Dzienniki Urzędowe - rok 2008 nr 1 poz. 18

Wypadek lotniczy, który wydarzył się w dniu 27 czerwca 2005 r., na szybowcu SZD-51-1 „Junior", pilotowanym przez mężczyznę lat 22, klasyfikuję do kategorii:

„Czynnik ludzki"
w grupie przyczynowej „brak kwalifikacji-H2"

1. Opis okoliczności wypadku.

(na podstawie raportu końcowego Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych z badania zdarzenia lotniczego sygn. ULC-BL/8122/104-05/400/06)

Pilot szybowcowy wykonywał przelot na szybowcu docelowo-powrotny, warunkowy 306 km. Na odcinku powrotnym pilot utracił noszenia i, na wysokości ok. 350 m, podjął decyzję o lądowaniu w terenie przygodnym. Z uwagi na okoliczne wzniesienia, rzeczywista wysokość krytyczna podjęcia decyzji była mniejsza. Będąc już na prostej do lądowania na wybranym polu, pilot zauważył wysokie drzewa uniemożliwiające bezpieczne lądowanie. W zaistniałej sytuacji pilot zmienił decyzję i postanowił lądować na polu odległym od pierwotnie wybranego o ok. 200 m. Przyziemienie szybowca nastąpiło skośnie do stoku, na polu pszenicy o wysokości uprawy ok. 110 cm. Szybowiec zaczepił lewym skrzydłem o uprawę i wykonał obrót w lewo o ok. 130° Pilot nie doznał żadnych obrażeń i opuścił kabinę o własnych siłach, natomiast szybowiec został znacznie uszkodzony.

2. Przyczyna wypadku.

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

Przyczyną wypadku lotniczego było zaczepienie skrzydłem o uprawę pszenicy w trakcie lądowania w terenie przygodnym.

Okolicznością sprzyjającą zaistnieniu wypadku był zbyt późny wybór pola przygodnego do lądowania i konieczność zmiany decyzji o miejscu lądowania.

3. Stwierdza się naruszenie następujących przepisów lotniczych:

(na podstawie przeprowadzonej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego analizy dokumentacji zdarzenia lotniczego)

Instrukcja Wykonywania Lotów I Skoków Aeroklubu Polskiego

„Zabrania się wykonywania jakichkolwiek manewrów innych niż niezbędne do lądowania, na i poniżej wysokości krytycznej.

Wysokość krytyczna szybowca jest to wysokość niezbędna do wykonania bezpiecznego manewru do lądowania po uwzględnieniu najbardziej niekorzystnych okoliczności, mogących wpłynąć na przebieg lądowania, takich jak:

c) siła i kierunek wiatru;

d) odległość w locie ślizgowym do obranego lądowiska w silnym prądzie opadającym powietrza;

Na wielkość wysokości krytycznej ma wpływ także doskonałość szybowca i poziom wyszkolenia pilota.

Wysokość krytyczna w zależności od poziomu wyszkolenia i klasy szybowca wynosi:

- 300 m dla uczniów-pilotów wykonujących loty termiczne lub przeloty szkolne;

- 200 m dla pilotów szybowcowych posiadających licencję;

- 100 m dla pilotów posiadających nalot powyżej 500 godzin.

Jeżeli szybowiec podczas wykonywania lotu termicznego obniża się nad terenem płaskim do wysokości 500 m, to pilot tego szybowca ma obowiązek wybrać odpowiedni teren do lądowania. Nad terenem pofałdowanym, masywami leśnymi lub każdym innym z małą ilością pól nadających się do lądowania, wysokość ta powinna być odpowiednio większa. Szukanie i centrowanie wznoszeń można przeprowadzać w pobliżu obranego lądowiska tylko do wysokości krytycznej.

Do lądowania w terenie należy wybierać przede wszystkim niskie uprawy roślin, suche łąki lub ścierniska, których pas lądowania będzie przebiegał wzdłuż kierunku wiatru i posiadał podejście do lądowania wolne od wysokich przeszkód. Rozmiar wybranego terenu uzależnia się od typu szybowca i kwalifikacji wyszkoleniowych pilota."

4. Zalecenia profilaktyczne:

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

4.1 Instruktorzy szybowcowi - omówić wypadek z pilotami wykonującymi loty szybowcowe.

4.1 Instruktorzy szybowcowi - zwrócić uwagę na konieczność podejmowania decyzji o lądowaniu w terenie przygodnym na właściwej wysokości w zależności od poziomu wyszkolenia i klasy szybowca.

Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego: Grzegorz Kruszyński