Wymierzanie kar

Jeżeli grzywna nie przekracza 120 stawek dziennych i jej egzekucja okaże się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby bezskuteczna to istnieje możliwość zamiany tej grzywny na prace społecznie użyteczną. Decyzje w tym zakresie podejmuje sąd. Odmowa wykonania orzeczonych przez sąd prac społecznych lub uchylanie się od nich może skończyć się więzieniem.

1 lipca 2015r. weszła w życie istotna nowelizacja przepisów kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego. Nowe przepisy od kary pozbawienia wolności preferują kary wolnościowe. Na tej podstawie, od lipca, sądy mają orzekać przede wszystkim grzywnę i karę ograniczenia wolności, dopiero w dalszej kolejności, kary pozbawienia wolności.

Nadzwyczajne złagodzenie kary polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju (np. kary grzywny, czy ograniczenia wolności), zamiast kary pozbawienia wolności. Instytucja ta występowała już w kodeksie z 1932 r., a także w ustawie z 1969, toteż nie dziwi fakt, iż została przyjęta w obowiązującym kodeksie karnym z 6 czerwca 1997 roku.

Jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary.

Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Na poczet orzeczonej kary zalicza się okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, zaokrąglając do pełnego dnia, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności, dwóm dniom kary ograniczenia wolności lub dwóm stawkom dziennym grzywny. Na poczet orzeczonych środków karnych, o których mowa w art. 39 pkt. 2-3 zalicza się okres rzeczywistego stosowania odpowiadających im rodzajowo środków zapobiegawczych, wymienionych w art. 275 lub 276 kodeksu karnego.

Orzekając karę pozbawienia wolności sąd może określić rodzaj i typ zakładu karnego, w którym skazany ma odbywać karę, a także orzec system terapeutyczny jej wykonywania.

Sąd może odstąpić od wymierzenia kary w wypadkach przewidzianych w ustawie oraz w wypadku określonym w art. 60 § 3, zwłaszcza gdy rola sprawcy w popełnieniu przestępstwa była podrzędna, a przekazane informacje przyczyniły się do zapobieżenia popełnieniu innego przestępstwa. Odstępując od wymierzenia kary, sąd może również odstąpić od wymierzenia środka karnego, chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe

Instytucja odstąpienia od wymierzenia kary ma w kodeksie szczególny charakter i występuje tylko wyraźnie określonych przepisami sytuacjach. Powyższy przepis ustanawia właśnie jedną z nich, i precyzyjnie określa w jakich sytuacjach i na jakich warunkach na jego podstawie sąd może odstąpić od wymierzenia kary. Podkreślenia wymaga to, że jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat albo karą łagodniejszego rodzaju i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka równocześnie środek karny, a cele kary zostaną przez ten środek spełnione. Przepisu art. 59 § 1 nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuligańskim.

Skazując za występek o charakterze chuligańskim, sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Jeżeli zachodzi kilka niezależnych od siebie podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia albo obostrzenia kary, sąd może tylko jeden raz karę nadzwyczajnie złagodzić albo obostrzyć, biorąc pod uwagę łącznie zbiegające się podstawy łagodzenia albo obostrzenia. Jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary.

Przepisy dotyczące zasad wymiaru kary stosuje się również do orzekania innych środków przewidzianych przez kodeks karny.

Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.

Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.

Zamiana grzywny na prace społecznie użyteczną + wniosek

Instytucja grzywny w nowelizacji kodeksu karnego

Nadzwyczajne złagodzenie kary (art. 60)

Wybór rodzaju kary (art. 58)

Zasady wymiaru kary przez sąd (art. 53)

Zaliczanie okresu rzeczywistego pozbawienia wolności na poczet kary (art. 63)

Sposoby oddziaływania na skazanego (art. 62)

Odstąpienie od wymierzenia kary oraz środków karnych (art. 61)

Odstąpienie od wymierzenia kary (art. 59)

Kara za występek o charakterze chuligańskim (art. 57a)

Nadzwyczajne złagodzenie lub obostrzenie kary (art. 57)

Wymiar środków karnych (art. 56)

Indywidualizacja wymiaru kary (art. 55)

Wychowawcze oddziaływanie na nieletniego (art. 54)