REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rodzina toczy spór o spadek. Czy da się tego uniknąć?

Santana Nowak
Specjalistka w zakresie prawa cywilnego, posiadająca bogate doświadczenie zawodowe w wielu dziedzinach prawa
Testament jest jedynym i wyłącznym wyrażeniem woli, kształtującym sytuację majątkową spadkobierców względem szeroko rozumianego majątku spadkodawcy./Fot. Shutterstock
Testament jest jedynym i wyłącznym wyrażeniem woli, kształtującym sytuację majątkową spadkobierców względem szeroko rozumianego majątku spadkodawcy./Fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Śmierć bliskiej osoby może przysporzyć wiele problemów w rodzinie zwłaszcza jeśli w skład masy spadkowej wchodzi jakaś nieruchomość. Natomiast można tego uniknąć poprzez sporządzenie testamentu, który jest jedynym i wyłącznym wyrażeniem woli, kształtującym sytuację majątkową spadkobierców względem szeroko rozumianego majątku spadkodawcy.

Czym jest testament?

Najprościej mówiąc jest to czynność prawna bądź dokument, w którym zawarte jest oświadczenie woli testatora na wypadek jego śmierci.

REKLAMA

W świetle prawa cywilnego testament może sporządzić i odwołać tylko osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych - oznacza to, że sporządzenie testamentu przez osobę niepełnoletnią lub osobę ubezwłasnowolnioną powoduje bezwzględną nieważność testamentu.

Kup książkę: Darowizny, testamenty, spadki. Przykładowe zapisy i wzory

W jaki sposób należy prawidłowo sporządzić testament?

Istnieje kilka sposobów na sporządzenie testamentu. Najpopularniejszym sposobem sporządzenia testamentu jest testament własnoręczny czyli holograficzny. Należy przy tym pamiętać, że o skuteczności takiego testamentu decydują następujące przesłanki:

  1. Spadkodawca sporządzający testament własnoręczny powinien osobiście napisać go w całości własnym pismem ręcznym. Oznacza to, że niedopuszczalne jest sporządzenie takiego testamentu na komputerze lub innym urządzeniu elektronicznym. Przy sporządzeniu testamentu własnoręcznego nie ma znaczenia czy testator użyje w tym celu długopisu, pióra czy też innego tego rodzaju przedmiot - ważne jest zachowanie naturalnych linii pisma. Bez znaczenia jest również na jakim przedmiocie testator sporządzi swoje oświadczenie woli - może to być zwykła kartka papieru.
  2. W przypadku sporządzenia testamentu własnoręcznego istotne jest aby, oświadczenie woli spadkodawcy zostało opatrzone jego własnoręcznym podpisem, który powinien być umieszczony pod tekstem testamentu oraz datą sporządzenia testamentu.
Testament własnoręczny/Fot. Santana Nowak

Testament własnoręczny/Fot. Santana Nowak

Infor.pl

REKLAMA

Testament może zostać również sporządzony w formie aktu notarialnego. Przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz obowiązany jest przede wszystkim ustalić tożsamość osoby zamierzającej sporządzić testament - odbywa się to najczęściej na podstawie okazanego dowodu osobistego. Testament w formie aktu notarialnego w swojej komparycji powinien zawierać m.in. numer Repertorium A pod którym został wpisany sporządzony akt notarialny, datę i miejsce jego sporządzenia oraz imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a także dane osobowe stron stawających do aktu. W dalszej części akt zawiera rozrządzenie testamentowe obejmujące m.in. powołanie spadkobiercy - przy czym osoba powołana do całości lub części spadku musi być przez testatora określona w sposób umożliwiający jej identyfikację.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Testament może zawierać także wydziedziczenie - oznacza to pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku wówczas gdy zachodzą ku temu ustawowe przesłanki - w oparciu o art. 1008 Kodeksu cywilnego spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego - chodzi tu przede wszystkim o długotrwałe działanie podejmowane w sposób umyślny, którego przykładem może być m.in. prowadzenie nagannego stylu życia, czerpanie korzyści z działalności przestępczej np. z nierządu, alkoholizm, czy też narkomania.

REKLAMA

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci - dotyczy to  na przykład naruszenia nietykalności cielesnej, spowodowania utraty wzroku, słuchu, mowy, innego ciężkiego kalectwa, pomówienia lub zniewagi.

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych - oznacza zachowanie, które prowadzi do faktycznego zerwania kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej, normalnej w stosunkach rodzinnych, a także brak zainteresowania sprawami rodzinnymi, uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego.

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Pomimo, iż przepisy prawa cywilnego umożliwiają wydziedziczenie to jednak spadkodawca zobowiązany jest w sposób jednoznaczny i niebudzących najmniejszych wątpliwości wyraźnie określić przyczyny swojego rozrządzenia pozbawiającego uprawnionego prawa do zachowku - inaczej mówiąc powinien skonkretyzować jakie zachowanie uprawnionego przyczyniło się do jego wydziedziczenia.

Dokonując sporządzenia testamentu notarialnego należy pamiętać, że nie wymienia się w nim poszczególnych składników majątkowych - można to zrobić jedynie w drodze zapisu windykacyjnego.

Warto pamiętać, że sporządzenie testamentu w formie aktu notarialnego umożliwia zarejestrowanie sporządzonego testamentu w notarialnym rejestrze testamentów tzw. NORT prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną, którego celem jest zmniejszenie ryzyka, że testament pozostanie po śmierci spadkodawcy nieujawniony lub odnaleziony z opóźnieniem. Rejestr może także umożliwić odszukanie testamentu, gdy jego sporządzenie albo miejsce przechowywania nie są całkowicie pewnie - należy w tym celu złożyć wniosek o poszukiwanie informacji w notarialnym rejestrze testamentów, którego wzór przedstawiam poniżej:

Wniosek o poszukiwanie informacji w Notarialnym Rejestrze Testamentów

Wniosek o poszukiwanie informacji w Notarialnym Rejestrze Testamentów

Infor.pl

Co istotne, osoba ubiegająca się o poszukiwanie informacji w notarialnym rejestrze testamentów do wniosku musi załączyć odpis skrócony aktu zgonu testatora - nie dotyczy to jednak samego testatora, który składa wniosek o poszukiwanie sporządzonych przez niego testamentów.

Spadkodawca może sporządzić testament  także w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego - jest to tzw. testament allograficzny inaczej urzędowy.

W celu sporządzenia testamentu allograficznego należy złożyć wniosek o sporządzenie protokołu zawierającego ostatnią wolę spadkodawcy. We wniosku spadkodawca powinien wskazać imię i nazwisko, adres zamieszkania świadków, którzy będą uczestniczyć w sporządzeniu testamentu allograficznego, a także przedłożyć dowód wniesienia opłaty skarbowej.

Przy czym spadkodawca musi wziąć pod uwagę, iż świadkiem nie może być osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych, osoba niewidoma, głucha lub niema, niepotrafiąca czytać ani pisać, nie władająca językiem, w którym spadkodawca sporządza testament, skazana prawomocnie wyrokiem sądowym za składanie fałszywych zeznań czy też osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie może być również świadkiem małżonek spadkodawcy, jego krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające ze spadkodawcą w stosunku przysposobienia.

Oświadczenie spadkodawcy powinno być spisane w protokole na okoliczność sporządzenia testamentu allograficznego, który następnie odczytuje się spadkodawcy w obecności dwóch świadków. Po odczytaniu protokołu testamentu urzędowego konieczne jest także jego podpisanie przez spadkodawcę, świadków oraz osobę urzędową, wobec której wola spadkodawcy została oświadczona.

Należy także pamiętać o tym, aby w protokole, w którym spisane zostaje oświadczenie woli spadkodawcy, wpisana została data sporządzenia protokołu (dzień, miesiąc i rok dokonania tej czynności.

W przypadku niezachowania któregoś z omówionych powyżej wymogów formalnych, testament urzędowy będzie nieważną czynnością prawną.

Protokół na okoliczność sporządzenia testamentu alograficznego

Protokół na okoliczność sporządzenia testamentu alograficznego

Infor.pl

Przepisy prawa cywilnego umożliwiają także sporządzenie testamentu ustnego w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności są nimi obawa rychłej śmierci istniejąca w chwili sporządzenia testamentu (np. gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia, uczestnictwo w wypadku), lub gdy spadkodawca nie ma możliwości sporządzenia testamentu zwykłego (np. w wyniku katastrofy żywiołowej. Istota sporządzenia tego testamentu sprowadza się do oświadczenia złożonego w formie ustnej w obecności co najmniej  trzech świadków. Treść testamentu ustnego może zostać stwierdzona poprzez spisane oświadczenia ostatniej woli spadkodawcy przez któregoś ze świadków lub przez jedną z osób uczestniczących w czynności testowania ze wskazaniem dokładnej daty i miejsca zarówno samego oświadczenia woli spadkodawcy jak i pisma, które powinno zostać podpisane przez spadkodawcę oraz świadków - należy przy tym pamiętać, że musi to nastąpić przed upływem roku od jego złożenia. W przypadku gdy w okolicznościach sprawy nie nastąpiło stwierdzenie treści testamentu ustnego poprzez spisanie oświadczenia spadkodawcy istnieje możliwość jego stwierdzenia przez zgodne zeznania co najmniej dwóch świadków testamentu złożone przed sądem w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku.

Testament można również sporządzić podróżując polskim statkiem morskim lub powietrznym czyli tzw. testament podróżny polegający na tym, że testator oświadcza swoją wolę na wypadek śmierci przed dowódcą danego statku lub jego zastępcą w obecności dwóch świadków. Kluczowe jest, aby pismo zawierające treść testamentu podróżnego zostało sporządzone przez dowódcę statku bądź jego zastępcę ze wskazaniem dokładnej daty. Po czym zostaje ono odczytane osobiście przez dowódcę lub jego zastępcę oraz podpisane przez spadkodawcę, świadków testamentu a także dowódcę statku lub jego zastępcę.

Polecamy serwis: Testament

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Czy możliwe jest unieważnienie testamentu?

Tak, zarzut nieważności może zostać skutecznie podniesiony tylko wówczas, gdy testament został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści, lub pod wpływem groźby. Możliwość powoływania się na nieważność testamentu wynikającą z wystąpienia wady oświadczenia woli testatora przy sporządzeniu testamentu jest ograniczona terminem tj. do 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a także w każdym razie do 10 lat od otwarcia spadku - po upływie tego czasu nikt nie może powoływać się na nieważność testamentu wynikającą ze sporządzenia pod wpływem wady oświadczenia woli, w konsekwencji czego nieważny testament będzie wywoływał wszelkie skutki prawne związane z jego sporządzeniem. Co ważne, nie wystarczy samo wystąpienie okoliczności uzasadniających unieważnienie testamentu - zarzut nieważności musi zostać udowodniony przez osobę, która uważa, że oświadczenie woli spadkodawcy, będące podstawą dziedziczenia jest nieważne. 

Santana Nowak    
Specjalistka w zakresie prawa cywilnego, posiadająca bogate doświadczenie zawodowe w wielu dziedzinach prawa.    
W ramach dotychczasowej współpracy z renomowanymi kancelariami prawnymi praktyka zawodowa pozwoliła jej ugruntować i poszerzyć zdobytą wiedzę teoretyczną, a także wzbogacić dotychczasowe kwalifikacje o umiejętności w dziedzinie pozasądowego lub sądowego rozwiązywania sporów prawnych.    
Szczególnym przedmiotem jej zainteresowań jest prawo spadkowe.    
Na co dzień w swojej praktyce zapewnia stałe merytoryczne i praktyczne wsparcie w Kancelarii Notarialnej.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wyliczenia ZUS: Emerytury w dół od 1 kwietnia 2024 r. Kiedy o 103 zł i 136 zł? Kiedy obniżka o 27 zł i 19 zł?

    Obniżki dotyczą nowych emerytur i wynikają z nowych tablic GUS. ZUS wyliczył kwoty obniżek dla osób z kapitałem 700 000 zł i 500 000 zł.

    Wyciek danych pacjentów wrocławskiej kliniki. Prezes UODO monitoruje sprawę

    Wyciekły dane pacjentów jednej z wrocławskich klinik. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zna sprawę i podejmie odpowiednie działania w ramach przysługujących mu uprawnień i zadań.

    Rada Ministrów: Rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie sygnalistów

    Po świętach rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów. Projekt przewiduje, że sygnaliści będą mieli prawo do pełnego odszkodowania w razie dopuszczenia się wobec nich działań odwetowych.

    Rodzicom kończy się czas na skorzystanie z ważnego uprawnienia. Pozostał już tylko kilka tygodni. Sprawdź, czy o tym pamiętasz.

    Katalog uprawnień związanych z rodzicielstwem w ostatnich latach systematycznie się powiększa. Jednak im starsze jest dziecko, tym mniej uprawnień przysługuje rodzicom. Warto więc pamiętać o tych niewielu, z których rodzice mogą skorzystać także na starsze dzieci.

    REKLAMA

    Rząd: Premie i wszelkie dodatki zostaną wyjęte z pensji minimalnej? Czy to oznacza podwyżki?

    Dajemy pytajniki w tytule bo jest to propozycja minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk. Płaca minimalna nie ma zawierać żadnych dodatków i premii. Musi to zaakceptować premier Donald Tusk.

    Zmiany w szkołach. Mydło, papier toaletowy i papierowe ręczniki w każdej łazience? Znowelizowane przepisy nie pozostawiają wątpliwości.

    Gdyby ktoś miał wątpliwości co do tego, jakiego rodzaju środki higieniczne szkoły powinny zapewnić uczniom, to już niedługo stanie się to jasne. Procedowane są zmiany w przepisach, w wyniku których w każdej szkolnej łazience mają być dostępne co najmniej papier toaletowy, mydło do rąk i papierowe ręczniki.

    Można leczyć zęby za darmo „na NFZ”. Jaki zakres świadczeń w 2024 roku? Badania kontrolne, leczenie próchnicy, także kanałowe, protezy, usuwanie kamienia i inne

    Warto wiedzieć, że cały czas istnieje możliwość wyleczenia w Polsce zębów bezpłatnie. W ramach ubezpieczenia zdrowotnego z refundacją NFZ. Niestety nie każdy dentysta ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, bo tylko w takim gabinecie można skorzystać z darmowego leczenia. Ministerstwo Zdrowia chce zwiększyć zakres gwarantowanych świadczeń stomatologicznych. Właśnie ukazał się projekt rozporządzenia w tej sprawie.

    Ulga na dziecko. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”

    Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie samo jej posiadanie. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

    REKLAMA

    Bon energetyczny to jednorazowe świadczenie. Co jak ktoś będzie miał problemy z prądem za pół roku?

    Znamy pierwsze szczegóły dofinansowania od rządu dla osób, które będą miały kłopoty po podwyżce cen prądu. Nosi nazwę "bon energetyczny". Niestety to jednorazowe świadczenie, a nie stała pomoc dla osób ubogich.

    Nowe regulacje dotyczące cen energii w Polsce

    Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, zapowiedziała w Polsat News, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Obecnie ceny energii, gazu oraz ciepła są zamrożone w ramach wprowadzonych przez poprzedni rząd tarcz antyinflacyjnych; przepisy wygasają w połowie roku.

    REKLAMA