Tematy - Prawo - Prawo karne - INFOR.PL

Wbrew powszechnie powtarzanemu przysłowiu „iż znalezione, jest niekradzione”, które sugeruje niekaralność braku zwrotu znalezionej rzeczy istnieje prawny obowiązek zwrotu znalezionej rzeczy. Uczciwemu znalazcy należy się „znaleźne” w wysokości do 1/10 wartości przedmiotu.

Oskarżony w stosunku do którego ustawa nie przewiduje obowiązku posiadania obrońcy, (tzw. obrony obligatoryjnej) a którego nie stać na wyznaczenie adwokata z wyboru może wystąpić do sądu o wyznaczenie adwokata z urzędu jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Uwaga ta dotyczy również strony, której nie stać na ustanowienie w sprawie pełnomocnika. Należy podkreślić, iż niezależnie od sposobu jego umocowania obrońca lub pełnomocnika zawsze mają obowiązek dołożenia należytej staranności w prowadzeniu danej sprawy.

W procesie karnym w ramach prawa do obrony mieści się prawo oskarżonego do ustanowienia swojego obrońcy w sprawie. Zasadą jest, iż jest to uprawnienie, z którego oskarżony może dobrowolnie skorzystać (zależnie od swojej woli), nie zaś obowiązek oskarżonego. Wyjątkiem od tej reguły jest występowanie w procedurze karnej sytuacji, w których z mocy samej ustawy oskarżony musi posiadać obrońcę. Takie sytuacje nazywa się sytuacjami obligatoryjnej obrony.

W zależności od etapu postępowania karnego istnieją różne uregulowania dotyczące konieczności sporządzenia przez sąd uzasadnienia wyroku i doręczenia go stronie. Najważniejszą regułą, którą należy znać jest to, iż co do zasady wyrok sądu zapadły w pierwszej instancji będzie uzasadniony i doręczony stronie tylko wówczas, gdy strona złoży o to wniosek w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku. Ostrożność procesowa nakazywałaby stronie zawsze składanie takiego wniosku, co pozwoli uniknięcia przykrych sytuacji procesowych.

Nowelizacja ustawy antynikotynowej ogranicza możliwość palenia papierosów w większości miejsc publicznych. Zakazem palenia objęte są: szkoły, placówki zdrowotne oraz środki transportu publicznego.

Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia obszernie reguluje zagadnienia procesowe związane z uczestnictwem poszczególnych podmiotów w toku postępowania. W ramach wskazanych przepisów ustawodawca uregulował również zagadnienie wpływu śmierci uczestników procesowych na przebieg postępowania.

W postępowaniu w sprawach o wykroczenia, podobnie jak i w innych procedurach zachodzi konieczność dokumentowania podejmowanych czynności procesowych. Ma to niezwykle istotne znaczenie nie tylko z punktu widzenia treści przyszłego merytorycznego rozstrzygnięcia, ale również z uwagi na możliwość kontroli prawidłowości i kierunku postępowania w oparciu o wskazane dokumenty.

Z uwagi na fakt, iż zapisy protokołów rozpraw oraz posiedzeń zawierają treści niezwykle istotne z punktu widzenia przyszłego orzeczenia sądowego bardzo ważne jest aby zachowana była pełna korelacja między opisem zdarzeń oraz wypowiedzi, które miały miejsce na rozprawie, a ich odzwierciedleniem w protokole.

W postępowaniu wykroczeniowym zarówno pokrzywdzony występujący jako oskarżyciel posiłkowy, jak i pokrzywdzony występujący samodzielnie w procesie mają prawo do ustanowienia jednego pełnomocnika w procesie. Pełnomocnik ten może pochodzić z wyboru strony (na podstawie oddzielnej umowy cywilnoprawnej) lub być wyznaczony przez sąd z urzędu.

Zgodnie z treścią przepisu art. 37 p. 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, notatkę urzędową sporządza się w odniesieniu do czynności co do których nie sporządza się protokołu, a także inne zdarzenia, które mają znaczenie dla postępowania. Notatka urzędowa może być odczytywana na rozprawie, a na okoliczność jej sporządzenia (oraz zawartej w niej treści) może być przesłuchiwana osoba, która sporządziła daną notatkę służbową.

Tymczasowe aresztowanie stanowi najbardziej dolegliwy ze znanych polskiej procedurze karnej środków zapobiegawczych. Jest jedynym środkiem izolacyjnym, który powinien być stosowany w wyjątkowy sytuacjach, w których inne łagodniejsze środki zapobiegawcze nie mogą spełnić należycie swych zadań.

W czerwcu 2010 r. weszła w życie ważna nowelizacja Kodeksu karnego oraz innych aktów prawnych regulująca przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, których ofiarami mogą być tylko i wyłącznie dzieci

Polskiemu systemowi prawa karnego wykonawczego nie jest znane jednolite uprawnienie skazanych do kontaktów ze światem zewnętrznym. Treść omawianego uprawnienia w konkretnym przypadku zależeć będzie od rodzaju i typu zakładu karnego, w którym przebywa skazany. Zgodnie z zamysłem ustawodawcy realizacja omawianego uprawnienia jest jednym ze środków oddziaływania na skazanego.

Skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie, zwane dalej przekroczeniem, nakazów lub zakazów wynikających z ustawy, regulaminu lub innych przepisów, albo też ustalonego w zakładzie karnym lub miejscu pracy porządku. Jeżeli przekroczenie zawiera znamiona wykroczenia, skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, chyba że wykroczenie popełnione zostało w czasie pobytu poza obrębem zakładu karnego.

Istnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej w systemie polskiego prawa karnego wykonawczego ma uświadamiać osoby skazane oraz pokazywać, że każde naruszanie przez nich zakazów i nakazów związanych z odbywaniem kary pozbawienia wolności powodować będzie szybką i zdecydowaną reakcję władz zakładu karnego. Sytuacja taka z założenia ma kształtować osobowość oraz postawę osób osadzonych i jednocześnie ułatwiać kierowanie jednostkami penitencjarnymi.

Skazany jest podmiotem praw i obowiązków określonych szczegółowo w kodeksie postępowania wykonawczego. Jednocześnie ma on prawo składać wnioski o wszczęcie postępowania przed sądem. Wtedy skazany występuje w nim w charakterze strony.

Na gruncie prawa karnego wykonawczego wszelkie procedury oraz zachowania zarówno podmiotów postępowania jak i organów wykonujących orzeczenia, a także podstawowe prawa i obowiązki skazanego określone są przez Kodeks karny wykonawczy oraz rozporządzenia wydane na jego podstawie.

Kodeks karny wykonawczy wprost dopuścił możliwość stosowania tymczasowego aresztowania wobec skazanych odbywających karę pozbawienia wolności. Wspomniany akt normatywny określa także dokładnie prawa i obowiązki tymczasowo aresztowanych jednocześnie odbywających karę pozbawienia wolności.

Uczestnictwo przedstawicieli społeczeństwa w procesie wykonywania orzeczeń stanowi stosunkowo nową zasadę w polskim prawie karnym wykonawczym. Ustawodawca wprowadzając ją do Kodeksu karnego wykonawczego zdecydował o większej niż dotychczas jawności procesu wykonywania orzeczeń.

Jedną z podstawowych wartości polskiego prawa karnego wykonawczego są jednoznaczne zasady jakie żądzą skomplikowanym procesem wykonywania orzeczeń.

Sąd, który w pierwszej instancji wydał wykonywane orzeczenie, jest właściwy we wszystkich sytuacjach postępowania wykonawczego, za wyjątkiem spraw przekazanych do właściwości innych organów, w szczególności sądu penitencjarnego (art. 2 Kodeksu ).

Zasada sądowego nadzoru procesu wykonywania orzeczeń stanowi jedną z podstawowych zasad polskiego prawa karnego wykonawczego. W tym zakresie obowiązujący Kodeks karny wykonawczy definitywnie zniósł prokuratorski nadzór penitencjarny.

W polskiej procedurze karnej wyróżniamy trzy stadia postępowania. Polskie postępowanie karne dzieli się na postępowanie przygotowawcze, sądowe (jurysdykcyjne) oraz wykonawcze.

Uprawomocnienie się wyroku, na mocy którego sąd wymierzył karę grzywny powoduje konieczność bezzwłocznego jej uiszczenia przez osobę skazaną. Prawo karne wykonawcze pozwala jednak na zastosowanie rozwiązań, które może wykorzystać osoba skazana, a które w określonych prawnie warunkach mogą ustrzec ją przed koniecznością natychmiastowego uiszczenia należnej kwoty.

Polskie prawo wykonawcze przewiduje możliwość fakultatywnego odroczenia wykonania kary pozbawiania wolności przez sąd. Dla zastosowania wymienionej instytucji podstawowe znaczenie mają okoliczności dotyczące osoby samego skazanego. Przepisy modyfikują także zasady odraczania wykonania kary na korzyść kobiet ciężarnych oraz matek sprawujących opiekę nad dzieckiem do lat trzech po porodzie.

Sąd wymierza karę w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oraz uwzględniając stopień społecznej szkodliwości. Sąd w każdym przypadku wymierzając karę pobawienia wolności musi mieć na uwadze także cele jakie ma osiągnąć sankcja zarówno u samego skazanego jak i w społeczeństwie.

Przestępstwo znęcania się zostało w Kodeksie karnym skonstruowane jako zachowanie z reguły wielodziałaniowe. Pojęcie znęcania się, w podstawowej postaci, ze swej istoty zakłada powtarzanie przez sprawcę w pewnym przedziale czasu zachowań skierowanych wobec pokrzywdzonego. Zatem, poza szczególnymi przypadkami, dopiero suma tych zachowań decyduje o wyczerpaniu znamion przestępstwa z art. 207 § 1 Kodeksu karnego.

Jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw, jak również jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.

W razie skazania na karę pozbawienia wolności lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat.

Przepisów dotyczących przedawnienia karalności nie stosuje się do zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstw wojennych. Nie stosuje się ich również do umyślnego przestępstwa: zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności łączonego ze szczególnym udręczeniem, popełnionego przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.

Jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło zbyt dużo czasu, wówczas wykonanie kary nie jest możliwe z powodu przedawnienia wykonania kary.

Jeżeli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w § 1 pkt 1-3 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.

Ministerstwo Zdrowia przygotowało projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, który ma na celu skuteczną walkę z dopalaczami. Nowe regulacje definiują dopalacze jako środki zastępcze i zakazują obrotu nimi na terenie całego kraju. Osoba, która złamie przepisy będzie podlegała karze od 20 000 zł nawet do 1 mln zł. Proponowane rozwiązania umożliwią szybkie i elastyczne reagowanie na pojawiające się zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi.

Nowelizacja ustawy o Policji zakłada, że do zadań polskich policjantów należy współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi, a także z organami i instytucjami Unii Europejskiej. Wprowadzone zmiany mają przede wszystkim na celu ochronę porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz zwalczanie terroryzmu i przestępczości transgranicznej.

Zgodnie z przepisami polskiego prawa za przestępstwo odpowiada nie tylko sprawca ale również pomocnik i podżegacz. Warto zatem wiedzieć na czym podlega podżeganie i kiedy można za nie ponieść karę.

Aby móc ubiegać się o przedterminowe zwolnienie sprawca musi odbyć część kary. O tym, jaka część kary musi zostać wykonana decydują przepisy prawa. Co do zasady skazany musi odbyć połowę orzeczonej kary.

Warunkowe zawieszenie kary to środek probacyjny. Wiąże się on zatem z poddaniem sprawcy próbie. O tym na jaki okres czasu będzie stanowił próbę decyduje sąd w oparciu o przepisy kodeksu karnego.

Kodeks karny wyróżnia formy zjawiskowe popełnienia czynu zabronionego. Są to pomocnictwo i podżeganie. Warto pamiętać, że pomocnik ponosi odpowiedzialność karną.

Recydywista, w potocznym rozumieniu, to osoba, która po raz kolejny popełnia przestępstwo. Przepisy prawa rozróżniają dwie odmiany recydywy: recydywę pojedynczą oraz multirecydywę. Wymieniają także podmioty, które ponoszą taka samą odpowiedzialność jak multirecydywiści.

Nie każda osoba, skazana prawomocnym wyrokiem traktowana jest przez całe, życie jako przestępcy. Po pewnym czasie albo po ziszczeniu się pewnych okoliczności skazanie uznaje się za niebyłe. Zgodnie z przepisami prawa w takiej sytuacji mówimy o zatarciu skazania.

Zakaz prowadzenia pojazdów to jeden z przewidzianych przez polskie prawo środków karnych. Trzeba wiedzieć, że w określonych przez przepisy sytuacjach sąd musi go orzec. Warto również pamiętać, że sąd może orzec ten środek karny zarówno dożywotnio jak i na pewien okres.

Polskie prawo daje sądom karnym możliwość odstąpienia od wymierzenia kary. Oczywiście sądy nie w każdej sytuacji mogą tak postąpić. Należy jednak wiedzieć, że nie zawsze sprawca przestępstwa, któremu udowodni się winę musi ponieść karę.

Co do zasady karalność czynów po pewnym czasie ustaje. Mówimy wtedy o przedawnieniu karalności czynu. W pewnych okolicznościach przedawnienie karalności czynu może ulec przedłużeniu.

Sprawca wracający do przestępstwa potocznie nazywany jest recydywistą. Trzeba jednak wiedzieć, że według przepisów prawa nie każdy kto popełnia kolejne przestępstwo działa w warunkach recydywy.

Wobec sprawcy kilku przestępstw sąd może wymierzyć jedną karę. Jest to rozwiązanie korzystne dla skazanego. Odbywa on bowiem w takiej sytuacji jedną karę a nie kilka. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie kary podlegają łączeniu.

Warunkowe przedterminowe zwolnienie to obok warunkowego umorzenia postępowania oraz warunkowego zawieszenia wykonania kary, środek probacyjny. Wszystkie one polegają na tym, ze wobec sprawcy nie stosuje się pewnych dolegliwości karnych. Jednocześnie w określonym przez przepisy prawa terminie sprawca musi przestrzegać porządku prawnego i wykonywać nałożone na niego obowiązki.

Kodeks kary w niektórych przypadkach nakłada na sąd obowiązek wymierzenia kary łącznej. Jednocześnie podaje jak kary należy łączyć oraz jakie mogą być maksymalne ich wymiary.

Zgodnie z przepisami prawa pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz wymiar kary dla małoletniego kształtuje się w sposób odmienny niż wobec „dorosłych” sprawców. Odpowiedzialność ta jest z reguły łagodniejsza.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zakładający, iż po odbyciu całego wyroku w więzieniu skazani za pedofilię zostaną objęci dozorem elektronicznym. To już kolejna planowana regulacja mająca na celu zaostrzenie przepisów dotyczących przestępstw seksualnych wobec dzieci. Pierwsze ważne zmiany w tym zakresie wprowadziła tzw. „duża nowelizacja kodeksów karnych”, która weszła w życie 8 czerwca 2010 r.

Państwo konsekwentnie zmierza do ograniczenia sprzedaży dopalaczy. Posłowie właśnie skierowali do Sejmu projekt ustawy o obrocie i reklamie dopalaczy, nad własnym projektem pracuje również Ministerstwo Zdrowia. Proponowane zmiany mają zwiększyć ochronę małoletnich przed szkodliwym działaniem dopalaczy m.in. poprzez ograniczenie ich dostępności oraz zakaz promocji.

Prawo karne

Co grozi za brak zwrotu znalezionej rzeczy

Kiedy należy mi się obrońca z urzędu?

Jak ustanowić obrońcę w sprawie?

Kiedy oskarżony otrzyma wyrok z uzasadnieniem?

Zakaz palenia wchodzi w życie

Wpływ śmierci uczestników procesu na jego przebieg

Protokół jako czynność urzędowa

Na czym polega sprostowanie treści protokołu rozprawy?

Ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu wykroczeniowym

Notatka urzędowa i jej znaczenie procesowe

Na czym polega tymczasowy areszt?

Wykorzystywanie seksualne dzieci w Kodeksie karnym

Prawo skazanych do kontaktu ze światem zewnętrznym

Podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej skazanych

Dyrektywy wymiaru kar dyscyplinarnych oraz realny zbieg przekroczeń

Status prawny skazanego w postępowaniu wykonawczym

Zasada praworządności w prawie karnym wykonawczym

Czy więzień może być tymczasowo aresztowany?

Zasada uczestnictwa społeczeństwa w procesie wykonywaniu orzeczeń

Kodeksowe zasady prawa karnego wykonawczego

Kompetencje sądu pierwszej instancji w postępowaniu karnym wykonawczym

Zasada podporządkowania sądowi procesu wykonywania orzeczeń

Na czym polega postępowanie karne wykonawcze

Odroczenie wykonania oraz rozłożenie na raty kary grzywny

Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

Dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności

Cykl przemocy - na czym polega

Zasady zatarcia skazań w razie ich zbiegu (art. 108)

Kiedy następuje wyłączenie zatarcia skazania (art. 107)

Jakie czyny zabronione nie przedawniają się (art. 105)

Kiedy przedawnia się wykonanie kary (art. 103)

Kiedy termin przedawnienie karalności ulega przedłużeniu (art. 102)

Dopalacze wymusiły zmianę prawa

Uprawnienia policjantów do wykonywania obowiązków poza granicami kraju

Czy podżegacz odpowiada jak sprawca?

Po jakim czasie można ubiegać się o przedterminowe zwolnienie?

Na jaki okres można zawiesić wykonanie kary?

Jaka kara grozi osobe pomagającej w dokonaniu przestępstwa?

Kogo traktuje się tak samo jak multirecydywistę

Kiedy skazanie ulega zatarciu?

Kiedy sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów na zawsze?

Kiedy sąd może odstąpić od wymierzenia kary?

Kiedy przedłuża się karalność czynu?

Kiedy popełnia się przestępstwo w warunkach recydywy?

Kiedy można wymierzyć karę łączną?

Kiedy można stosować przedterminowe warunkowe zwolnienie?

Jakie są zasady wymiaru kary łącznej?

Jak za przestępstwa odpowiada małoletni?

Skazani za pedofilię pod dozorem elektronicznym

Ograniczenia w sprzedaży dopalaczy