Wypowiedzenie udziału w spółce cywilnej

Kwestie związane ze spółką cywilną, a dokładniej mówiąc z umową spółki cywilnej zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym w art. 860 – 875. Przez umowę spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony. Działanie to może polegać w szczególności na wniesieniu wkładów.

Kluczowym elementem umowy spółki cywilnej jest:

• określenie wspólnego celu gospodarczego – chodzi tu o wszelkie dążenia do uzyskania korzyści materialnych m.in. w postaci zysku lub oszczędzenie wydatków;
• zobowiązanie do określonego działania zmierzającego do realizacji określonego w umowie celu gospodarczego – chodzi tu w szczególności o wniesienie wkładów (rzeczy, prawa);

Umowa spółki cywilnej powinna zostać zawarta w formie pisemnej dla celów dowodowych.

Wypowiedzenie udziału – 4 przypadki

Każdy ze wspólników może w pewnych okolicznościach wystąpić ze spółki cywilnej poprzez wypowiedzenie udziału. Okoliczności te określone zostały w Kodeksie cywilnym ale też mogą wynikać z umowy spółki cywilnej zawartej między stronami.

Wypowiedzenie udziału to nic innego jak oświadczenie woli, sporządzone najlepiej w formie pisemnej, które powinno zostać doręczone pozostałym wspólnikom spółki.         

1. Wypowiedzenie udziału na podstawie umowy

Wspólnicy w umowie spółki cywilnej mogą sami określić inne niż wynikające z Kodeksu cywilnego okoliczności, w których dopuszczalne jest wypowiedzenie udziału przez wspólnika, a więc wystąpienie ze spółki.

2. Wypowiedzenie udziału w zwykłym trybie

Możliwość wypowiedzenia udziału w spółce cywilnej w trybie zwykłym została uregulowana w art. 869 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem, każdy ze wspólników może wystąpić ze spółki zawartej na czas nieokreślony poprzez wypowiedzenie udziału na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.

Możliwość wypowiedzenia udziału w tym trybie istnieje tylko w przypadku spółek zawartych na czas nieokreślony.

Termin, o którym mowa powyżej może zostać przez wspólników w umowie spółki lub w osobnej uchwale, skrócony lub przedłużony. Nie można natomiast zabronić wspólnikowi możliwości wystąpienia ze spółki ani sam wspólnik nie może zrzec się prawa do wypowiedzenia udziału

Warto wspomnieć, że w przypadku wypowiedzenia udziału w tym trybie nie ma konieczności uzasadnienia powodu wypowiedzenia.

3. Wypowiedzenie z ,,ważnych powodów’’

Umowę spółki cywilnej zawartej zarówno na czas określony jak i nieokreślony, można wypowiedzieć z tzw. ważnych powodów. W sytuacji zastosowania tego trybu nie ma konieczności zachowania terminów wypowiedzenia, a więc wypowiedzenie ma skutek natychmiastowy.

Czym owe ważne powody są? W każdej sprawie należy indywidualnie to ocenić. Przykładem ważnego powodu, który uzasadnia wypowiedzenie udziału w tym trybie jest długotrwała choroba, zmiana miejsca zamieszkania wspólnika, utrata zaufania do wspólnika itd.

4. Wypowiedzenie udziału przez wierzyciela

Kodeks cywilny w art. 870 dopuszcza możliwość wypowiedzenia udziału w spółce cywilnej przez wierzyciela osobistego wspólnika. Aby jednak ten tryb znalazł zastosowanie muszą zostać spełnione określone przesłanki.

• istnienie wierzytelności stwierdzonej odpowiednim tytułem,
• wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko wspólnikowi;
• uzyskanie przez wierzyciela zajęcia praw należących do wspólnika;
• stwierdzenie bezskuteczności egzekucji z ruchomości wspólnika;
• zachowania 6-miesięcznego terminu liczonego od daty stwierdzenia bezskuteczności egzekucji z ruchomości wspólnika.

Wierzyciel może wypowiedzieć udział w tym trybie na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Jednakże gdy umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia to wierzyciel może z niego skorzystać.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.)