzących w skład innej jednostki organizacyjnej.

6. Przepisów ust. 1–4 nie stosuje się do bibliotek szkolnych i pedagogicznych.

2. Opłaty mogą być pobierane:

1) za usługi informacyjne, bibliograficzne, reprograficzne oraz wypożyczenia międzybiblioteczne,

2) za wypożyczenia materiałów audiowizualnych,

3) w formie kaucji za wypożyczone materiały biblioteczne,

4) za niezwrócenie w terminie wypożyczonych materiałów bibliotecznych,

5) za uszkodzenie, zniszczenie lub niezwrócenie materiałów bibliotecznych.

3. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, nie może przekraczać kosztów wykonania usługi.

4. Zasady i warunki korzystania z biblioteki określa regulamin nadany przez jej dyrektora (kierownika).

2. Biblioteka Narodowa posiada osobowość prawną.

3. Nadzór nad Biblioteką Narodową sprawuje Minister Kultury i Sztuki.

4. Szczegółowy zakres działania Biblioteki Narodowej i jej organów określa statut nadany przez Ministra Kultury i Sztuki.

1) gromadzenie, opracowywanie, udostępnianie i wieczyste archiwizowanie materiałów bibliotecznych powstałych w Polsce oraz za granicą a dotyczących Polski,

2) opracowywanie i wydawanie bibliografii narodowej,

3) prowadzenie badań z zakresu bibliotekoznawstwa, nauki o książce i pokrewnych dziedzin wiedzy,

4) doskonalenie merytorycznej działalności bibliotek w kraju i pomoc bibliotekom polskim za granicą,

5) prowadzenie ośrodków znormalizowanych numerów wydawnictw zwartych i wydawnictw ciągłych.

2. Biblioteka Narodowa prowadzi działalność metodyczną i unifikacyjną w zakresie bibliotekarstwa, bibliografii, zastosowań nowoczesnych technologii bibliotecznych oraz konserwacji materiałów bibliotecznych.

3. Przy Bibliotece Narodowej działa, na zasadach określonych w jej statucie, Rada Naukowa, której członków powołuje i odwołuje Minister Kultury i Sztuki, na wniosek dyrektora Biblioteki Narodowej.

2. Bibliotekami publicznymi są, zorganizowane w formie instytucji kultury, Biblioteka Narodowa, wojewódzkie biblioteki publiczne i gminne (komunalne) biblioteki publiczne,

2. Biblioteki publiczne mogą zawierać, za zgodą organizatora, porozumienia z innymi bibliotekami i instytucjami w sprawie wspólnego prowadzenia obsługi bibliotecznej określonych środowisk.

1) gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie materiałów bibliotecznych służących obsłudze potrzeb informacyjnych, edukacyjnych i samokształceniowych, zwłaszcza dotyczących wiedzy o własnym regionie oraz dokumentujących jego dorobek kulturalny, naukowy i gospodarczy,

2) pełnienie funkcji ośrodka informacji biblioteczno-bibliograficznej, organizowanie obiegu wypożyczeń międzybibliotecznych oraz opracowywanie i publikowanie bibliografii regionalnych, a także innych materiałów informacyjnych o charakterze regionalnym,

3) badanie stanu i stopnia zaspokojenia potrzeb użytkowników, analizowanie stanu, organizacji i rozmieszczenia bibliotek oraz formułowanie i przedstawianie organizatorom propozycji zmian w tym zakresie,

4) udzielanie bibliotekom pomocy instrukcyjno-metodycznej i szkoleniowej oraz sprawowanie nadzoru merytorycznego, w zakresie realizacji przez gminne (komunalne) biblioteki publiczne zadań określonych w art. 27 ust. 5.

2. Biblioteka publiczna, której organizatorem jest gmina lub związek komunalny, działająca w mieście będącym siedzibą wojewody, może wykonywać zadania, o których mowa w ust. 1, na podstawie porozumienia wojewody z właściwym organem samorządu terytorialnego.

3. Porozumienie, o którym mowa w ust. 2, określa w szczególności wielkość środków finansowych, które wnoszą wojewoda i gmina, niezbędnych do prowadzenia działalności przez bibliotekę.

1) służą potrzebom nauki i kształcenia, zapewniając dostęp do materiałów bibliotecznych i zasobów informacyjnych niezbędnych do prowadzenia prac naukowo-badawczych oraz zawierających wyniki badań naukowych,

2) prowadzą działalność naukowo-badawczą w zakresie bibliotekoznawstwa i dziedzin pokrewnych, a także w zakresie obsługiwanych przez nie dziedzin nauki.

2. Do bibliotek naukowych należą:

1) Biblioteka Narodowa,

2) biblioteki, których organizatorami są szkoły wyższe,

3) biblioteki, których organizatorem jest Polska Akademia Nauk,

4) biblioteki, których organizatorami są jednostki badawczo-rozwojowe,

5) inne biblioteki.

3. Wykaz bibliotek naukowych prowadzi Biblioteka Narodowa.

4. Minister Kultury i Sztuki określi, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb zaliczania bibliotek, o których mowa w ust. 2 pkt 5, do bibliotek naukowych oraz ustali ich wykaz.

2. Biblioteki pedagogiczne prowadzą działalność służącą potrzebom oświaty i wychowania, w tym kształcenia i doskonalenia kadry pedagogicznej.

3. Zasady organizowania i działalności bibliotek szkolnych i pedagogicznych określają odrębne przepisy.

2. Biblioteki zakładowe służą zaspokajaniu potrzeb oświatowych i kulturalnych pracowników zakładów pracy i ich rodzin.

2. Właściwi ministrowie, w porozumieniu z Ministrem Kultury i Sztuki, określą, w drodze rozporządzenia, zasady organizacji obsługi bibliotecznej, o której mowa w ust. 1, oraz zasady współdziałania bibliotek publicznych w wykonywaniu tej obsługi.

2. W skład sieci bibliotecznej wchodzą biblioteki publiczne.

3. Biblioteki inne niż określone w ust. 2 mogą być włączone do sieci bibliotecznej, na wniosek właściwego organizatora, decyzją Ministra Kultury i Sztuki, który w uzgodnieniu z organizatorem wskazuje jednostkę sprawującą nadzór merytoryczny w zakresie realizacji zadań określonych w ust. 5. Decyzja o włączeniu do sieci bibliotecznej może podlegać uchyleniu w razie naruszenia przez bibliotekę obowiązków wynikających z przynależności do sieci bibliotecznej.

4. Ewidencję bibliotek wchodzących w skład sieci bibliotecznej prowadzi Biblioteka Narodowa.

5. Biblioteki wchodzące w skład sieci bibliotecznej obowiązane są do współdziałania w zakresie:

1) gromadzenia, opracowywania, przechowywania i udostępniania zbiorów,

2) sporządzania i rozpowszechniania informacji bibliograficznych i dokumentacyjnych,

3) działalności naukowo-badawczej oraz dokształcania i doskonalenia zawodowego pracowników bibliotek,

4) wymiany oraz przekazywania materiałów bibliotecznych i informacji.

1) gromadzenia, opracowywania, przechowywania i ochrony, w tym konserwacji, materiałów bibliotecznych,

2) specjalizacji zbiorów materiałów bibliotecznych i ustalania zadań w tym zakresie dla bibliotek naukowych gromadzących materiały biblioteczne, dotyczące określonej dziedziny wiedzy,

3) wymiany materiałów bibliotecznych,

4) ewidencji materiałów bibliotecznych,

5) wypożyczeń międzybibliotecznych,

6) prowadzenia katalogów centralnych,

7) koordynacji działalności bibliograficznej,

8) uczestnictwa w systemach informacji,

9) kształcenia i doskonalenia zawodowego pracowników bibliotek,

10) współpracy bibliotek w zakresie określonym w pkt 1–9.

2. Do pracowników, o których mowa w ust. 1, należą:

1) pracownicy służby bibliotecznej: młodszy bibliotekarz, bibliotekarz, starszy bibliotekarz, kustosz i starszy kustosz,

2) bibliotekarze dyplomowani: asystent, adiunkt, kustosz dyplomowany, starszy kustosz dyplomowany.

3. W bibliotekach mogą być zatrudnieni, w razie potrzeby, specjaliści innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną.

4. Minister Kultury i Sztuki w porozumieniu z właściwymi ministrami określi, w drodze rozporządzenia, wymagania kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz tryb stwierdzania tych kwalifikacji.

2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, zachowują moc przepisy dotychczasowe, jeżeli nie są z nią sprzeczne.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski