REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

REKLAMA

Instytucje, Sprawy publiczne

Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail

Naczelny Sąd Administracyjny

Naczelny Sąd Administracyjny to sąd państwowy, sprawujący kontrolę nad działalnością administracji publicznej. Kontrola ta oznacza m.in. rozpatrywanie skarg na decyzje administracyjne.

Konstytucja

Konstytucja jest najważniejszym aktem prawnym w demokratycznym państwie, regulującym podstawowe zasady funkcjonowania państwa, a także prawa oraz obowiązki obywateli.

KRUS

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (w skrócie KRUS) jest to instytucja państwowa, odpowiedzialna za ubezpieczenie społeczne rolników. Co roku budżet państwa dokłada do KRUS miliardy złotych.

Komisja Trójstronna

Organizacyjnym trzonem dialogu społecznego w Polsce jest Trójstronna Komisja ds. Społeczno-Gospodarczych, zwana skrótowo Komisją Trójstronną.

REKLAMA

Jednostka samorządu terytorialnego

Jednostka samorządu terytorialnego. Od reformy z 1999 roku obowiązuje w Polsce trójstopniowa struktura samorządu terytorialnego. W ramach tego podziału wyodrębniono gminę, powiat i województwo.

Dyrektywa Unii Europejskiej

Dyrektywa jest jednym z aktów prawnych wydawanych prze Unię Europejską. Należy do aktów prawa pochodnego.

Demokracja

Demokracja to obecnie najpopularniejszy i najbardziej sprawiedliwy ustrój polityczny na świecie. Władzę w nim sprawują obywatele bezpośrednio lub pośrednio za pomocą swoich przedstawicieli.

Delikt

Delikt występuje w kilku gałęziach prawa. W każdej z dziedzin prawa delikt wiąże się z jakimś przekroczeniem normy prawnej oraz z odpowiedzialnością za to przekroczenie.

REKLAMA

Definicja legalna

Definicja legalna jest to ustalone znaczenie sformułowań użytych w tekstach prawnych, które uznawane są za wiążące, a tworzone przez ustawodawcę. Definicje legalne są częścią języka prawnego.

Dane osobowe

Dane osobowe są to wszelkie informacje dotyczące osoby zidentyfikowanej lub łatwo dającej się zidentyfikować. Za osobę dającą się łatwo zidentyfikować uważa się osobę, którą można zidentyfikować poprzez powołanie się na numer identyfikacyjny lub jakąś charakterystyczną dla niej cechę fizyczną.

Egzekutywa

Egzekutywa to inaczej władza wykonawcza. Jej zadaniem w państwie jest wykonywanie ustanawianego prawa. Egzekutywa została wyodrębniona wraz z monteskiuszowskim trójpodziałem władzy.

Fundacja

Jedną z form działalności organizacji pozarządowych jest fundacja. Jej istotą jest kwota pieniężna, mająca służyć określonemu w statucie fundacji celowi.

Frekwencja

Pojęcie frekwencji nierozłącznie wiąże się z pojęciem wyborów. Frekwencja jest odsetkiem osób uprawnionych do głosowania, które uczestniczyły w głosowaniu w czasie wyborów.

Gmina

Gmina jest częścią struktury samorządowej naszego kraju, która jest trójstopniowa. Gmina jest stopniem najniższym, tym najbliżej obywatela. Jest to wspólnota samorządowa mieszkańców na odpowiednim terytorium.

Głosowanie (przed wydaniem orzeczenia)

W sprawach karnych orzeczenia sędziów zapadają większością głosów. Głosowanie oraz narada są tajne, a sposób sumowania głosów określają przepisy Kodeksu karnego.

Inicjatywa ustawodawcza

Inicjatywa ustawodawcza polega na uprawnieniu do przygotowania i przedłożenia projektu aktu normatywnego.

Inflacja

Inflacja jest zjawiskiem w gospodarce, polegającym na utracie mocy nabywczej przez pieniądz, co powoduje wzrost ogólnego poziomu cen.

Immunitet

Immunitet jest instytucją prawną, polegającą na wyłączeniu określonej osoby od stosowania wobec niej wybranych przepisów prawnych. Osoba posiadająca immunitet nie musi przestrzegać przepisów, do przestrzegania których zobowiązane są pozostałe osoby.

Azyl

Azyl polega na opiece nad cudzoziemcem, którą udziela mu państwo, do którego należy terytorium, na którym znalazł się dany obcokrajowiec.

Arbitraż

Arbitraż jest jedną z metod rozwiązywania sporów prawnych, występuje zarówno przy kwestiach krajowych, jak również przy rozwiązywaniu sporów o randze międzynarodowej.

Akt zgonu

Jeden z aktów stanu cywilnego. Przepisy prawa określają kto i kiedy może zgłosić zgon. Akt zgonu sporządzany jest na podstawie karty zgonu.

Agencje rządowe

Agencje są podmiotami realizującymi zadania administracyjnego prawa gospodarczego. Są formą pośredniej administracji gospodarczej.

Adwokat

Termin adwokat wywodzi się od łacińskiego słowa advocare, które oznacza „wzywać na pomoc”. Wykonywanie zawodu adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej.

Zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci ubezpieczonego, osoby pobierającej emeryturę lub rentę, osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania oraz za członka rodziny osoby wcześniej wymienionej.

Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad swoim bliskim.

Wojewoda

Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Wiza krajowa

Wiza krajowa uprawnia do wjazdu i ciągłego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub kilku pobytów następujących po sobie, trwających łącznie dłużej niż 3 miesiące. Okres pobytu ustala się w granicach, o których mowa powyżej odpowiednio do celu pobytu wskazanego przez cudzoziemca. Okres ważności wizy krajowej nie może przekroczyć 1 roku.

Wiza [w rozumieniu ustawy o cudzoziemcach]

Pod pojęciem wizy należy rozumieć zezwolenie wydane cudzoziemcowi przez organ polski lub organ, którego właściwość w tej sprawie wynika z postanowień umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub organ państwa obszaru Schengen, uprawniające go do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innych państw obszaru Schengen, przejazdu przez to terytorium i pobytu na nim w czasie, w celu i na warunkach w nim określonych oraz na warunkach określonych w Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen.

Waloryzacja rent i emerytur

Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji.

Trybunał Konstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny jest organem władzy sądowniczej, powołanym do badania zgodności z Konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych w Konstytucji.

Tajemnica statystyczna

Zbierane i gromadzone w badaniach statystycznych statystyki publicznej dane indywidualne i dane osobowe są poufne i podlegają szczególnej ochronie.

Tajemnica lekarska

Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.

Stany nadzwyczajne

Stan nadzwyczajny może zostać wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające (są to stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej). Może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa.

Służba Więzienna

Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną. Realizuje ona na zasadach określonych w ustawie Kodeks karny wykonawczy zadania w zakresie wykonywania tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności.

Skarga konstytucyjna

Skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Samorząd terytorialny

Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Samorząd rzeczników patentowych

Rzecznicy patentowi i aplikanci tworzą samorząd zawodowy. Przynależność rzeczników patentowych i aplikantów do Polskiej Izby Rzeczników Patentowych jest obowiązkowa.

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego traktowania. W sprawach o ochronę wolności i praw człowieka i obywatela Rzecznik bada, czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania i realizacji tych wolności i praw, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

Rzecznik Praw Dziecka

Rzecznik Praw Dziecka stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.

Rzecznik patentowy

Zawód rzecznika patentowego jest zawodem zaufania publicznego. Rzecznik świadczy pomoc prawną i techniczną.

Regionalne izby obrachunkowe

Regionalne izby obrachunkowe są państwowymi organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego.

Rada Ministrów

Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej oraz kieruje administracją rządową. Do niej należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.

Procedura ustawodawcza

Procedura ustawodawcza to sposób postępowania z wniesionym projektem ustawy. Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm przysługuje wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy w toku postępowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakończenia drugiego czytania projektu.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach statystyki. Prezes wykonuje swoje zadania przy pomocy służb statystyki publicznej. Nadzór nad Prezesem GUS sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Paszport dyplomatyczny

Paszport dyplomatyczny przysługuje tylko wybranym osobom.

Państwowa Inspekcja Sanitarna

Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego. Jaka jest jej definicja i organizacja? Jakie zadania pełni PIS?

Państwowa Inspekcja Pracy

Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.

Obowiązek meldunkowy wczasowiczów i turystów

Osoba, która przybywa do domu wczasowego lub wypoczynkowego, pensjonatu, hotelu, motelu, domu wycieczkowego, pokoju gościnnego, schroniska, campingu lub na strzeżone pole biwakowe albo do innego podobnego zakładu, jest obowiązana zameldować się na pobyt czasowy przed upływem 24 godzin od chwili przybycia. Zameldowania dokonuje się u kierownika zakładu lub upoważnionej przez niego osoby.

Obowiązek meldunkowy cudzoziemców

Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany wykonywać obowiązek meldunkowy na zasadach określonych w ustawie, o ile przepisy nie stanowią inaczej.

Obowiązek meldunkowy

Obowiązek meldunkowy polega przede wszystkim na rejestracji danych na temat pobytu poszczególnych osób.

REKLAMA