REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

RPO chce likwidacji ubezwłasnowolnienia

RPO chce likwidacji ubezwłasnowolnienia/fot. shutterstock
RPO chce likwidacji ubezwłasnowolnienia/fot. shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar ogłosił swoje poparcie dla inicjatywy zniesienia instytucji ubezwłasnowolnienia. Rzecznik uważa, że obecnie obowiązujące rozwiązania prawne powinny zostać zastąpione systemem wspieranego podejmowania decyzji. W Polsce ubezwłasnowolnionych jest ok. 90 tys. osób.

Instytucja ubezwłasnowolnienia powinna zostać zniesiona i zastąpiona systemem wspieranego podejmowania decyzji - powtarza po raz kolejny Rzecznik Praw Obywatelskich. Taka jest opinia RPO dla senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która pracuje nad petycją by podjąć inicjatywę ustawodawczą w celu zniesienia ubezwłasnowolnienia. Rzecznik wskazuje, że byłoby to spełnieniem postulatów organizacji obywatelskich i zrealizowaniem przez Polskę zobowiązań Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.

REKLAMA

Celem petycji likwidacja ubezwłasnowolnienia

REKLAMA

Adam Bodnar przedstawił opinię w tej sprawie przewodniczącemu senackiej komisji Robertowi Mamątowowi. - Zasadniczy cel petycji, to jest likwidacja instytucji ubezwłasnowolnienia, jest celem zgodnym z postulatami Rzecznika Praw Obywatelskich oraz organizacji obywatelskich zajmujących się tą kwestią oraz służy realizacji przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami - napisał.

Stanowisko takie było prezentowane zarówno przez Adama Bodnara, jak i wcześniej przez jego poprzedników, w toku procedury legislacyjnej, mającej na celu zmianę Kodeksu cywilnego w zakresie zdolności do czynności prawnych, toczącej się w ramach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego przy Ministrze Sprawiedliwości. Niestety, jak wynika z ostatniej odpowiedzi Ministra Sprawiedliwości z 7 lutego 2018 r.: „Nie negując potrzeby podjęcia prac legislacyjnych w omawianym zakresie, uprzejmie informuję, że z uwagi na inne priorytetowe projekty i zadania realizowane w Ministerstwie Sprawiedliwości, prace takie nie są obecnie prowadzone”.

Sąd Najwyższy za zmianą systemu opieki nad osobami niepełnosprawnymi intelektualnie

W piśmie do senatora Mamątowa rzecznik przywołał stwierdzenie Sądu Najwyższego z uchwały z 21 grudnia 2017 r. (III CZP 66/17): „Za trafne należy uznać stanowisko, że w związku z zaniechaniem prac legislacyjnych nad eliminacją instytucji ubezwłasnowolnienia i zmianą modelu opieki nad osobami z niesprawnością intelektualną, ciężar adaptacji polskiego porządku prawnego do standardów konwencyjnych spoczął na sądach”.

Zobacz: Sprawy rodzinne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Rzecznik podkreślił, że zastrzeżenie rządu do ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami - zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska interpretuje art. 12 konwencji w sposób zezwalający na stosowanie ubezwłasnowolnienia - pozostaje sprzeczne z celem i istotą Konwencji. Powołał się na opinię, że przyczyną nieporozumienia stało się robocze tłumaczenie Konwencji, w którym angielski zwrot legal capacity przetłumaczono jako "zdolność prawną". W rzeczywistości zamiarem autorów Konwencji było nie tyle przyznanie osobom z niepełnosprawnościami zdolności prawnej, co równej z innymi osobami zdolności do czynności prawnych. Świadczy o tym tekst Konwencji, sporządzony w języku angielskim, jak i akty prawa międzynarodowego poprzedzające jej uchwalenie, a także stanowisko Komitetu ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami oraz zastrzeżenia wniesione do art. 12 Konwencji przez inne państwa-strony.

RPO wskazał, że w sprawozdaniu z realizacji Konwencji z 2014 r. strona polska zapowiadała zmianę stosownych aktów prawnych, w tym zniesienie ubezwłasnowolnienia i wprowadzenie elastycznego, zindywidualizowanego systemu wspierania osób z niepełnosprawnością intelektualną w podejmowaniu decyzji. Projekty te, wskutek rozwiązania Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, nie zostały wprowadzone w życie.

Ubezwłasnowolnienie jest często na całe życie

W Społecznym raporcie alternatywnym z realizacji Konwencji wskazano, iż regulacja ubezwłasnowolnienia w Polsce nie spełnia wymogów art. 12 Konwencji. Dana osoba traci bowiem zdolność do czynności prawnych lub jest ta zdolność dla niej ograniczona - ubezwłasnowolnienie jest stosowane często przez całe życie; nie jest poddawane okresowej kontroli przez niezawisły organ; nie uwzględnia jej potrzeb i interesów; skutkuje wykluczeniem społecznym i prawnym osób z niepełnosprawnościami - w szczególności z niepełnosprawnością intelektualną i psychiczną.

Tym samym ubezwłasnowolnienie - czy całkowite, czy częściowe - nie może być traktowane jako opisany w art. 12 ust. 4 Konwencji środek respektujący „prawa, wolę i preferencje osoby, wolny od konfliktu interesów i bezprawnych nacisków, proporcjonalny i dostosowany do sytuacji danej osoby, stosowany przez możliwie najkrótszy czas i podlegający regularnemu przeglądowi przez właściwe niezależne i bezstronne władze lub organ sądowy”. Dlatego jednym z postulatów Społecznego raportu była zmiana systemu ubezwłasnowolnienia na system wspieranego podejmowania decyzji.

Ponadto według rzecznika aktualne pozostają argumenty na rzecz likwidacji tej instytucji, podnoszone podczas I Kongresu Praw Obywatelskich z grudnia 2017 r. Jeden z paneli poświęcony był tej tematyce. Jak wskazał wówczas prof. Roman Wieruszewski, ubezwłasnowolnienie jest obecnie równoważne ze śmiercią cywilną.

Parlament powinien ,,ruszyć głową''

RPO napisał do przewodniczącego senackiej komisji, że nie podejmuje się określenia, jaką inną instytucją powinno być zastąpione ubezwłasnowolnienie - należy to do parlamentu i organów dysponujących inicjatywą ustawodawczą.

Wskazał, że przydatnym materiałem do rozważań  może być publikacja Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego z 2012 r. pt. „Jeśli nie ubezwłasnowolnienie, to co? Prawne formy wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną” oraz publikacja dr. Krzysztofa Kurowskiego pt. „Ubezwłasnowolnienie? Są alternatywy!”, opublikowana w piśmie „Psychiatra. Pismo dla praktyków”. Zdaniem  RPO warto także sięgnąć do dorobku Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego i projektu przez nią wypracowanego.

Na czym polega ubezwłasnowolnienie?

Ubezwłasnowolnienie polega na pozbawieniu albo ograniczeniu przez sąd zdolności do czynności prawnych danej osoby z uwagi na chorobę osoby lub psychiczne problemy. Istnieją dwa rodzaje ubezwłasnowolnienia.  Ubezwłasnowolnienie całkowite oznacza zupełne pozbawienie danej osoby zdolności do czynności prawnych, czynności te podejmuje zamiast niej opiekun;  osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może samodzielnie dokonywać m.in. żadnych transakcji (zakupów, darowizn itp.), z wyjątkiem drobnych, bieżących sprawunków. Ubezwłasnowolnienie częściowe zasadniczo polega na tym, że dana osoba może osobiście podejmować czynności prawne - jednak zgodę na konkretną transakcję musi wyrazić jej kurator; osoba ubezwłasnowolniona częściowo może samodzielnie rozporządzać swoim zarobkiem oraz przedmiotami oddanymi do jej swobodnego użytku.

W 2017 r. RPO wystąpił do resortu sprawiedliwości w sprawie ograniczeń dostępu osób z niepełnosprawnościami do wymiaru sprawiedliwości. Powołał się na raport, którego głównym wnioskiem jest konieczność likwidacji instytucji ubezwłasnowolnienia i zastąpienie jej systemem wspieranego podejmowania decyzji. RPO podkreślał, że zmiany wymaga zwłaszcza przepis, który nie nakazuje sądowi wysłuchania osoby przed orzeczeniem jej ubezwłasnowolnienia. 

We wrześniu 2018 r. Komitet Praw Osób z Niepełnosprawnościami ONZ zbada sprawozdanie polskiego rządu z wdrożenia Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Adam Bodnar w informacji przesłanej Komitetowi wskazał m.in. na konieczność likwidacji instytucji ubezwłasnowolnienia, bowiem nie spełnia ona standardów Konwencji.

W Polsce ubezwłasnowolnionych jest ok. 90 tys. osób.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wyliczenia ZUS: Emerytury w dół od 1 kwietnia 2024 r. Kiedy o 103 zł i 136 zł? Kiedy obniżka o 27 zł i 19 zł?

    Obniżki dotyczą nowych emerytur i wynikają z nowych tablic GUS. ZUS wyliczył kwoty obniżek dla osób z kapitałem 700 000 zł i 500 000 zł.

    Wyciek danych pacjentów wrocławskiej kliniki. Prezes UODO monitoruje sprawę

    Wyciekły dane pacjentów jednej z wrocławskich klinik. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zna sprawę i podejmie odpowiednie działania w ramach przysługujących mu uprawnień i zadań.

    Rada Ministrów: Rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie sygnalistów

    Po świętach rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów. Projekt przewiduje, że sygnaliści będą mieli prawo do pełnego odszkodowania w razie dopuszczenia się wobec nich działań odwetowych.

    Rodzicom kończy się czas na skorzystanie z ważnego uprawnienia. Pozostał już tylko kilka tygodni. Sprawdź, czy o tym pamiętasz.

    Katalog uprawnień związanych z rodzicielstwem w ostatnich latach systematycznie się powiększa. Jednak im starsze jest dziecko, tym mniej uprawnień przysługuje rodzicom. Warto więc pamiętać o tych niewielu, z których rodzice mogą skorzystać także na starsze dzieci.

    REKLAMA

    Rząd: Premie i wszelkie dodatki zostaną wyjęte z pensji minimalnej? Czy to oznacza podwyżki?

    Dajemy pytajniki w tytule bo jest to propozycja minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk. Płaca minimalna nie ma zawierać żadnych dodatków i premii. Musi to zaakceptować premier Donald Tusk.

    Zmiany w szkołach. Mydło, papier toaletowy i papierowe ręczniki w każdej łazience? Znowelizowane przepisy nie pozostawiają wątpliwości.

    Gdyby ktoś miał wątpliwości co do tego, jakiego rodzaju środki higieniczne szkoły powinny zapewnić uczniom, to już niedługo stanie się to jasne. Procedowane są zmiany w przepisach, w wyniku których w każdej szkolnej łazience mają być dostępne co najmniej papier toaletowy, mydło do rąk i papierowe ręczniki.

    Można leczyć zęby za darmo „na NFZ”. Jaki zakres świadczeń w 2024 roku? Badania kontrolne, leczenie próchnicy, także kanałowe, protezy, usuwanie kamienia i inne

    Warto wiedzieć, że cały czas istnieje możliwość wyleczenia w Polsce zębów bezpłatnie. W ramach ubezpieczenia zdrowotnego z refundacją NFZ. Niestety nie każdy dentysta ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, bo tylko w takim gabinecie można skorzystać z darmowego leczenia. Ministerstwo Zdrowia chce zwiększyć zakres gwarantowanych świadczeń stomatologicznych. Właśnie ukazał się projekt rozporządzenia w tej sprawie.

    Ulga na dziecko. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”

    Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie samo jej posiadanie. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

    REKLAMA

    Bon energetyczny to jednorazowe świadczenie. Co jak ktoś będzie miał problemy z prądem za pół roku?

    Znamy pierwsze szczegóły dofinansowania od rządu dla osób, które będą miały kłopoty po podwyżce cen prądu. Nosi nazwę "bon energetyczny". Niestety to jednorazowe świadczenie, a nie stała pomoc dla osób ubogich.

    Nowe regulacje dotyczące cen energii w Polsce

    Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, zapowiedziała w Polsat News, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Obecnie ceny energii, gazu oraz ciepła są zamrożone w ramach wprowadzonych przez poprzedni rząd tarcz antyinflacyjnych; przepisy wygasają w połowie roku.

    REKLAMA