Prezydent RP Karol Nawrocki skorzystał z jednej z najważniejszych prerogatyw głowy państwa – prawa weta. Odmówił podpisania czterech ustaw uchwalonych przez Sejm, uzasadniając swoje decyzje troską o rozwój gospodarczy, dostęp do usług publicznych oraz standardy ładu korporacyjnego. Każde z weta dotyczyło innej sfery życia społecznego i gospodarczego, ale można powiedzieć, że wspólnym mianownikiem była obawa przed negatywnymi konsekwencjami dla obywateli i państwa. Przynajmniej tak wynika z uzasadnień, które podała Kancelaria Prezydent RP.
- Czym jest weto Prezydenta?
- Weto Prezydenta i co dalej?
- Te 4 ważne ustawy zawetował Prezydent RP w listopadzie 2025
- Weto Prezydenta: ustawa z dnia 17 października 2025 r. o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry
- Weto Prezydenta: ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw
- Weto Prezydenta: ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw
- Weto Prezydenta: ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, ustawy – Kodeks spółek handlowych, ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
- Te 4 ważne ustawy zawetował Prezydent RP w listopadzie 2025. Podsumowanie
Czym jest weto Prezydenta?
W przepisie art. 122 ust. 5 Konstytucji RP ustanowione jest weto ustawodawcze, oznacza to, że odnosi się ono do całej ustawy. Warto w tym miejscu odnieść się do tego co wskazują przedstawiciele literatury przedmiotu w tej istotnej kwestii. W jednym z komentarzy do Konstytucji RP czytamy, że: "(...) problematyka weta ustawodawczego, a więc - uwzględniając terminologię występującą w art. 122 ust. 5 - wniosku o ponowne rozpatrzenie ustawy, wiąże się nie tyle z wykładnią regulacji konstytucyjnej, ile z ustrojowym znaczeniem tej instytucji oraz jej praktycznym stosowaniem przez kolejnych piastunów urzędu Prezydenta. W piśmiennictwie konstytucyjnym weto ustawodawcze jest wiązane z rolą głowy państwa jako arbitra politycznego, a także uznawane za przejaw tzw. zracjonalizowanego parlamentaryzmu, tj. za rozwiązanie służące pewnemu powściąganiu dominacji kompetencyjnej władzy ustawodawczej (z licznej literatury zob. np. M. Kruk, Teoretyczne i praktyczne aspekty, s. 198, 199). L. Garlicki stwierdził, że weto stanowi "typowy - i szeroko rozpowszechniony - instrument w systemie hamulców i równowagi pomiędzy władzami", i ulokował omawianą instytucję w ramach szerszego kontekstu podziału oraz równowagi władz przewidzianych w art. 10 ust. 1 Konstytucji RP (L. Garlicki, Artykuł 122, w: Garlicki, Konstytucja, t. 2, s. 7; podobnie G. Kuca, Zasada podziału władzy, s. 216)" - zob. M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87–243, wyd. 1, 2016.
Weto Prezydenta i co dalej?
Jak czytamy na stronie Kancelarii Prezydenta RP: Jeżeli Prezydent nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia (tzw. weto ustawodawcze, weto prezydenckie). Weto prezydenckie nie ma charakteru selektywnego, co oznacza, że Prezydent nie może zakwestionować tylko niektórych przepisów, lecz całą ustawę.
Sejm może wniosek Prezydenta odrzucić – w drodze ponownego uchwalenia ustawy większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Wówczas Prezydent w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm Prezydentowi nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej (art. 122 ust. 5 Konstytucji).
Te 4 ważne ustawy zawetował Prezydent RP w listopadzie 2025
Te 4 ważne ustawy zawetował Prezydent RP w listopadzie 2025:
- ustawę z dnia 17 października 2025 r. o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry,
- ustawę z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw,
- ustawę z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw,
- ustawę z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, ustawy – Kodeks spółek handlowych, ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Weto Prezydenta: ustawa z dnia 17 października 2025 r. o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry
Pierwsze weto Prezydenta RP dotyczyło ustawy o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry. Choć projekt miał na celu ochronę unikalnych walorów przyrodniczych, Prezydent wskazał na brak analiz skutków dla inwestycji infrastrukturalnych i gospodarki regionu. Obawy dotyczyły przede wszystkim możliwości zahamowania rozwoju gmin nadodrzańskich, dla których rzeka Odra jest kluczowym źródłem potencjału inwestycyjnego. Dodatkowo, brak referendum lokalnego i szerokich konsultacji społecznych został uznany za poważny mankament procesu legislacyjnego.
Weto Prezydenta: ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw
Drugie weto odnosiło się do nowelizacji ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Regulacje wprowadzone na etapie prac komisji sejmowych miały skrócić czas obowiązywania umów z Funduszem Rozwoju Przewozów Autobusowych z dziesięciu do trzech lat. Zdaniem Prezydenta, takie rozwiązanie groziłoby likwidacją wielu połączeń autobusowych, szczególnie w gminach słabiej zurbanizowanych, gdzie komunikacja publiczna często funkcjonuje wyłącznie dzięki wsparciu FRPA. Weto zostało uzasadnione troską o setki tysięcy osób, które codziennie korzystają z autobusów, aby dotrzeć do szkoły, pracy czy urzędu.
Na stronie Kancelarii Prezydenta RP czytamy: "Prezydent przychylił się do opinii wyrażanych przez przedstawicieli branży transportowej i samorządowców, iż ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw uderza w rozwój przewozów autobusowych na terenach słabiej zurbanizowanych. Regulacje wprowadzone do tej nowelizacji – na etapie prac komisji sejmowych, bez związku z celem ustawy i bez konsultacji z branżą – są niekorzystne dla transportu publicznego, a tym samym dla setek tysięcy osób, które na co dzień korzystają z komunikacji publicznej na terenach mniej zurbanizowanych, w celu dojazdu do szkoły, pracy, urzędu czy przychodni. Ustawa miała skrócić czas obowiązywania umów zawieranych z Funduszem Rozwoju Przewozów Autobusowych z dziesięciu do trzech lat, co zdaniem samorządowców, ekspertów i przewoźników ograniczyłoby liczbę istniejących połączeń autobusowych, ponieważ w wielu gminach tylko dzięki FRPA funkcjonuje dziś komunikacja autobusowa. Nie ma zgody Prezydenta na dalsze ograniczanie Polakom dostępu do transportu publicznego.".
Weto Prezydenta: ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw
Trzecia zawetowana ustawa dotyczyła zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Prezydent ocenił, że przepisy nakładają na wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie i samorządy obowiązki wykraczające poza wymogi unijne. W praktyce oznaczałoby to wzrost kosztów i dodatkowe obciążenia finansowe, zamiast realnej pomocy w modernizacji sieci wodociągowych i oczyszczalni. Weto miało chronić samorządy przed nadmierną odpowiedzialnością administracyjną i karami. Zdaniem Prezydenta RP, ustawa stanowi nadregulację.
Weto Prezydenta: ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, ustawy – Kodeks spółek handlowych, ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Ostatnie weto dotyczyło nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz szeregu ustaw związanych z prawem spółek i przeciwdziałaniem praniu pieniędzy. Prezydent sprzeciwił się regulacjom umożliwiającym uchylenie lub skrócenie zakazu pełnienia funkcji w organach spółek przez osoby skazane za określone przestępstwa. W ocenie głowy państwa, takie rozwiązanie mogłoby prowadzić do powrotu osób naruszających prawo do organów spółek, co zagrażałoby przejrzystości, uczciwości i zaufaniu do rynku. Na stronie Kancelarii Prezydenta czytamy: "Ostatnią zawetowaną ustawą jest ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, ustawy – Kodeks spółek handlowych, ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zdaniem Prezydenta RP, regulacje wprowadzają możliwość uchylenia lub skrócenia zakazu pełnienia funkcji w organach spółek przez osoby skazane za określone przestępstwa. Rozwiązanie to w praktyce znacząco podwyższa ryzyko, że do organów spółek powrócą osoby, które prawomocnie dopuściły się naruszeń prawa, co może skutkować obniżeniem standardów ładu korporacyjnego, zmniejszeniem przejrzystości i uczciwości prowadzenia spraw spółki, naruszeniem interesów akcjonariuszy, wierzycieli i kontrahentów oraz osłabieniem zaufania do rynku jako całości.".
Te 4 ważne ustawy zawetował Prezydent RP w listopadzie 2025. Podsumowanie
Weta Prezydenta Karola Nawrockiego pokazują, jak trudne jest wyważenie interesów ekologicznych, gospodarczych i społecznych. Z jednej strony mamy potrzebę ochrony środowiska, zmiany prawa i dostosowania do wymogów unijnych, z drugiej – ryzyko nadmiernych obciążeń dla samorządów, ograniczenia dostępu do transportu publicznego czy osłabienia ładu korporacyjnego a nawet gospodarki dla wybranych regionów. Jak już było wskazane decyzje Prezydenta oznaczają, że wszystkie cztery ustawy wracają do Sejmu. Aby odrzucić weto, potrzebna jest większość 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W praktyce oznacza to konieczność szerokiego konsensusu politycznego, który w obecnym układzie parlamentarnym może być trudny do osiągnięcia.
Ustawa z dnia 17 października 2025 r. o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry
Ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw
Ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw
Ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, ustawy – Kodeks spółek handlowych, ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu