Dzienniki Urzędowe - rok 2017 poz. 21

Na podstawie art. 68 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1876) zarządza się, co następuje:

1) bank – bank krajowy, instytucja kredytowa, oddział instytucji kredytowej, oddział banku zagranicznego oraz Narodowy Bank Polski, zwany dalej „NBP”;

2) dzień operacyjny – dzień, w którym bank przyjmuje i realizuje zlecenia płatnicze;

3) jednolita wspólna platforma – infrastruktura techniczna systemu TARGET2, za pośrednictwem której, na tych samych zasadach technicznych, następuje składanie i przetwarzanie wszystkich zleceń płatniczych i otrzymywanie płatności;

4) Kasa Krajowa – Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa w rozumieniu ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1910, z późn. zm.¹⁾);

5) rozliczenie międzybankowe – czynności realizowane w celu:

a) przekazania między bankami zleceń płatniczych dotyczących płatności pomiędzy:

– bankami,

– klientem banku a innym bankiem,

– bankiem a posiadaczem rachunku w innym banku,

– klientem banku a posiadaczem rachunku w innym banku,

b) ustalenia wzajemnych zobowiązań i należności pomiędzy bankami, wynikających z tytułu przekazania jednego lub więcej zleceń płatniczych, o których mowa w lit. a;

6) rozrachunek międzybankowy – przemieszczenie środków pieniężnych pomiędzy prowadzonymi przez banki rachunkami banków lub pomiędzy rachunkami banków a rachunkami własnymi banków prowadzących rachunki banków w celu wykonania zobowiązania powstałego w wyniku przeprowadzenia rozliczenia międzybankowego, o którym mowa w pkt 5;

7) system będący komponentem systemu TARGET2 – system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) prowadzony przez dany bank centralny, stanowiący część systemu TARGET2 (krajowy komponent systemu TARGET2);

8) system płatności – system, o którym mowa w art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. z 2016 r. poz. 1224 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 791), podlegający nadzorowi Prezesa NBP;

9) system SORBNET2 – system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) obsługujący rachunki prowadzone w Centrali NBP, w którym przeprowadzane są rozrachunki międzybankowe w złotych;

10) system TARGET2 – system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) dla przeprowadzania w pieniądzu banku centralnego rozrachunku płatności w euro, składający się z krajowych komponentów prowadzonych przez poszczególne banki centralne Unii Europejskiej na jednolitej wspólnej platformie, stosownie do ram prawnych dotyczących systemu TARGET2, w szczególności zgodnie z wytycznymi Europejskiego Banku Centralnego z dnia 5 grudnia 2012 r. w sprawie transeuropejskiego zautomatyzowanego błyskawicznego systemu rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (TARGET2) (Dz. U. UE L 30 z 30.1.2013, s.1, z późn. zm.);

11) system TARGET2-NBP – polski system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS), stanowiący krajowy komponent systemu TARGET2, prowadzony przez NBP;

12) system zewnętrzny – system zarządzany przez podmiot mający siedzibę w kraju należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, podlegający nadzorowi właściwego organu, w którym przeprowadzane są:

a) rozliczenia zleceń płatniczych lub transakcji mających za przedmiot środki pieniężne,

b) rozliczenia lub rozrachunek transakcji mających za przedmiot instrumenty finansowe

– wyniku których powstają zobowiązania pieniężne będące przedmiotem rozrachunku międzybankowego;

13) uczestnik systemu SORBNET2 – podmiot posiadający rachunek bankowy w systemie SORBNET2, zgodnie z zawartą z NBP umową o systemie SORBNET2, i NBP;

14) uczestnik systemu TARGET2-NBP – podmiot posiadający rachunek bankowy w systemie TARGET2-NBP, zgodnie z zawartą z NBP umową o systemie TARGET2-NBP, i NBP;

15) umowa o systemie SORBNET2 – umowa w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku bankowego w systemie SORBNET2;

16) umowa o systemie TARGET2-NBP – umowa w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku bankowego w euro w systemie TARGET2-NBP;

17) wysokokwotowe zlecenia płatnicze – zlecenia płatnicze w złotych, których wynikiem – w przypadku ich realizacji – jest rozrachunek międzybankowy, dotyczące:

a) operacji banków z NBP,

b) operacji dokonywanych na międzybankowym rynku pieniężnym lub walutowym, jak również operacji dokonywanych w międzybankowym obrocie instrumentami finansowymi,

c) rozliczeń lub rozrachunku transakcji mających za przedmiot instrumenty finansowe, dokonywanych przez podmioty zarządzające systemami zewnętrznymi,

d) płatności w kwocie 1 000 000 złotych lub wyższej, dokonywanych przez klientów banków lub na ich rzecz, z wyjątkiem wpłat składek na ubezpieczenie społeczne, płatności dokonywanych na rzecz organów administracji skarbowej oraz płatności dokonywanych na podstawie czeków oraz innych obciążeniowych zleceń płatniczych,

e) kompensowania zleceń płatniczych lub transakcji mających za przedmiot środki pieniężne w ramach systemów płatności w złotych wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie określenia systemów, w których istnieje ryzyko systemowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 873);

18) zlecenie płatnicze – zlecenie uczestnika systemu SORBNET2, uczestnika systemu TARGET2-NBP, banku lub klienta banku dotyczące przekazania kwoty pieniężnej w celu wykonania lub zwolnienia z zobowiązania pieniężnego, skutkujące dokonaniem rozliczenia międzybankowego lub rozrachunku międzybankowego.

1) systemu płatności;

2) zagranicznego systemu płatności podlegającego nadzorowi właściwego organu nadzoru, zgodnie z zasadami funkcjonowania tego systemu;

3) banku prowadzącego jego rachunek, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 2;

4) banku odbiorcy zlecenia w drodze bezpośredniej wymiany zleceń płatniczych oraz wynikających z nich wzajemnych zobowiązań i należności, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 3;

5) instytucji kredytowej lub banku zagranicznego, zgodnie z zasadami określonymi przez bank oraz odpowiednio przez instytucję kredytową lub bank zagraniczny.

1) NBP:

a) w Centrali NBP w systemie SORBNET2 – na zasadach określonych w rozdziale 4 i w umowie o systemie SORBNET2, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym – również w rozdziale 7,

b) w oddziałach okręgowych NBP prowadzących rachunki banków w złotych – na zasadach określonych w rozdziale 6 oraz w umowie rachunku bankowego, zawartej pomiędzy NBP a bankiem;

2) pozostałe banki prowadzące rachunki innych banków w złotych – na zasadach określonych w rozdziale 6 i w umowach zawartych pomiędzy tymi bankami, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym – również w rozdziale 7.

1) NBP w systemie TARGET2-NBP – na zasadach określonych w rozdziale 5 i w umowie o systemie TARGET2-NBP, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym – również w rozdziale 7;

2) pozostałe banki prowadzące rachunki innych banków w euro – na zasadach określonych w rozdziale 6 i umowach zawartych pomiędzy tymi bankami, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym – również w rozdziale 7.

1) NBP;

2) banki inne niż NBP;

3) podmioty zarządzające systemami zewnętrznymi.

2. Zlecenia płatnicze składane do rozrachunku międzybankowego wynikają z:

1) jednostkowych operacji;

2) kompensaty wzajemnych zobowiązań i należności wynikających z przeprowadzonych operacji.

1) Centralę NBP w systemie SORBNET2 – jeżeli dotyczą przemieszczenia środków pieniężnych pomiędzy bankami posiadającymi rachunki bieżące w złotych w Centrali NBP lub pomiędzy tymi bankami a NBP;

2) oddziały okręgowe NBP, o których mowa w § 4 pkt 1 lit. b, lub banki, o których mowa w § 4 pkt 2 – w przypadkach innych niż określone w pkt 1.

1) zasady sporządzania przez bank zleceń płatniczych składanych w banku prowadzącym rachunek;

2) tryb i terminy realizacji zleceń płatniczych, o których mowa w pkt 1;

3) zasady ustalania wzajemnych zobowiązań i należności banków.

1) tryb i terminy wymiany zleceń płatniczych;

2) sposób udokumentowania wymiany zleceń płatniczych i zasady sporządzania tej dokumentacji;

3) zasady postępowania przy korygowaniu błędów w dokumentacji dotyczącej wymiany zleceń płatniczych;

4) zasady ustalania wzajemnych zobowiązań i należności banków, wynikających z bezpośredniej wymiany zleceń płatniczych;

5) jednostki organizacyjne banków uczestniczące w bezpośredniej wymianie zleceń płatniczych;

6) sposób i terminy dokonywania rozrachunku międzybankowego, o którym mowa w § 12 ust. 1.

2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do bezpośredniej wymiany zleceń płatniczych między bankami, jeżeli co najmniej jeden z tych banków nie ma rachunku w systemach płatności prowadzonych przez NBP.

3. Do składania w systemach płatności, o których mowa w ust. 1, zleceń płatniczych w celu przeprowadzania rozrachunku międzybankowego właściwy jest bank zobowiązany do zapłaty należności na rzecz innego banku.

1) NBP;

2) banki inne niż NBP;

3) podmiot zarządzający systemem zewnętrznym;

4) bank centralny innego państwa;

5) Kasa Krajowa;

6) Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

2 Warunkiem uczestnictwa w systemie SORBNET2 podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, jest spełnienie warunków określonych w uchwale nr 9/2013 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 24 maja 2013 r. w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez Narodowy Bank Polski (Dz. Urz. NBP poz. 8 oraz z 2017 r. poz. 20), zwanej dalej „uchwałą w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP”.

3. Warunkami uczestnictwa w systemie SORBNET2 podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, jest uzyskanie, zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2017 r. poz. 1373), zwanej dalej „ustawą o NBP”, zgody Prezesa NBP na prowadzenie rachunku w NBP oraz spełnienie odpowiednio warunków określonych w § 7 i § 11 ust. 1 pkt 2 uchwały w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

4. Warunkiem uczestnictwa w systemie SORBNET2 podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, jest uzyskanie, zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy o NBP, zgody Prezesa NBP na prowadzenie rachunku w NBP.

5. Warunkiem uczestnictwa w systemie SORBNET2 podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, jest spełnienie odpowiednio warunków określonych w § 7 i § 11 uchwały w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

6. Warunkiem uczestnictwa w systemie SORBNET2 podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, jest spełnienie odpowiednio warunków określonych w § 7 i § 11 ust. 1 pkt 2 uchwały w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

1) wysokokwotowych zleceń płatniczych;

2) innych zleceń płatniczych, przewidzianych w umowie o systemie SORBNET2;

3) zleceń płatniczych wystawianych przez bank posiadający rachunek rezerwy obowiązkowej w Centrali NBP.

2. Zlecenia płatnicze, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, obciążające rachunek banku, są wystawiane przez:

1) ten bank;

2) NBP;

3) innych uczestników systemu SORBNET2 niebędących bankami.

3. Podmioty, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3, mogą wystawiać zlecenia płatnicze obciążające rachunek bieżący banku obsługiwany w systemie SORBNET2, na podstawie upoważnień określonych w umowie o systemie SORBNET2 zawartej między NBP a bankiem.

2. Zlecenie płatnicze nie może być odwołane i jest ostateczne od chwili jego wykonania, to znaczy od momentu obciążenia rachunku w systemie SORBNET2 wskazanego w zleceniu płatniczym.

2. Zlecenia płatnicze w systemie SORBNET2 są realizowane:

1) zgodnie z zasadą rozrachunku brutto, to jest w drodze odrębnej realizacji każdego zlecenia płatniczego;

2) zgodnie z zasadą rozrachunku w czasie rzeczywistym, to jest na bieżąco w ciągu dnia operacyjnego;

3) w kolejności wynikającej z zasad ustalania priorytetów określonych w umowie o systemie SORBNET2.

2. Warunek jednoczesności, o którym mowa w ust. 1, nie musi być spełniony, jeżeli rozrachunek międzybankowy w systemie SORBNET2 jest przeprowadzany z wykorzystaniem rachunku podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym.

1) NBP;

2) banki inne niż NBP;

3) podmiot zarządzający systemem zewnętrznym;

4) Kasa Krajowa.

2. Warunkiem uczestnictwa w systemie TARGET2-NBP podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, jest spełnienie warunków określonych w uchwale w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

3. Warunkami uczestnictwa w systemie TARGET2-NBP podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, jest uzyskanie, zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy o NBP, zgody Prezesa NBP na prowadzenie rachunku w NBP oraz spełnienie odpowiednio warunków określonych w § 7 i § 11 ust. 1 pkt 2 uchwały w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

4. Warunkiem uczestnictwa w systemie TARGET2-NBP podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, jest spełnienie odpowiednio warunków określonych w § 7 i § 11 uchwały w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

1) banki obciążające rachunki własne prowadzone w systemie TARGET2-NBP;

2) NBP;

3) innych uczestników systemu TARGET2-NBP niebędących bankami.

2. Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, mogą wystawiać zlecenia płatnicze, które obciążają rachunki bankowe w euro uczestnika systemu TARGET2-NBP, na podstawie upoważnienia określonego w umowie o systemie TARGET2-NBP.

2. Zlecenie płatnicze może być odwołane do momentu jego wprowadzenia do systemu TARGET2-NBP. Zlecenie płatnicze ujęte w algorytmie, o którym mowa w umowie o systemie TARGET2-NBP, nie może zostać odwołane w okresie działania algorytmu.

2. Zlecenia płatnicze, o których mowa w ust. 1, obciążające rachunek banku są wystawiane przez NBP lub ten bank.

1) uznanie, odpowiednio, rachunku innego banku lub rachunku własnego NBP prowadzonych przez ten oddział w dniu jego przyjęcia do realizacji albo

2) skierowanie zlecenia płatniczego do innego oddziału okręgowego NBP lub innego banku najpóźniej w następnym dniu operacyjnym po dniu jego przyjęcia do realizacji, a w przypadku skierowania zlecenia płatniczego do systemu SORBNET2 – w dniu jego przyjęcia do realizacji

– o ile w umowie rachunku bankowego, o której mowa w § 24 ust. 1, nie określono inaczej.

2. Rachunek banku prowadzony w oddziale okręgowym NBP jest uznawany na podstawie zlecenia płatniczego, o którym mowa w § 24 ust. 1:

1) w dniu realizacji zlecenia płatniczego obciążającego rachunek innego banku lub rachunek własny NBP, prowadzone w tym samym oddziale okręgowym NBP albo

2) w dniu otrzymania przez ten oddział środków pieniężnych z Centrali NBP lub z innego oddziału okręgowego NBP, albo

3) najpóźniej w następnym dniu operacyjnym po dniu otrzymania z innego banku zlecenia płatniczego przekazanego bez pośrednictwa systemu SORBNET2.

1) uznanie rachunku innego banku prowadzonego przez ten bank lub rachunku własnego banku przeprowadzającego rozrachunek – w dniu przyjęcia zlecenia płatniczego do realizacji albo

2) skierowanie zlecenia płatniczego do innego banku, w tym do NBP do systemu TARGET2-NBP lub oddziału okręgowego NBP – najpóźniej w następnym dniu operacyjnym po dniu jego przyjęcia do realizacji, a w przypadku skierowania zlecenia płatniczego do NBP do systemu SORBNET2 – w dniu jego przyjęcia do realizacji, bez względu na liczbę banków pośredniczących w jego wykonaniu.

2. Do uznawania rachunku innego banku prowadzonego przez inny niż NBP bank stosuje się odpowiednio § 26 ust. 2.

3. Dniem dokonania rozrachunku międzybankowego, o którym mowa w ust. 1 i 2, może być dzień wskazany przez zleceniodawcę w zleceniu płatniczym, o ile taką możliwość strony przewidziały w umowie rachunku bankowego.

1) określił:

a) obiektywne kryteria uczestnictwa, zapewniające równoprawny dostęp do obsługiwanego przez niego systemu,

b) zasady wymiany zleceń płatniczych pomiędzy uczestnikami systemu, o którym mowa w lit. a, lub rejestrowania obsługiwanych operacji, lub dokonywania rozliczeń lub rozrachunku transakcji oraz terminy i sposób regulowania zobowiązań z nich wynikających,

c) zasady dokonywania kompensowania wzajemnych zobowiązań i należności uczestników, wynikających z wymiany zleceń płatniczych, o której mowa w lit. b, oraz procedury zapewniające udokumentowanie poszczególnym uczestnikom wyników kompensowania ich dotyczących, o ile takie kompensowanie jest dokonywane,

d) zakres wzajemnej odpowiedzialności podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym i uczestników;

2) ustalił z bankiem przeprowadzającym rozrachunek międzybankowy zasady przekazywania zleceń płatniczych do tego banku i terminy przeprowadzenia rozrachunku międzybankowego.

1) ustalił procedury zapewniające:

a) że zlecenie płatnicze uczestnika przekazane do obsługiwanego przez niego systemu lub rozliczana w nim transakcja, lub inna operacja nie zostaną z niego wycofane po dokonaniu rozrachunku międzybankowego skompensowanych zobowiązań i należności,

b) skierowanie skompensowanych zobowiązań i należności do rozrachunku międzybankowego w czasie pozwalającym na przeprowadzenie tego rozrachunku w tym samym dniu co wymiana zleceń płatniczych uczestników,

c) przeprowadzenie, w razie braku wystarczających funduszy u uczestników, rozrachunku międzybankowego w terminie ustalonym zgodnie z § 28;

2) zabezpieczył obsługiwany przez siebie system pod względem technicznym i operacyjnym, w sposób umożliwiający, w przypadku awarii technicznej systemu, przeprowadzenie rozrachunku międzybankowego w tym samym dniu operacyjnym.

Prezes Narodowego Banku Polskiego: A. Glapiński

¹⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2016 r. poz. 1948 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 60, 85, 245, 768 i 1089.