Dziennik Ustaw - rok 1961 nr 58 poz. 320

1) orzekanie w sprawach z wypadków morskich,

2) rozpoznawanie innych spraw przekazanych izbom morskim odrębnymi przepisami.

2. Wypadkami morskimi w rozumieniu niniejszej ustawy są wypadki, które powodują lub którym ulegają statki na morzu bądź na wodach z morzem połączonych, a uczęszczanych przez statki morskie, oraz wypadki, wskutek których nastąpiło w związku z pracą na statku lub działaniem jego urządzeń ciężkie uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć człowieka.

1) statków polskich,

2) statków obcych, jeżeli wypadek nastąpił na polskich morskich wodach wewnętrznych lub polskim morzu terytorialnym albo jeżeli z wnioskiem o wszczęcie postępowania wystąpił armator lub kapitan statku obcego.

2. Sprawy wypadków morskich, w których uczestniczyły jednostki pływające Marynarki Wojennej lub Wojsk Ochrony Pogranicza, izby morskie rozpoznają, w odniesieniu do tych jednostek, za zgodą Dowództwa Marynarki Wojennej lub Wojsk Ochrony Pogranicza.

1) w pierwszej instancji - Izba Morska w Gdańsku i Izba Morska w Szczecinie,

2) w drugiej instancji - Odwoławcza Izba Morska.

2. Właściwość Izby Morskiej w Szczecinie obejmuje obszar województw szczecińskiego i koszalińskiego.

1) znalazł się statek lub jego załoga po wypadku,

2) znajduje się miejsce wypadku,

3) leży port macierzysty statku

- w zależności od tego, w której izbie najpierw wszczęto postępowanie.

2. Izba morska może orzec o swojej niewłaściwości miejscowej tylko do czasu rozpoczęcia postępowania dowodowego w pierwszej instancji.

3. Odwoławcza Izba Morska może przekazać sprawę izbie morskiej, której właściwość miejscowa nie jest uzasadniona w myśl ust. 1, w przypadku, jeśli jest to wskazane ze względu na miejsce postoju statku lub miejsce pobytu większości świadków.

2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Żeglugi może w drodze rozporządzenia ustalić siedzibę izby morskiej poza siedzibą sądu wojewódzkiego, przy którym działa izba morska.

2. Pozostałych pracowników izb morskich przyjmuje i zwalnia przewodniczący właściwej izby morskiej.

2. Do pozostałych pracowników izb morskich mają zastosowanie przepisy dotyczące pracowników organów administracji państwowej.

1) do przewodniczących i wiceprzewodniczących przepisy o uposażeniu pracowników zatrudnionych w dziale orzecznictwa państwowych komisji arbitrażowych,

2) do pozostałych pracowników - przepisy o uposażeniu pracowników administracyjnych w państwowych komisjach arbitrażowych.

2. Minister Żeglugi w porozumieniu z Przewodniczącym Komitetu Pracy i Płac dostosuje przepisy wymienione w ust. 1 do zakresu działania i struktury organizacyjnej izb morskich, w szczególności ustali tabele stanowisk i uposażenia dla pracowników izb morskich oraz kwalifikacje wymagane dla pracowników wymienionych w ust. 1 pkt 2.

2. Liczbę ławników dla każdej izby ustala Minister Żeglugi na wniosek przewodniczących izb morskich.

3. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia szczegółowy tryb powoływania ławników oraz zasady wyznaczania ich do udziału w posiedzeniach, wynagradzania i pokrywania innych należności związanych z udziałem w posiedzeniach.

2. Przewodniczący izby morskiej pierwszej i drugiej instancji może zwiększyć skład orzekający o dwóch ławników lub o wiceprzewodniczącego izby i jednego ławnika, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na zawiły charakter sprawy.

3. Poza rozprawą postanowienia wydaje izba morska bez udziału ławników, w składzie jednoosobowym.

2. Delegat Ministra Żeglugi, zwany w dalszym ciągu "delegatem", uczestniczy w postępowaniu przed izbami jako rzecznik interesu publicznego.

3. Delegat przy Odwoławczej Izbie Morskiej może przekazać uczestnictwo w postępowaniu przed tą izbą delegatowi przy izbie morskiej pierwszej instancji, który występował w sprawie, jeżeli ze względu na szczególnie zawiły charakter sprawy przyczyni się to w znacznym stopniu do szybszego zakończenia postępowania.

4. W sprawach wypadków morskich, w których zdarzył się wypadek przy pracy, w postępowaniu przed izbami ma prawo uczestniczyć obok delegata - techniczny inspektor pracy właściwy dla zakładu pracy zatrudniającego pracownika, który uległ wypadkowi.

5. Delegat i techniczny inspektor pracy mogą brać udział w dochodzeniu oraz w każdym stanie sprawy przeglądać akta i zgłaszać wnioski.

6. Przepisy o wynagradzaniu ławników za udział w posiedzeniach izb morskich i pokrywaniu innych należności związanych z udziałem w posiedzeniach mają odpowiednie zastosowanie do delegata i technicznego inspektora pracy.

2. Uprawnienia przewidziane w ust. 1 nie przysługują delegatowi w stosunku do organów Marynarki Wojennej i Wojsk Ochrony Pogranicza.

1) Minister Sprawiedliwości nad przewodniczącymi i wiceprzewodniczącymi izb morskich oraz nad trybem postępowania przed izbami,

2) Minister Żeglugi - w pozostałym zakresie.

2. Nadzór bezpośredni nad izbami morskimi w zakresie zastrzeżonym Ministrowi Sprawiedliwości sprawuje prezes sądu wojewódzkiego, przy którym działa izba morska.

3. Nadzór nie może wkraczać w zakres orzecznictwa izb morskich.

4. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Żeglugi określi w regulaminie tryb wewnętrznego urzędowania izb morskich.

2. Jeżeli organem określonym w ust. 1 jest polski urząd konsularny, jest on obowiązany po otrzymaniu wiadomości o wypadku morskim przedsięwziąć niezwłocznie w ramach swoich uprawnień czynności, o których mowa w ust. 1.

3. Armator i kapitan statku, którego dotyczy wypadek morski, obowiązani są niezwłocznie zawiadamiać o każdym wypadku morskim kapitanat (bosmanat) pierwszego polskiego portu, do którego statek ma wejść po wypadku, oraz izbę morską, zabezpieczyć ślady i dowody dla wstępnego ustalenia stanu faktycznego oraz na żądanie kapitanatu (bosmanatu) portu i izby morskiej udzielać wszelkich wyjaśnień.

4. Organy Marynarki Wojennej, Wojsk Ochrony Pogranicza i prokuratury wojskowej w sprawie toczącej się przed izbą morską nie są obowiązane do udzielania wiadomości, dokumentów i innych danych, jeżeli może to doprowadzić do ujawnienia tajemnicy państwowej w zakresie obronności kraju.

2. Wszczęcie postępowania następuje z urzędu, gdy:

1) statek zatonął, zaginął, został opuszczony lub w inny sposób utracony,

2) w wypadku morskim nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć człowieka,

3) izba morska uzna, że interes publiczny wymaga rozpoznania sprawy.

2. W sprawach, w których wszczęcie postępowania następuje z urzędu, odmowa wszczęcia i umorzenie postępowania wymaga zgody delegata.

3. Postanowienie o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania doręcza się delegatowi oraz zainteresowanemu, który wniósł o rozpoznanie sprawy.

4. W sprawach określonych w art. 15 ust. 4 uprawnienia delegata wynikające z przepisów ust. 1-3 przysługują odpowiednio technicznemu inspektorowi pracy.

2. Pełnomocnikiem może być pracownik zainteresowanego, członek związku zawodowego, do którego zainteresowany należy, lub adwokat.

2. Izba morska może zawiesić postępowanie, jeżeli wyniki postępowania karnego mogą mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

3. Na postanowienie o zawieszeniu lub odmowie zawieszenia postępowania służy zażalenie.

2. Minister Żeglugi określi obowiązki kapitanatów (bosmanatów) portu w zakresie prowadzenia dochodzeń w sprawach wypadków morskich.

2. Armator i kapitan statku obowiązani są na wezwanie izby morskiej udzielić wyjaśnień o statku, w szczególności o składzie jego załogi, miejscu pobytu statku i członków załogi lub o terminach przybycia statku do polskiego portu i o wysokości szkody, oraz przedłożyć izbie użyte w danej podróży mapy morskie, dzienniki i inne dokumenty potrzebne do wyjaśnienia okoliczności wypadku.

2. Jeżeli sprawa dotyczy wypadku określonego w art. 15 ust. 4, przewodniczący izby morskiej zawiadamia również technicznego inspektora pracy.

3. Niestawiennictwo delegata, technicznego inspektora pracy lub zainteresowanego nie wstrzymuje rozpoznania sprawy, chyba że izba morska uzna obecność ich na rozprawie za niezbędną.

2. Zainteresowany, którego zeznanie może mieć znaczenie dla ustalenia przebiegu i przyczyn wypadku morskiego, może być przesłuchany jako świadek. Przed przesłuchaniem należy go uprzedzić o prawie odmowy udzielania odpowiedzi na pytania co do okoliczności, których ujawnienie mogłoby narazić na odpowiedzialność za przestępstwo jego samego lub członków jego najbliższej rodziny.

3. Delegatowi, technicznemu inspektorowi pracy i zainteresowanym służy prawo zadawania pytań przesłuchiwanym świadkom i biegłym oraz zgłaszania wniosków dowodowych.

2. Orzeczenie w zakresie określonym w ust. 1 jest natychmiast wykonalne.

3. Izba morska może w orzeczeniu uzależnić przywrócenie prawa wykonywania zawodu lub funkcji od pełnienia w ciągu oznaczonego czasu określonej służby morskiej albo od wykazania koniecznych umiejętności w trybie przewidzianym przepisami o kwalifikacjach wymaganych od członków załogi polskiego statku morskiego lub od pilotów morskich.

4. W przypadku wydania orzeczenia pozbawiającego członka załogi lub pilota prawa wykonywania zawodu lub określonych funkcji na czas dłuższy niż dwa lata albo na zawsze, Minister Żeglugi może w uzasadnionych przypadkach, po upływie dwóch lat od wydania orzeczenia, przywrócić prawo, którego członek załogi lub pilot został pozbawiony, jeżeli względy bezpieczeństwa żeglugi nie stają temu na przeszkodzie.

5. Uprawnienia wynikające z przepisu ust. 1 nie przysługują izbom morskim w stosunku do żołnierzy Marynarki Wojennej lub Wojsk Ochrony Pogranicza.

1) oznaczenie izby morskiej, która wydała orzeczenie,

2) imiona i nazwiska oraz stopnie i tytuły zawodowe (stanowiska służbowe) członków składu orzekającego,

3) datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania orzeczenia,

4) ustalenie czasu, miejsca i rodzaju wypadku morskiego,

5) dokładne ustalenie przyczyn wypadku ze wskazaniem - o ile to możliwe - statku i osób, których wina spowodowała wypadek, oraz z określeniem stopnia, w jakim przyczyniły się do wypadku, albo stwierdzenie uzasadnionych wątpliwości co do przyczyny wypadku bądź stwierdzenie niemożności jej ustalenia,

6) wskazanie ujawnionych wad i braków w budowie statku, jego wyposażeniu, załadowaniu lub obsadzeniu załogą, w stanie toru wodnego lub urządzeniach oznakowania nawigacyjnego oraz uchybień w działalności i wad w organizacji instytucji służących bezpieczeństwu żeglugi morskiej,

7) ocenę prawidłowości zachowania się statku po wypadku oraz w razie potrzeby prawidłowości czynności ratowniczych.

2. Jeżeli izba morska pozbawia członka załogi lub pilota prawa wykonywania określonych funkcji bądź prawa wykonywania zawodu, rozstrzygnięcie o tym powinno być zawarte w sentencji.

2. Po podpisaniu sentencji orzeczenia przez członków składu orzekającego przewodniczący ogłasza ją i przytacza ważniejsze powody orzeczenia, po czym sporządza się uzasadnienie orzeczenia na piśmie. Uzasadnienie powinno być sporządzone w terminie 14 dni od ogłoszenia sentencji, a w sprawach zawiłych - w terminie do 30 dni.

3. Ogłoszenie sentencji może nastąpić bez udziału ławników.

1) dokładne ustalenie podstawy faktycznej przez wskazanie, jakie fakty izba morska uznała za udowodnione, na jakich oparła się dowodach i dlaczego nie uznała dowodów przeciwnych,

2) przytoczenie okoliczności, które izba morska miała na względzie przy ocenie podstawy faktycznej,

3) w razie potrzeby, zalecenie podjęcia środków zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi i zapobiegania wypadkom morskim,

4) przytoczenie okoliczności, które izba morska miała na względzie przy orzekaniu o pozbawieniu prawa wykonywania zawodu lub określonych funkcji, jeżeli izba o tym orzekła.

2. Jeżeli w orzeczeniu pozbawiono członka załogi lub pilota prawa wykonywania zawodu lub określonej funkcji, orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się ponadto pozostałym urzędom morskim.

2. Na postanowienia i zarządzenia izby morskiej zamykające drogę do wydania orzeczenia służy zażalenie. Ponadto zażalenie służy tylko w przypadkach przewidzianych w ustawie.

3. Termin do wniesienia odwołania wynosi 14 dni, a do wniesienia zażalenia 7 dni od dnia doręczenia orzeczenia lub postanowienia z uzasadnieniem.

4. Środki odwoławcze wnosi się do Odwoławczej Izby Morskiej za pośrednictwem izby morskiej, która wydała orzeczenie lub postanowienie.

2. Odwoławcza Izba Morska może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli odwołujący się mógł je przytoczyć w pierwszej instancji.

3. Z zastrzeżeniem ust. 4 Odwoławcza Izba Morska nie jest związana wnioskami ani granicami odwołania.

4. Odwoławcza Izba Morska może zmienić orzeczenie izby morskiej pierwszej instancji w części pozbawiającej członka załogi lub pilota prawa wykonywania zawodu lub określonych funkcji na jego niekorzyść tylko w przypadkach zaskarżenia tej części orzeczenia przez delegata na niekorzyść zainteresowanego.

2. W razie stwierdzenia nierozpoznania istoty sprawy lub nieważności postępowania, Odwoławcza Izba Morska uchyla zaskarżone orzeczenie i sprawę przekazuje izbie morskiej do ponownego rozpoznania lub postępowanie umarza.

2. Zainteresowany może żądać wznowienia postępowania w okolicznościach wymienionych w ust. 1 tylko wtedy, gdy z faktów i dowodów nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu.

2. W razie uznania winy lub błędu kilku statków koszty postępowania rozdziela się stosunkowo.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do użytkowników urządzeń służących żegludze morskiej, z wyjątkiem organów administracji państwowej.

2. Na postanowienia izby morskiej pierwszej instancji o kosztach postępowania służy zażalenie.

2. W razie częściowego uwzględnienia odwołania koszty postępowania rozdziela się stosunkowo.

2. Niezależnie od środków zastosowanych na podstawie ust. 1 izba morska może zarządzić przymusowe sprowadzenie świadka, a biegłego i tłumacza tylko w przypadkach wyjątkowych.

3. Izba morska zwalnia świadka, biegłego lub tłumacza od nałożonych środków przymusu i zwrotu kosztów, jeżeli świadek, biegły lub tłumacz w ciągu dwóch tygodni od zawiadomienia go udowodni, że niestawiennictwo jego było usprawiedliwione.

4. Niezależnie od skutków niestawiennictwa na rozprawie, świadek, biegły i zainteresowany lub jego pracownik mogą być zobowiązani do zwrotu kosztów wywołanych oczywistą ich winą. Postanowienie izby morskiej w przedmiocie zwrotu kosztów zapada po wysłuchaniu osoby, której zarzucono winę.

2. Na postanowienie wydane na podstawie ust. 1 służy zażalenie.

2. W sprawach, w których przed dniem wejścia w życie ustawy rozpoczęto rozprawę w pierwszej instancji, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Przewodniczący Rady Państwa: A. Zawadzki

Sekretarz Rady Państwa: J. Horodecki