REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jakie prawa ma obywatel w postępowaniu sądowoadministracyjnym?

Każdy obywatel, występując przed sądem, prokuratorem lub innym organem związanym z wymiarem sprawiedliwości, ma określone prawa i obowiązki.
Każdy obywatel, występując przed sądem, prokuratorem lub innym organem związanym z wymiarem sprawiedliwości, ma określone prawa i obowiązki.

REKLAMA

REKLAMA

Każdy obywatel, występując przed sądem, prokuratorem lub innym organem związanym z wymiarem sprawiedliwości, ma określone prawa i obowiązki. Można je pogrupować w następujący sposób:

Prawo do sądu

REKLAMA

Prawo do sądu, wynikające zarówno z Konstytucji RP (por. art. 45), jak i Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (por. art. 6), ma swoje dwa aspekty:

1. Prawo do drogi sądowej

Prawo do drogi sądowej oznacza, że każdemu obywatelowi zapewnia się dostęp do sądu. Dostęp do sądu oznacza, że masz prawo, aby każda sprawa o charakterze cywilnym mogła być rozstrzygnięta przez sąd, podobnie jak każde oskarżenie o popełnienie czynu zabronionego.

Prawo do sądu oznacza również, że decyzje władz administracyjnych także mogą być poddawane kontroli sądowej. W związku z tym z jednej strony masz prawo, aby ostateczne orzeczenie w Twojej sprawie zostało wydane przez sąd, z drugiej uprawnienie do inicjowania w tym celu postępowania przed sądem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2. Prawo do rozpatrzenia sprawy przez niezależny, niezawisły i właściwy sąd

Masz prawo, aby Twoja sprawa została rozpatrzona przez sąd, a zatem niezależny i niezawisły organ. Sąd zatem musi być odseparowany od innych organów państwowych, zaś sędziowie bezstronni i uniezależnieni od innych instytucji. Prawo daje Ci gwarancję tego, aby Twoją sprawę rozpoznawał niezawisły i niezależny sąd – w razie uzasadnionej wątpliwości co do bezstronności sędziego powinien zostać wyłączony od prowadzenia sprawy, również na Twój wniosek.

Zobacz również: Prawo do sądu w Konstytucji

Prawo do rozpatrzenia sprawy bez zbędnej zwłoki

W Konstytucji RP zostało zapisane Twoje prawo do rozpatrzenia sprawy „bez nieuzasadnionej zwłoki”(por. art. 45 Konstytucji), zaś w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności prawo do rozpatrzenia sprawy "w rozsądnym terminie" (por. art. 6 EKPCz). Możesz i powinieneś bronić się przed zbytnią przewlekłością każdego postępowania.

Prawo do dwuinstancyjnego postępowania

REKLAMA

Z Konstytucji RP jednoznacznie wynika, że "postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne" (art. 176 Konstytucji), zaś "każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji" (art. 78 Konstytucji). W związku z tym w każdym postępowaniu masz możliwość odwołania się od niekorzystnego z Twojego punktu widzenia orzeczenia i przeanalizowania Twojej sprawy jeszcze raz przez sąd odwoławczy.

Niemniej jednak, nie od każdego orzeczenia możesz się odwołać. Sama Konstytucja RP przewiduje, że prawo do zaskarżania orzeczeń i decyzji może być ograniczone wyjątkami przewidzianymi w ustawach (por. art. 78 Konstytucji). Generalnie od orzeczeń i decyzji merytorycznych rozstrzygających Twoją sprawę albo kończących postępowanie w sprawie zawsze będziesz mógł wnieść odwołanie. W toku postępowania wydawanych jest jednak szereg innych orzeczeń i decyzji, z których zaskarżyć będziesz mógł jedynie te, w stosunku do których ustawa przyznaje Ci taką możliwość.

Zobacz również: Czym charakteryzuje się skarga na przewlekłość postępowania?

Prawo do jawnego rozpatrzenia sprawy

Jawne rozpatrzenie sprawy zostało zagwarantowane Ci zarówno w Konstytucji RP (por. art. 45 ust. 1), jak i w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (por. art. 6).

Jawność postępowania oznacza, że rozprawa sądowa jest ogólnie dostępna dla publiczności i co do zasady każdy ma prawo wstępu na salę sądową. Obecność publiczności podczas postępowania ma zapewnić społeczną kontrolę sposobu procedowania i prawidłowości orzeczeń wydawanych przez sąd. 

Niemniej jednak, sama Konstytucja RP przewiduje, że jawność postępowania może być wyłączona ze względu na:

  • moralność,
  • bezpieczeństwo państwa,
  • porządek publiczny,
  • ochronę życia prywatnego stron
  • inny ważny interes prywatny.

 Powinieneś wiedzieć, że pomimo wyłączenia jawności wyrok zawsze musi być ogłoszony publicznie (por. art. 45 ust. 2 Konstytucji).

Prawo do poszanowania wolności i godnego traktowania

REKLAMA

Źródłem wszystkich Twoich praw i obowiązków jest godność człowieka. Jest ona przyrodzona, niezbywalna i nienaruszalna, a na państwie ciąży wręcz obowiązek ochrony godności ludzkiej (por. art. 30 Konstytucji). W związku z tym wszelkie działania podejmowane w toku postępowania względem Ciebie muszą uwzględniać i respektować Twoją godność.

Konstytucja RP jednoznacznie stanowi, że "nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych" (art. 40). Niemal identyczną regulację zawiera Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zgodnie z którą "nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu" (art. 2). Zakaz ten ma charakter absolutny i nie mogą być stosowane żadne wyjątki w tym zakresie.

Zobacz również: Kara pozbawienia wolności

Prawo do obrony

Prawo do obrony to jedno z najważniejszych praw w toku postępowania. Jest ono gwarantowane zarówno przez Konstytucję RP (por. art. 42 ust. 2), jak i Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (por. art. 6). Prawo zapewnia Ci obronę zarówno w znaczeniu materialnym, jak i formalnym. 

Prawo do obrony w znaczeniu materialnym oznacza, że masz prawo podejmowania w toku postępowania wszelkich czynności, których celem jest ochrona Twoich interesów (np. poprzez składanie stosownych wniosków dowodowych). 

Prawo do obrony w znaczeniu formalnym oznacza natomiast, że masz uprawienie do korzystania z obrońcy, zarówno z wyboru, jak i z urzędu.

Prawo do pomocy w postępowaniu

Prawo do pomocy w postępowaniu jest jednym z aspektów gwarantowanego Ci w Konstytucji RP prawa do obrony (por. art. 42 ust. 2). W toku postępowania masz bowiem możliwość korzystania z pomocy profesjonalnego prawnika, i to nie tylko z wyboru, ale także z urzędu. W Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności wprost bowiem zostało zapisane, że oskarżony ma prawo, "jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony – do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości" (art. 6 ust. 3 EKPCz).

Zobacz również: Komu przysługuje prawo do obrońcy z urzędu?

Prawo dowodzenia

Prawo dowodzenia to kolejny ważny aspekt prawa do obrony. Wynika z niego, że masz uprawnienie do zgłaszania wniosków dowodowych oraz podejmowania wszelkich innych czynności, które mają na celu wykazanie okoliczności uzasadniających ochronę Twoich interesów (por. art. 42 ust. 2 Konstytucji).

Prawo do informacji

Prawo do informacji jest ważnym aspektem prawa do jawnego rozpatrzenia sprawy, z którego wynika m.in., że postępowanie ma być jawne dla Ciebie jako strony. W związku z tym przysługuje Ci uprawnienie do przeglądania akt sprawy oraz bycia informowanym o decyzjach zapadających w Twojej sprawie na niejawnych posiedzeniach.

Jawność dla stron oznacza także, że masz prawo brać udział we wszystkich czynnościach podejmowanych przez organy prowadzące postępowanie, w związku z tym masz prawo otrzymywać informacje o terminie i miejscu przeprowadzanych czynności.

Prawo do ugodowego zakończenia sporu

Prawo daje w pewnych sytuacjach możliwość zawarcia kompromisu, ugody pomiędzy stronami postępowania, skutkiem której jest możliwość wcześniejszego zakończenia sprawy lub uzyskania przez osobę zawierającą ugodę określonych korzyści.

Zobacz również: Ile kosztują mediacje?

Prawo wynagrodzenia niewłaściwych decyzji

Z Konstytucji RP jednoznacznie wynika, że "każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej" (art. 77 Konstytucji). Działaniem organu władzy publicznej może być również wydanie określonego orzeczenia przez sąd. Jeżeli zostanie ustalone, że orzeczenie zostało wydane niezgodnie z prawem, a Tobie z tego tytułu została wyrządzona szkoda, masz prawo do żądania od państwa stosownego odszkodowania.

Tekst pochodzi z poradnika wydanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości: "Obywatel w postępowaniu sądowoadministracyjnym" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wyliczenia ZUS: Emerytury w dół od 1 kwietnia 2024 r. Kiedy o 103 zł i 136 zł? Kiedy obniżka o 27 zł i 19 zł?

    Obniżki dotyczą nowych emerytur i wynikają z nowych tablic GUS. ZUS wyliczył kwoty obniżek dla osób z kapitałem 700 000 zł i 500 000 zł.

    Wyciek danych pacjentów wrocławskiej kliniki. Prezes UODO monitoruje sprawę

    Wyciekły dane pacjentów jednej z wrocławskich klinik. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zna sprawę i podejmie odpowiednie działania w ramach przysługujących mu uprawnień i zadań.

    Rada Ministrów: Rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie sygnalistów

    Po świętach rząd zajmie się projektem ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów. Projekt przewiduje, że sygnaliści będą mieli prawo do pełnego odszkodowania w razie dopuszczenia się wobec nich działań odwetowych.

    Rodzicom kończy się czas na skorzystanie z ważnego uprawnienia. Pozostał już tylko kilka tygodni. Sprawdź, czy o tym pamiętasz.

    Katalog uprawnień związanych z rodzicielstwem w ostatnich latach systematycznie się powiększa. Jednak im starsze jest dziecko, tym mniej uprawnień przysługuje rodzicom. Warto więc pamiętać o tych niewielu, z których rodzice mogą skorzystać także na starsze dzieci.

    REKLAMA

    Rząd: Premie i wszelkie dodatki zostaną wyjęte z pensji minimalnej? Czy to oznacza podwyżki?

    Dajemy pytajniki w tytule bo jest to propozycja minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk. Płaca minimalna nie ma zawierać żadnych dodatków i premii. Musi to zaakceptować premier Donald Tusk.

    Zmiany w szkołach. Mydło, papier toaletowy i papierowe ręczniki w każdej łazience? Znowelizowane przepisy nie pozostawiają wątpliwości.

    Gdyby ktoś miał wątpliwości co do tego, jakiego rodzaju środki higieniczne szkoły powinny zapewnić uczniom, to już niedługo stanie się to jasne. Procedowane są zmiany w przepisach, w wyniku których w każdej szkolnej łazience mają być dostępne co najmniej papier toaletowy, mydło do rąk i papierowe ręczniki.

    Można leczyć zęby za darmo „na NFZ”. Jaki zakres świadczeń w 2024 roku? Badania kontrolne, leczenie próchnicy, także kanałowe, protezy, usuwanie kamienia i inne

    Warto wiedzieć, że cały czas istnieje możliwość wyleczenia w Polsce zębów bezpłatnie. W ramach ubezpieczenia zdrowotnego z refundacją NFZ. Niestety nie każdy dentysta ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, bo tylko w takim gabinecie można skorzystać z darmowego leczenia. Ministerstwo Zdrowia chce zwiększyć zakres gwarantowanych świadczeń stomatologicznych. Właśnie ukazał się projekt rozporządzenia w tej sprawie.

    Ulga na dziecko. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”

    Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie samo jej posiadanie. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

    REKLAMA

    Bon energetyczny to jednorazowe świadczenie. Co jak ktoś będzie miał problemy z prądem za pół roku?

    Znamy pierwsze szczegóły dofinansowania od rządu dla osób, które będą miały kłopoty po podwyżce cen prądu. Nosi nazwę "bon energetyczny". Niestety to jednorazowe świadczenie, a nie stała pomoc dla osób ubogich.

    Nowe regulacje dotyczące cen energii w Polsce

    Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, zapowiedziała w Polsat News, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Obecnie ceny energii, gazu oraz ciepła są zamrożone w ramach wprowadzonych przez poprzedni rząd tarcz antyinflacyjnych; przepisy wygasają w połowie roku.

    REKLAMA