Przepisy BHP określają minimalną temperaturę w miejscu pracy. Co jeśli w pracy jest zimniej? Pracownik może odmówić wykonywania pracy z powodu zbyt niskiej temperatury. Kiedy dokładnie?
- Minimalna temperatura w pracy
- Klimatyzacja i wentylacja w pracy
- Awaria ogrzewania zimą w pracy
- Kary za zbyt niską temperaturę w pracy
- Pracownik może odmówić wykonywania pracy z powodu zimna
Minimalna temperatura w pracy
O ile przepisy prawne nie określają jasno najwyższej dopuszczalnej temperatury w miejscu pracy (trwają nad tym prace PIP), o tyle istnieje konkretne wskazanie na minimalną temperaturę w pracy. Zgodnie z § 30 Rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy czyli metod pracy i podejmowanego wysiłku fizycznego, który jest niezbędny do jej wykonania. Nie może być to jednak temperatura niższa niż 14°C (czyli 287 K), chyba że nie da się tego zapewnić ze względu na problemy technologiczne. W miejscu wykonywania lekkiej pracy fizycznej i w pomieszczeniach biurowych minimalna temperatura powinna wynosić 18°C (czyli 291 K).
Co więcej, pomieszczenia i stanowiska pracy należy zabezpieczyć przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji, a także przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz.
Obowiązek utrzymywania minimalnej temperatury w miejscu pracy dotyczy pomieszczeń pracy. Czym de facto są pomieszczenia pracy? PIP tłumaczy, że są to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie chodzi o konkretne miejsca w obrębie danego pomieszczenia, w którym pracownik wykonuje określone czynności, ale o całe pomieszczenie, które przeznaczone jest na pobyt pracowników w celu świadczenia pracy.
Klimatyzacja i wentylacja w pracy
Klimatyzacja i wentylacja mechaniczna nie mogą powodować przeciągów, wyziębienia czy przegrzewania pomieszczeń pracy (chyba że jest to wentylacja awaryjna), a powietrze pochodzące z nich powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Oczywiste jest również, że strumienia powietrza z wentylacji nawiewnej nie należy kierować bezpośrednio na stanowisko pracy.
Awaria ogrzewania zimą w pracy
W związku z określeniem minimalnej temperatury w miejscu pracy można zadać sobie pytanie: co w przypadku awarii ogrzewania? Czy pracownik może zaprzestać wykonywania pracy i opuścić miejsce pracy?
Zimą bez uruchomienia grzejników z pewnością temperatura spadnie poniżej przewidzianej normy. Pracodawca ma jednak inne możliwości podniesienia temperatury, jak np. dmuchawy ciepła czy grzejniki elektryczne. Jeśli ze względów ekonomicznych w zakładzie pracy jest zimniej niż zakładają to przepisy prawa, nie usprawiedliwia to faktu uchybienia obowiązkowi przestrzegania przepisów bhp przez pracodawcę.
Względy technologiczne uniemożliwiające utrzymywanie wyższej temperatury w miejscu pracy to np. konieczność zapewnienia niskiej temperatury w pomieszczeniu ze względu na produkcję produktów mrożonych. Jeśli więc pracodawca ze względów technologicznych nie może utrzymywać przewidzianej przepisami bhp temperatury, powinien zapewnić pracownikom odpowiednią odzież, posiłki regeneracyjne i przerwy od pracy.
Kary za zbyt niską temperaturę w pracy
Na jakie kary narażony jest pracodawca, jeśli względy technologiczne na to pozwalają, a nie utrzymana jest prawidłowa temperatura w pomieszczeniach pracy? Może otrzymać mandat w maksymalnej wysokości 2000 zł od Państwowej Inspekcji Pracy. Co więcej, przepisy Kodeksu pracy przewidują możliwość zasądzenia kary grzywny od 1000 zł do 30 000 zł (art. 282 § 1 Kodeksu pracy).
Pracownik może odmówić wykonywania pracy z powodu zimna
Bardzo niska temperatura w miejscu pracy usprawiedliwia natomiast zaprzestanie wykonywania pracy przez pracownika. Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu pracy w przypadku gdy warunki pracy nie są zgodne z przepisami bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy. Niezwłocznie zawiadamia o tym przełożonego. Sytuacja bardzo niskiej temperatury w pracy wyczerpuje znamiona niezgodności z przepisami bhp, a także zagraża zdrowiu pracownika. Dotyczy to w przede wszystkim sytuacji obsługi maszyn i innych prac, gdzie ostrożność, skupienie i precyzyjne prace manualne mają szczególne znaczenie. W świetle art. 210 § 3 Kodeksu pracy pracownik zachowuje w prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy z powodu zbyt niskiej temperatury w miejscu pracy.
PIP tłumaczy: Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w ww. przypadkach. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Nie zawsze jednak zbyt niska temperatura będzie stanowiła bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia. Czy wychłodzenie pomieszczenia do 15-16°C w biurze uzasadnia odmowę wykonywania pracy? Wydaje się, że pracodawca może podważyć taką decyzję.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dziennik Ustaw z 2003 Nr 169, poz. 1650)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw z 2025, poz. 277)