REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność przedsiębiorcy za naruszanie praw konsumentów

 Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Realizuje rządową politykę ochrony konsumentów
Jaka odpowiedzialność za naruszanie praw konsumentów?/ Fot. Fotolia
Jaka odpowiedzialność za naruszanie praw konsumentów?/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Co grozi, czyli kto chroni konsumentów i jaka odpowiedzialność wiąże się z nieprzestrzeganiem ich praw? Z przepisów prawa wynikają nie tylko obowiązki przedsiębiorcy względem konsumenta, lecz również konsekwencje ich niedotrzymywania. W przypadku naruszenia ekonomicznych interesów słabszych uczestników rynku należy się liczyć z odpowiedzialnością administracyjną, cywilną oraz karną.

Odpowiedzialność w przypadku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Kompetencje Prezesa UOKiK

Podstawowym aktem prawnym, regulującym kwestie związane z ochroną ekonomicznych interesów słabszych uczestników rynku jest ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z jej art. 24, „zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów”. Za działanie tego rodzaju uznaje się w szczególności:

REKLAMA

REKLAMA

Z naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów mamy do czynienia wówczas, gdy bezprawna praktyka przedsiębiorcy dotyka nieograniczonej liczby osób – to znaczy potencjalnie każdy może zostać przez nią poszkodowany. Jeżeli firma remontowa zastosuje w umowie z konsumentem klauzulę w sposób rażący naruszającą jego interesy (na przykład wyłączającą jej odpowiedzialność w przypadku nienależytego wykonania usługi) – jest to sprawa indywidualna. Jeżeli jednak przedsiębiorca umieści tego rodzaju postanowienie we wzorcu umownym, który stosuje w transakcjach ze wszystkimi swoimi klientami, wtedy narusza on zbiorowe interesy konsumentów.

Każda bowiem osoba chcąca skorzystać z usług tej firmy, może ponieść negatywne konsekwencje płynące z niedozwolonej klauzuli. Tego rodzaju praktyka dotyka zatem potencjalnie nieograniczonego kręgu konsumentów.

Zobacz również: Jak sprawdzić, czy klauzula umowna jest niedozwolona?

REKLAMA

Co istotne, jeżeli nawet działanie przedsiębiorcy naruszyło ekonomiczne interesy bardzo wielu osób, nie oznacza to automatycznie, że mamy do czynienia z naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów. Aby tak się stało, praktyka musi potencjalnie dotykać każdej bez wyjątku osoby, która zostałaby klientem danej firmy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wszczynanie postępowań administracyjnych o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów należy do kompetencji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). W ich efekcie Prezes Urzędu może wydać decyzję zakazującą stosowania praktyki naruszającej prawa słabszych uczestników rynku oraz nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10 proc. przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary. W przypadku niewywiązania się przedsiębiorcy z nałożonych obowiązków – Prezes Urzędu nakłada karę w wysokości do 10 tys. euro za każdy dzień zwłoki.

We wrześniu 2009 roku Prezes UOKiK ukarała spółkę „Okna Rąbień”. Zajmuje się ona produkcją oraz sprzedażą i montażem swoich produktów. Analizując wzorce umowne stosowane przez spółkę, Prezes Urzędu zakwestionowała postanowienie wykluczające wymianę produktu na inny w przypadku złożenia reklamacji przez klienta. Jak stwierdził UOKiK, w następstwie tej praktyki konsumenci mogli rezygnować z dochodzenia swoich roszczeń. Ponadto we wzorcu zabrakło informacji o tym, że poza uprawnieniami w nim wymienionymi, konsumenci mogą dochodzić swoich roszczeń, w tym żądać wymiany lub naprawy rzeczy niezgodnej z umową, a jeśli nie jest to możliwe lub narażałoby przedsiębiorcęna znaczne koszty – obniżenia ceny lub zwrotu pieniędzy. Prezes Urzędu uznała, że spółka naruszyła zbiorowe interesy konsumentów i nałożyła na nią karę w wysokości ponad 119 tys. złotych.
W innej sprawie ukarana została spółka Stolbud Włoszczowa (oferująca okna i drzwi). Zaniedbała ona obowiązku informowania konsumentów o wszystkich kosztach, jakie będą musieli ponieść. Spółka podawała między innymi ceny netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług. Prezes UOKiK uznała, że konsumenci zostali wprowadzeni w błąd, ponieważ nie byli informowani o rzeczywistych kosztach zakupu produktów spółki. Na przedsiębiorcę została nałożona kara w wysokości niemal 60 tys. złotych. (Autentyczne przykłady z praktyki UOKiK, Decyzja Nr RŁO 12/2009, Decyzja Nr RŁO 13/2009.)

Od decyzji Prezesa UOKiK przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Zobacz również: Czy rzecznik konsumentów może wnieść pozew za konsumenta?

Sprawy indywidualne. Kompetencje miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów oraz organizacji pozarządowych

Jak wynika z poprzedniego rozdziału, Prezes UOKiK podejmuje interwencje wyłącznie w interesie publicznym – to znaczy w przypadku, gdy praktyka przedsiębiorcy dotyka potencjalnie nieograniczonego kręgu osób. Nie oznacza to jednak, że konsumenci zostali pozbawieni pomocy w dochodzeniu swoich praw w sprawach indywidualnych.

Na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów powołano miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów. Działają oni w każdym powiecie oraz mieście na prawach powiatu. Są powołani do pomagania indywidualnym konsumentom. Do ich kompetencji należy w szczególności:

  • zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów,
  • występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów,
  • wytaczanie powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów.

Rzecznik konsumentów w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów jest oskarżycielem publicznym.

Ustawa nakłada na przedsiębiorcę obowiązek współpracy z rzecznikiem konsumentów – udzielania mu wyjaśnień i informacji oraz ustosunkowywania się do jego uwag i opinii. Odmowa współdziałania wiąże się z karą grzywny w wysokości co najmniej dwóch tysięcy złotych.

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów tworzy również ramy prawne dla działania pozarządowych organizacji konsumenckich. Obecnie największe z nich to Federacja Konsumentów oraz Stowarzyszenie Konsumentów Polskich. Do ich kompetencji należy między innymi prowadzenie poradnictwa dla słabszych uczestników rynku. Pracownicy organizacji pozarządowych podejmują również interwencje u przedsiębiorców, a także podejmują się mediacji. Gdy nie przynosi ona skutku, piszą pisma i prowadzą sprawy sądowe w imieniu konsumentów – przed polubownym sądem konsumenckim, a w ostateczności przed sądami powszechnymi.

Organizacje pozarządowe mają również prawo występować do przedsiębiorców z roszczeniami na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Zobacz również serwis: Prawa konsumenta

Odpowiedzialność cywilna i karna

Jeżeli przedsiębiorca nie chce uwzględnić roszczenia zgłaszanego przez konsumenta, mediacja nie została podjęta bądź nie przyniosła skutku, strony nie zgodziły się na rozstrzygnięcie przed sądem polubownym bądź zostało ono uchylone – słabszy uczestnik rynku może wnieść sprawę do sądu powszechnego.

Duże zmiany w tym zakresie przyniosła ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Zobacz również: Kogo dotyczą przepisy konsumenckie?

Po pierwsze zawiera ona katalog działań przedsiębiorcy70 (tak zwaną „czarną listę”), które z mocy prawa są uznane za nieuczciwe. Konsument tak naprawdę nie musi więc udowadniać ich sprzeczności z prawem.

Sąd rozstrzygał spór między konsumentem a sklepem zoologicznym „Złota Rybka”. Twierdził on w reklamie radiowej, że posiada w sprzedaży krajowe żółwie. Wiele osób przyjechało z odległych miejscowości, by zobaczyć tę sensację. Na miejscu okazywało się, że żółwi krajowych „akurat nie ma”, są za to sprowadzane z Azji. Tego rodzaju praktyki znajdują się na „czarnej liście” i udowadnianie ich nieuczciwości nie jest konieczne.

Po drugie, ustawa przeniosła ciężar dowodu na przedsiębiorcę. To on musi udowodnić, że jego działanie nie stanowi nieuczciwej praktyki rynkowej wprowadzającej w błąd.

Sklep wysyłkowy „Merkury” sprzedawał zestawy do ćwiczeń, które należało zamówić za pośrednictwem ogłoszenia prasowego. W reklamie nie informowano, że mogą z nich korzystać jedynie osoby w określonym przedziale wagowym. W sporze z konsumentem, to sklep będzie musiał udowodnić, że udzielił potencjalnemu klientowi pełnej i adekwatnej informacji.

Po trzecie wreszcie, ustawa znacznie rozszerzyła możliwości roszczeń, z jakimi może wystąpić konsument.

W przypadku naruszenia bądź zagrożenia jego interesów, może on żądać nie tylko zaniechania stosowania kwestionowanej praktyki czy naprawienia szkody na zasadach ogólnych (na przykład unieważnienia umowy), lecz również między innymi złożenia odpowiedniego oświadczenia oraz zasądzenia określonej kwoty na cele społeczne. Roszczenia przedawniają się po upływie trzech lat.

Sklep wysyłkowy z poprzedniego przykładu reklamował się hasłem „Masz prawo do zwrotu nieużywanego towaru w ciągu trzydziestu dni”. Zakwestionował to rzecznik konsumentów, który wnosił, że sprzedaż wysyłkowa jest przykładem sprzedaży na odległość. W takiej sytuacji konsument powinien być poinformowany o ustawowym terminie odstąpienia od umowy w ciągu dziesięciu dni z prawem do normalnego użytkowania kupionej rzeczy w tym okresie. Tego obowiązku sklep zaniechał. W zamian za to podkreślał możliwość zwrotu towaru w ciągu miesiąca, ale pod warunkiem jego nieużywania. Zdaniem rzecznika, mogło to wprowadzać konsumentów w błąd co do przysługujących im uprawnień. W pozwie zażądał on zaprzestania stosowania kwestionowanej praktyki, zamieszczenia w reklamie prasowej stosownej informacji wymaganej prawem oraz wpłaty pięciu tysięcy złotych na Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa.

Należy w tym miejscu wspomnieć, że za stosowanie agresywnych praktyk handlowych grozi kara grzywny.

Zobacz również: Czym są agresywne praktyki rynkowe?

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym przewiduje również kary pozbawienia wolności za prowadzenie działalności w systemie konsorcyjnym (zarządzanie mieniem gromadzonym w ramach grupy z udziałem z udziałem konsumentów w celu sfinansowania zakupu produktu na rzecz uczestników grupy). Zagadnienia te, jako pozostające poza głównym przedmiotem niniejszej publikacji, nie będą szerzej omawiane. Zainteresowanych odsyłamy do literatury przedmiotu, na przykład „Nieuczciwe praktyki rynkowe. Przewodnik” Wydawnictwo UOKiK. Warszawa 2008.

Zobacz również serwis: Konsument i umowy

Tekst pochodzi z poradnika: "Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców" wydanego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wyliczenia ZUS: Emerytury w dół od 1 kwietnia 2024 r. Kiedy o 103 zł i 136 zł? Kiedy obniżka o 27 zł i 19 zł?

    Obniżki dotyczą nowych emerytur i wynikają z nowych tablic GUS. ZUS wyliczył kwoty obniżek dla osób z kapitałem 700 000 zł i 500 000 zł.

    Wyciek danych pacjentów wrocławskiej kliniki. Prezes UODO monitoruje sprawę

    Wyciekły dane pacjentów jednej z wrocławskich klinik. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zna sprawę i podejmie odpowiednie działania w ramach przysługujących mu uprawnień i zadań.

    Rada Ministrów: Rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie sygnalistów

    Po świętach rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów. Projekt przewiduje, że sygnaliści będą mieli prawo do pełnego odszkodowania w razie dopuszczenia się wobec nich działań odwetowych.

    Rodzicom kończy się czas na skorzystanie z ważnego uprawnienia. Pozostał już tylko kilka tygodni. Sprawdź, czy o tym pamiętasz.

    Katalog uprawnień związanych z rodzicielstwem w ostatnich latach systematycznie się powiększa. Jednak im starsze jest dziecko, tym mniej uprawnień przysługuje rodzicom. Warto więc pamiętać o tych niewielu, z których rodzice mogą skorzystać także na starsze dzieci.

    REKLAMA

    Rząd: Premie i wszelkie dodatki zostaną wyjęte z pensji minimalnej? Czy to oznacza podwyżki?

    Dajemy pytajniki w tytule bo jest to propozycja minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk. Płaca minimalna nie ma zawierać żadnych dodatków i premii. Musi to zaakceptować premier Donald Tusk.

    Zmiany w szkołach. Mydło, papier toaletowy i papierowe ręczniki w każdej łazience? Znowelizowane przepisy nie pozostawiają wątpliwości.

    Gdyby ktoś miał wątpliwości co do tego, jakiego rodzaju środki higieniczne szkoły powinny zapewnić uczniom, to już niedługo stanie się to jasne. Procedowane są zmiany w przepisach, w wyniku których w każdej szkolnej łazience mają być dostępne co najmniej papier toaletowy, mydło do rąk i papierowe ręczniki.

    Można leczyć zęby za darmo „na NFZ”. Jaki zakres świadczeń w 2024 roku? Badania kontrolne, leczenie próchnicy, także kanałowe, protezy, usuwanie kamienia i inne

    Warto wiedzieć, że cały czas istnieje możliwość wyleczenia w Polsce zębów bezpłatnie. W ramach ubezpieczenia zdrowotnego z refundacją NFZ. Niestety nie każdy dentysta ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, bo tylko w takim gabinecie można skorzystać z darmowego leczenia. Ministerstwo Zdrowia chce zwiększyć zakres gwarantowanych świadczeń stomatologicznych. Właśnie ukazał się projekt rozporządzenia w tej sprawie.

    Ulga na dziecko. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”

    Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie samo jej posiadanie. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

    REKLAMA

    Bon energetyczny to jednorazowe świadczenie. Co jak ktoś będzie miał problemy z prądem za pół roku?

    Znamy pierwsze szczegóły dofinansowania od rządu dla osób, które będą miały kłopoty po podwyżce cen prądu. Nosi nazwę "bon energetyczny". Niestety to jednorazowe świadczenie, a nie stała pomoc dla osób ubogich.

    Nowe regulacje dotyczące cen energii w Polsce

    Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, zapowiedziała w Polsat News, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Obecnie ceny energii, gazu oraz ciepła są zamrożone w ramach wprowadzonych przez poprzedni rząd tarcz antyinflacyjnych; przepisy wygasają w połowie roku.

    REKLAMA