Tematy - Dziedziczenie ustawowe, Zachowek

Prawo do zachowku jest ściśle powiązane z sytuacją osobistą uprawnionego oraz jego zdolnością do pracy. Jakie są przepisy?

Zachowek daje ochronę prawną członkom rodziny spadkodawcy, którzy zostali pominięci w testamencie lub w wyniku dziedziczenia ustawowego. Czy otrzymane środki pieniężne tytułem zachowku podlegają opodatkowaniu?

Koniec życia członka rodziny staje się niejednokrotnie dla jego spadkobierców początkiem wieloletniej batalii sądowej o sprawy spadkowe. Jedną z nich może być sprawa o zachowek, do którego uprawniony jest zstępny (np. dziecko, wnuk), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, o ile nie został wydziedziczony. Obecnie obowiązujące przepisy umożliwiają także zawarcie umowy zrzeczenia się zachowku za życia spadkodawcy. Takie rozwiązanie może uprościć przeprowadzenie spraw spadkowych oraz wyeliminować konieczność prowadzenia wieloletniego sporu sądowego.

Na czym polega umowa o dożywocie? Czy prawo do dożywocia przechodzi na spadkobierców? Co z zachowkiem? Prezentujemy najważniejsze informacje.

Zachowek to specjalny mechanizm prawny mający na celu ochronę pewnych członków rodziny spadkodawcy, którzy zostali pominięci w testamencie lub w wyniku dziedziczenia ustawowego. W Polsce, jeżeli dojdzie do sytuacji, gdy pewni członkowie rodziny nie otrzymają swojej części majątku, mogą oni dochodzić swoich praw przez żądanie zachowku. Jednakże, jak to jest z kwestią podatkową w takim przypadku? Czy otrzymane pieniądze tytułem zachowku podlegają opodatkowaniu?

Dyrektor KIS potwierdził, że otrzymanie środków pieniężnych tytułem zachowku, czy też – zamiast środków pieniężnych – udziału w nieruchomości lub ruchomości – w ramach tzw. świadczenia w miejsce wykonania – będzie korzystało ze zwolnienia z PSD na podstawie art. 4a ustawy o PSD.

Krajowa Informacja Skarbowa (KIS) stwierdziła, że sprzedaż towaru z dziedziczonego majątku przez wnioskodawczynię, nie spełnia przesłanek, aby być uznawaną za podatniczkę VAT.

Zachowek to istotne uprawnienie osób najbliższych spadkodawcy w sytuacji, gdy mamy do czynienia z dziedziczeniem testamentowym. Czym jest zatem zachowek i komu przysługuje? Jakie zmiany weszły w życie 22 maja 2023 r.? Oto najważniejsze informacje.

Do wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej (22 maja 2023 r.) został niecały miesiąc. Wokół ustawy i instytucji fundacji rodzinnej narosło sporo mitów. Niektórzy wskazują na krzywdzącą rolę fundacji rodzinnej w kontekście uprawnień wynikających ze spadkobrania w związku ze zmiana w zakresie zachowku. Czy to prawda?

Dziedziczenie ustawowe to sposób dziedziczenia majątku osoby zmarłej, który określa hierarchię dziedziczenia i udziały poszczególnych spadkobierców, gdy zmarły nie zostawił testamentu lub gdy przewidziane w testamencie dziedziczenie nie ma zastosowania. Hierarchia dziedziczenia obejmuje osoby najbliższe zmarłemu, takie jak dzieci, małżonkowie, rodzice, rodzeństwo i krewni do 4. stopnia pokrewieństwa.

Prawo spadkowe w USA bardzo różni się od polskiego, nie ma w nim zachowku. Ale nawet jeżeli pominięto członka rodziny w testamencie można podważyć testament. W szczególności można sprawdzić czy osoba, która spisała testament zrobiła to dobrowolnie. I czy testament nie został sfałszowany.

Nowelizacja prawa spadkowego ma na celu lepsze zabezpieczenie spadkobierców, głównie małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych oraz ograniczenie poszukiwania przez sądy dalekich krewnych spadkodawcy. Projekt zmiany Kodeksu cywilnego w tym zakresie trafił do dalszych prac w komisji Sejmu.

6 lutego 2023 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę o fundacji rodzinnej, która ma pozwolić firmom rodzinnym na stabilną działalność po śmierci właściciela lub po jego przejściu na emeryturę. Przepisy tej ustawy wejdą w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Zdaniem organów podatkowych podatnik może odliczyć zachowek od podstawy opodatkowania, jeśli był wypłacony przed wydaniem decyzji podatkowej. Ale kiedy zachowek zostaje wypłacony po tej decyzji, podatnik takiej możliwości nie ma. Narusza to zasadę równości podatkowej – uznał Rzecznik Praw Obywatelskich, który przyłączył się do takiej sprawy obywatelki. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 1 czerwca 2022 r. (sygn. akt III FSK 4958/21) podzielił to stanowisko, bo podatnik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji braków czy luk procedury. NSA w tym wyroku uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach oraz poprzedzającą go decyzję organu podatkowego.

Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi prace nad nowelizacją Kodeksu cywilnego w zakresie przepisów prawa spadkowego. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (dalej: „Projekt”) jest obecnie na etapie opiniowania. Zakładane zmiany będą dotyczyć m.in. ograniczenia kręgu dalszych spadkobierców ustawowych, ale też rozszerzenia zakresu przyczyn mogących prowadzić do niegodności dziedziczenia. Zmiany prawdopodobnie wejdą w życie w 2022 roku.

Krąg spadkobierców ustawowych będzie zawężony. Tak wynika z planowanej nowelizacji Kodeksu cywilnego. Efektem zmian ma być usprawnienie postępowań.

Sprzedaż odziedziczonej nieruchomości. Jakich formalności trzeba dopełnić, gdy osoba mieszkająca za granicą odziedziczyła nieruchomość położoną w Polsce i chce ją sprzedać? Jakie dokumenty będą potrzebne do sprzedaży tej nieruchomości? Wyjaśnia Agata Stradomska, menedżer agencji nieruchomości.

Wydziedziczenie to temat, który może niepokoić wielu przyszłych spadkobierców. Czym zgodnie z przepisami jest wydziedziczenie? Jakie warunki należy spełnić, aby było skuteczne? Warto znać podstawowe zasady i przykłady z orzecznictwa.

Dziedziczenie ustawowe regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Jakie zasady obowiązują w 2021 r.?

Kto dziedziczy po osobie bezdzietnej? Kiedy do spadku z ustawy będzie uprawniony małżonek, a kiedy rodzice? Zasady zostały określone w Kodeksie cywilnym.

Stan prawny nieruchomości znajdującej się w spadku zawsze wymaga uregulowania. Jednak uzyskanie aktu poświadczenia dziedziczenia lub postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku nie oznacza końca obowiązków spadkobiercy. Należy pamiętać o podatku od spadków i darowizn, a niekiedy również od sprzedaży odziedziczonej nieruchomości.

Zachowek jest bardzo złożoną instytucją prawa spadkowego. Przepisy go regulujące zawarte są w w kodeksie cywilnym w księdze czwartej dotyczącej spadków, są one dość jasne i klarowne, jednak tylko z pozoru. Prowadząc sprawę o zachowek adwokat musi być bardzo ostrożny i przewidzieć, a przede wszystkim sprawdzić wszystkie możliwe sytuacje prawne związane ze spadkiem m.in. możliwość wydziedziczenia jednego z uprawnionych do zachowku, odrzucenie spadku, niegodność dziedziczenia, rozwód, wcześniejsza darowizna itp. Każda taka sprawa wymaga indywidualnego podejścia i dogłębnej analizy.

Wymagalność roszczenia o zachowek nie została określona jednym, sztywnym terminem. Zatem ocena od kiedy należą się odsetki od zachowku powinna być dokonana indywidualnie z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy.

1 czerwca 2019 r. mają wejść w życie istotne zmiany, dotyczące zachowku. Projektowane przepisy przewidują możliwość zawarcia umowy o zrzeczenie się zachowku. Nowe rozwiązania przewidziano również dla osób zobowiązanych do zapłaty zachowku, gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo.

Powołanie do spadku może odbywać się na podstawie testamentu albo ustawy. Kiedy mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym, a kiedy z testamentowym? Co powinien zawierać ważny testament? Jaka jest kolejność dziedziczenia ustawowego? Oto najważniejsze zasady.

Powołanie do spadku będzie wynikało z ustawy, gdy spadkodawca nie sporządzi testamentu albo z różnych powodów dziedziczenie na podstawie testamentu nie jest możliwe (np. testament jest nieważny czy osoba powołana do spadku nie chce lub nie może dziedziczyć).

Na jakich zasadach można otrzymać spadek po teściu lub teściowej? Czy zięć i synowa korzystają ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn?

Dziedziczenie ustawowe jest obok dziedziczenia testamentowego formą dziedziczenia. Z dziedziczeniem ustawowym mamy do czynienia w przypadku braku testamentu. Do dziedziczenia ustawowego powołane są osoby określone w ustawie Kodeks Cywilny w art. 931-940. W jakich częściach poszczególne osoby dziedziczą spadek?

W jaki sposób dziedziczą po sobie mąż i żona? Czy oprócz małżonka do spadku będą miały prawo także inne osoby?

Roszczenie o zachowek to roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej. Kodeks cywilny wskazuje jak liczyć przysługujący uprawnionym udział spadkowy oraz kto może domagać się zapłaty.

Dzieci oraz małżonek w pierwszej kolejności dziedziczą z ustawy spadek po rodzicach. W jakich częściach? Jakich formalności powinni dopełnić? Co z dziedziczeniem na podstawie testamentu i podatkiem od spadku?

Dziedziczenie z testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Jednakże w sytuacji gdy spadkodawca nie powołał w testamencie spadkobiercy albo gdy żadna z osób nie chce lub nie może dziedziczyć, dochodzi do dziedziczenia ustawowego. Kto dziedziczy na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, w jakiej kolejności i jaka część komu się należy?

Tytułowe zagadnienia są często występującymi praktycznymi zagadnieniami pojawiającymi się w związku z problematyką prawa spadkowego. Wiedza w tym przedmiocie ułatwia świadome podejmowanie decyzji, mających wpływ na zgromadzony majątek.

Wydziedziczenie to pozbawienie potencjalnych spadkobierców zachowku. Dziecko może zostać wydziedziczone tylko w ściśle określonych przez Kodeks cywilny przypadkach. Wprost z treści testamentu powinno wynikać wydziedziczenie.

W jakich sytuacjach konieczne okazuje się doliczenie darowizny do spadku? Na czym polega taka operacja rachunkowa?

W pierwszej kolejności roszczenie o zachowek powinniśmy kierować przeciwko spadkobiercom zmarłego. Co możemy zrobić w sytuacji, gdy od nich nie możemy otrzymać należnego nam zachowku?

Co do zasady dzieci spadkodawcy dziedziczą razem z żyjącym małżonkiem spadkodawcy (czyli ojcem lub matką bądź małżonkiem rodzica, odpowiednio macochą lub ojczymem), w częściach równych, przy czym udział spadkowy małżonka zmarłego nie może być mniejszy niż jedna czwarta część.

Powołanie do spadku może nastąpić z ustawy (według zasad wynikających z Kodeksu cywilnego) albo z testamentu (zgodnie z wolą spadkodawcy - testatora).

Dział spadku można przeprowadzić w sądzie lub zawierając umowę z pozostałymi spadkobiercami. Gdy którykolwiek ze spadkobierców nie chce zgodzić się na dział lub gdy nie ma zgody co do sposobu jego przeprowadzenia, zawarcie umowy będzie wykluczone. Wówczas pozostaje droga postępowania sądowego.

Komornicy pozytywnie przyjęli zmianę prawa wprowadzającą możliwość dziedziczenia długów tylko do wysokości odziedziczonego majątku. Obawiają się, że problemów nastręczy sporządzanie przez spadkobierców wykazu inwentarza majątku. Podobne obawy mają notariusze.

Nowe przepisy wchodzące w życie 18 października 2015 r. wprowadzają zmiany mające szczególne znaczenie dla spadkobierców. Niezłożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, będzie równoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W praktyce oznacza to zabezpieczenie przed długami spadkowymi przewyższającymi wartość aktywów spadkowych.

Od 17 sierpnia 2015 r. wszystkie kwestie dotyczące spadku po osobie mającej majątek lub krewnych w różnych państwach UE będą rozstrzygane przez jeden sąd, według przepisów tylko jednego z państw. Tego dnia wchodzą w życie umożliwiające to zmiany w prawie.

Nowe zasady odnoszące się do spraw spadkowych w Unii Europejskiej mają zwiększyć pewność i przewidywalność prawa oraz uchronić spadkobierców przed trudnościami, jakie wiązały się z realizacją ich praw spadkowych za granicą - wskazuje Ministerstwo Sprawiedliwości.

Śmierć osoby wynajmującej lokal socjalny czy też lokal komunalny stawia pod znakiem zapytania sytuację mieszkaniową osób wspólnie z nią zamieszkujących. Zarówno lokal socjalny, jak i lokal komunalny, nie stanowią przedmiotu własności najemcy, co powoduje, iż lokal taki nie wchodzi do masy spadkowej po zmarłym najemcy. W konsekwencji ani najemca, ani jego rodzina nie mogą podjąć żadnych skutecznych prawnie działań, które powodowałyby w przyszłości „dziedziczenie” praw do takiego lokalu przez rodzinę najemcy.

Wprowadzenie do polskiego prawa wspólnego Europejskiego Poświadczenia Spadkowego (EPS), mającego ułatwić wykazywanie obywatelom z całej Unii Europejskiej praw do spadku, zakłada rządowy projekt nowelizacji Kpc, Prawa o notariacie oraz niektórych innych ustaw, którym we wtorek 23 czerwca 2015 r. zajął się Sejm. Nowe przepisy mają wejść w życie z dniem 17 sierpnia 2015 r.

Sejm uchwalił nowelizację prawa cywilnego dotyczącą odpowiedzialności za długi spadkowe. Nowe regulacje wprowadzają zasadę, zgodnie z którą dziedziczy się długi tylko do wysokości odziedziczonego majątku, a nie - jak dotychczas - w całości.

Zachowek zabezpiecza interesy osób tak by po śmierci spadkodawcy miały jakieś korzyści ze spadku nawet jeśli zostały pominięte w testamencie. Zachowek należy się tylko najbliższej rodzinie zmarłego. Co jeszcze warto wiedzieć o instytucji zachowku?

Przyjęcie jako zasady odpowiedzialności za długi spadkowe tylko do wysokości odziedziczonego majątku (tzw. przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza) przewiduje zmiana prawa cywilnego, którą w tym tygodniu ma zająć się Sejm. Projekt ma zapewnić równowagę między interesami spadkobierców i wierzycieli spadkodawcy. Zmiany te dotyczyć będą także dziedziczenia długów podatkowych.

Zwiększona ochrona spadkobierców przed dziedziczeniem długów spadkowych po rodzicach to główne założenie nowych przepisów dotyczących dziedziczenia. W miejsce dotychczas obowiązującej odpowiedzialności nieograniczonej wprowadzona zostanie zasada odpowiedzialności za długi spadkowe z dobrodziejstwem inwentarza.

Trwają prace nad nowymi przepisami dotyczącymi dziedziczenia. Nowe prawo będzie w większym stopniu chroniło spadkobierców przed przejęciem wszystkich długów zmarłego. Wprowadzona zostanie zasada odpowiedzialności za długi spadkowe z dobrodziejstwem inwentarza, w miejsce dotychczas obowiązującej odpowiedzialności nieograniczonej. Projekt zawiera też instytucję prywatnego wykazu inwentarza, co ma chronić interesy wierzycieli zmarłego.

Dziedziczenie ustawowe, Zachowek

Kto może otrzymać wyższy zachowek i od czego to zależy?

Czy trzeba płacić podatek od zachowku?

Umowa zrzeczenia się zachowku

Dożywocie. Co to za umowa i jakie ma skutki?

Otrzymanie pieniędzy tytułem zachowku. Co z podatkiem od spadku?

Czy przeniesienie nieruchomości w ramach zachowku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?

Czy sprzedaż odziedziczonego towaru generuje obowiązek VAT?

Zachowek po zmianach w 2023 r.

Fundacja rodzinna a zachowek. Czy jest się czego bać?

Dziedziczenie ustawowe - kto dziedziczy, gdy brak testamentu?

Prawo spadkowe w USA bez zachowku. Jak podważyć testament?

Nowelizacja prawa spadkowego – do dalszych prac w komisji

Ustawa o fundacji rodzinnej podpisana przez Prezydenta RP. Kiedy wejdzie w życie?

Odliczenie zachowku od podstawy opodatkowania w podatku od spadków także po decyzji podatkowej

Zmiany w spadkach w 2022 roku - dalecy krewni wyłączeni z kręgu spadkobierców

Krąg spadkobierców ustawowych – planowane zmiany

Sprzedaż odziedziczonej nieruchomości w Polsce przez osobę mieszkającą za granicą

Wydziedziczenie – na czym polega?

Dziedziczenie ustawowe w 2021 r.

Kto dziedziczy po osobie bezdzietnej?

Nieruchomość w spadku - dziedziczenie, podatek sprzedaż

Zachowek - czym jest, kiedy i komu przysługuje i jak go obliczyć?

Wymagalność roszczenia o zachowek

Zachowek 2019 – planowane zmiany

Dziedziczenie ustawowe a testament

Dziedziczenie ustawowe – kto dziedziczy po zmarłym?

Spadek po teściu lub teściowej – zasady, podatek

Dziedziczenie ustawowe – kodeksowa kolejność dziedziczenia

Spadek po mężu i żonie - kto i jak dziedziczy po małżonku?

Zachowek - jak liczyć?

Spadek po rodzicach – zasady dziedziczenia, formalności, podatek

Porządek dziedziczenia ustawowego - kto po kim dziedziczy i jaki udział?

Rozwód i separacja a dziedziczenie ustawowe

Jak skutecznie wydziedziczyć dziecko?

Darowizna doliczona do spadku

Przeciwko komu kierować roszczenie o zachowek?

Dziedziczenie przez dzieci spadkodawcy

Nowe zasady dziedziczenia od 2016 r.

Podział spadku w sądzie

Zmiany w dziedziczeniu długów spadkowych - problemy z wykazem inwentarza majątku

Zmiany w dziedziczeniu - od 18 października 2015 r. spadkobiercy lepiej chronieni

Jedno postępowanie spadkowe w sprawach o charakterze międzynarodowym w UE

Nowe zasady spadkowe mają zwiększyć pewność prawa

Czy można sobie zapewnić „dziedziczenie” praw do lokalu komunalnego oraz praw do lokalu socjalnego?

Europejskie Poświadczenie Spadkowe - Sejm rozpoczął prace

Odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wysokości odziedziczonego majątku

Co to jest zachowek i co warto o nim wiedzieć?

Ograniczona odpowiedzialność za długi spadkowe

Ochrona przed dziedziczeniem długów po rodzicach

Nowe przepisy spadkowe pomogą uniknąć dziedziczenia długów