Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.
- Co się liczy do stażu pracy?
- Na co ma wpływ staż pracy?
- Urlop Stażowy: przywilej dla wybranych czy nowy standard dla wszystkich?
- Idea urlopu stażowego
- Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?
- Staż pracy a urlop, staż pracy a nagroda jubileuszowa
Co się liczy do stażu pracy?
Do stażu pracy liczy się przede wszystkim okres nauki, który ma wpływ np. na wymiar urlopu wypoczynkowego. Po zmianach w 2025 r., do stażu pracy będzie liczyło się znacznie więcej niż dotychczas. Dlaczego?
24 czerwca 2025 roku Rada Ministrów przyjęła projekt Ministerstwa Pracy zakładający, że do stażu pracy będą wliczały się okresy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej oraz wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia.
Na co ma wpływ staż pracy?
Dodatkowe lata wliczane do stażu pracy będą wpływają m.in. na:
- wyższy wymiar urlopu wypoczynkowego;
- wyższy dodatek stażowy;
- nabycie prawa do nagrody jubileuszowej lub nabycie prawa do kolejnego, wyższego jej poziomu;
- dostęp do większej liczby ofert pracy tam, gdzie wymagany jest konkretny staż pracy;
- dłuższy okres wypowiedzenia umowy o pracę;
- wyższą odprawę w przypadku rozwiązania umowy o pracę.
Urlop Stażowy: przywilej dla wybranych czy nowy standard dla wszystkich?
Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.
Idea urlopu stażowego
Podstawą koncepcji jest proste i logiczne założenie: im dłużej pracownik jest aktywny zawodowo, tym bardziej potrzebuje czasu na regenerację sił fizycznych i psychicznych. Obecne 26 dni urlopu dla osób z ponad 10-letnim stażem pracy, zdaniem wielu, przestaje wystarczać w realiach rosnącej presji, stresu i tempa życia. Urlop stażowy miałby działać jako mechanizm prewencyjny, chroniący najbardziej doświadczonych pracowników przed wypaleniem zawodowym i spadkiem efektywności. Proponowany model jest niezwykle klarowny:
- Po 10 latach pracy wymiar urlopu wzrósłby z 26 do 30 dni.
- Po 15 latach pracy pracownik otrzymywałby 35 dni urlopu.
- Po 20 latach pracy wymiar ten mógłby osiągnąć nawet 40 dni.
Co istotne, miałoby to być uprawnienie powszechne, przysługujące każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę, ale też osobom wykonującym zlecenie czy w ramach prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej - skoro okresy pracy w ramach powyższego mają być zaliczane do stażu pracy. Szczególnie w stosunku do JDG budzi to kontrowersje, ale taki pomysł padł. Powyższe, czyli urlop stażowy miałby być bez względu na branżę czy stanowisko. Takie rozwiązanie wpisuje się w fundamentalną zasadę prawa pracy, wyrażoną w art. 14 Kodeksu Pracy – niezbywalne prawo pracownika do wypoczynku.
Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?
Głównym motorem napędowym dyskusji jest poczucie niesprawiedliwości wynikające z obecnego stanu prawnego. Podczas gdy większość Polaków objęta jest ogólnymi przepisami Kodeksu Pracy, liczne grupy zawodowe od lat korzystają z przywileju dodatkowych dni wolnych. Jest to efekt istnienia tzw. pragmatyk zawodowych – ustaw szczególnych, które regulują status tych profesji w sposób korzystniejszy.
Przykłady można mnożyć:
- Nauczyciele akademiccy: 36 dni urlopu rocznie.
- Sędziowie i prokuratorzy: dodatkowe dni urlopu po latach pracy.
- Służba cywilna: do 12 dodatkowych dni urlopu w zależności od stażu w administracji.
- Służby mundurowe (Policja, Straż Pożarna, Służba Więzienna): do 13 dodatkowych dni urlopu z tytułu stażu, wieku lub służby w warunkach szkodliwych.
- Kontrolerzy NIK: 6 dodatkowych dni po 10 latach pracy i 12 dni po 20 latach.
- i wiele, wiele innych zawodów.
Taka sytuacja rodzi retoryczne, ale uzasadnione pytanie: dlaczego te grupy są uprzywilejowane? Choć prawo dopuszcza tzw. dyferencjację, czyli uzasadnione różnicowanie sytuacji pracowników, wielu uważa, że obecny system tworzy nieuzasadnione podziały. Czy praca w biurze, fabryce czy sklepie przez 20 lat jest mniej obciążająca psychicznie i fizycznie niż praca urzędnika? Postulaty zrównania praw w tym zakresie stają się wyrazem dążenia do realizacji konstytucyjnej zasady równości.
Staż pracy a urlop, staż pracy a nagroda jubileuszowa
Zwolennicy zmian wskazują na ciekawą analogię – nagrodę jubileuszową. Skoro system prawny (choć głównie w sferze budżetowej i regulaminach zakładowych) przewiduje gratyfikację finansową za wieloletnią pracę, to dlaczego nie wprowadzić podobnego mechanizmu w formie dodatkowego czasu wolnego? Byłaby to komplementarna forma docenienia lojalności i wkładu pracownika. Co więcej, propozycje te są w pełni zgodne z prawem unijnym. Dyrektywy UE określają jedynie minimalny wymiar urlopu (4 tygodnie), pozostawiając państwom członkowskim swobodę we wprowadzaniu korzystniejszych rozwiązań. Nic nie stoi na przeszkodzie, by Polska, uznawana za jeden z najbardziej zapracowanych narodów w Europie, stała się liderem w dziedzinie dbałości o dobrostan pracowników.
Na chwilę obecną Ministerstwo Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej nie prowadzi prac nad powszechnym urlopem stażowym. Co więcej, procedowany projekt (UD181) zakłada wprowadzenie dodatkowych dni wolnych (od 2 do 10, w zależności od stażu) jedynie dla wąskiej grupy – opiekunów w żłobkach i klubach dziecięcych. Ta właśnie propozycja stała się iskrą zapalną, która wywołała falę krytyki i zintensyfikowała żądania szerszych zmian. Związki zawodowe, w tym NSZZ „Solidarność”, złożyły oficjalny wniosek o wydłużenie urlopu dla wszystkich pracowników nawet do 35 dni.
Podsumowując, choć wprowadzenie urlopu stażowego dla wszystkich w 2025 roku wydaje się mało prawdopodobne, grunt pod tę zmianę jest przygotowywany niezwykle intensywnie. Społeczna presja, poczucie systemowej niesprawiedliwości oraz rosnąca świadomość potrzeby regeneracji sprawiają, że temat ten nie zniknie. Pytanie nie brzmi już czy, ale kiedy i w jakiej formie idea dłuższego odpoczynku dla najbardziej doświadczonych pracowników zostanie przekuta w obowiązujące prawo. Być może obecne, wycinkowe działania rządu staną się niechcący katalizatorem prawdziwej rewolucji w polskim prawie pracy.