Nabycie spadku, Dział spadku

Krajowa Informacja Skarbowa w swojej interpretacji wyjaśniła, że sprzedaż miejsca postojowego w garażu wspólnym, nabytego w drodze spadku, nie będzie stanowić źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeżeli odpłatne zbycie nastąpi po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie przez spadkodawcę.

Krajowa Informacja Skarbowa w swojej interpretacji wyjaśniła, że sprzedaż nieruchomości zmarłego przedsiębiorcy przez spadkobiercę podlega różnym formom opodatkowania w zależności od czasu i warunków sprzedaży.

W artykule omawiamy kwestię podatku od spadków i darowizn w kontekście sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości. Przedstawiamy stan faktyczny oraz stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) w tej sprawie.

Ukazała się interpretacja Krajowej Informacji Skarbowej dotyczącą zwolnienia od podatku od spadków w przypadku nierównego podziału majątku między spadkobierców. Wnioskodawcy, będący jedynymi dziedzicami, planują nierówny dział spadku, gdzie jedna z osób otrzyma większą część majątku. Czy taki podział jest objęty opodatkowaniem?

W artykule przedstawione zostało stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczące opodatkowania otrzymanej kwoty w wyniku egzekucji komorniczej. Zgodnie z interpretacją organu, kwota otrzymana od kancelarii komorniczej jako spłata w drodze działu spadku nie rodzi obowiązku podatkowego w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Artykuł omawia przepisy prawne oraz argumenty, na których opiera się to stanowisko.

Przedmiotem dziedziczenia mogą być zarówno aktywa pieniężne jak i zobowiązania podatkowe.

Na problem kwestionowania przez organy podatkowe zgłoszenia nabycia praw majątkowych w innej formie niż na formularzu SD-Z2 zwracał uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich. Zdaniem Ministerstwa Finansów jest to niedopuszczalne.

Zachowek jest bardzo złożoną instytucją prawa spadkowego. Przepisy go regulujące zawarte są w w kodeksie cywilnym w księdze czwartej dotyczącej spadków, są one dość jasne i klarowne, jednak tylko z pozoru. Prowadząc sprawę o zachowek adwokat musi być bardzo ostrożny i przewidzieć, a przede wszystkim sprawdzić wszystkie możliwe sytuacje prawne związane ze spadkiem m.in. możliwość wydziedziczenia jednego z uprawnionych do zachowku, odrzucenie spadku, niegodność dziedziczenia, rozwód, wcześniejsza darowizna itp. Każda taka sprawa wymaga indywidualnego podejścia i dogłębnej analizy.

Polskie prawo spadkowe jest dość skomplikowane. Dodatkowo w większości przypadków, do spadkobrania dochodzi na postawie przepisów ustawy, ponieważ zmarły nie zostawia testamentu. Niejednokrotnie do spadku powołanych jest więcej spadkobierców, niż jeden. W takim wypadku, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, następuje tak zwana „wspólność majątku spadkowego”. Stosuje się do niej zasady i przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, z odpowiednimi różnicami wynikającymi z prawa spadkowego. W dużym uproszczeniu polega ona jednak na tym, że spadkobiercy nabywają prawa do określonych nieruchomości, czy przedmiotów wspólnie – co do każdej rzeczy, stając się przymusowymi współwłaścicielami każdej z nich.

Czy można kwestionować testament w postępowaniu o stwierdzeniu nabycia spadku, czy trzeba odrębnego postępowania w tym celu i zawieszenia postępowania o stwierdzeniu nabycia spadku? Wyjaśnia radca prawny Paulina Piekarska.

Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ma na celu rozwianie wątpliwości co do statusu spadku i osób uczestniczących w tym postępowaniu. Prawo do złożenia wniosku do sądu o wszczęcie postępowania ma każda osoba mająca interes prawny w stwierdzeniu nabycia spadku. Jak powinien wyglądać taki wniosek?

Zapis może być poczyniony również na rzecz spadkobiercy ustawowego lub testamentowego bez obowiązku zaliczenia go na poczet udziału w spadku – wtedy mamy do czynienia z testamentowym zapisem naddziałowym. Od tego rodzaju zapisu naddziałowego trzeba odróżnić ustawowy zapis naddziałowy, który stanowi specjalne uprawnienie małżonka spadkodawcy. 

Dziedziczenie z testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Jednakże w sytuacji gdy spadkodawca nie powołał w testamencie spadkobiercy albo gdy żadna z osób nie chce lub nie może dziedziczyć, dochodzi do dziedziczenia ustawowego. Kto dziedziczy na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, w jakiej kolejności i jaka część komu się należy?

Kwestia opodatkowania umowy o zniesienie współwłasności bądź też o dział spadku została unormowana w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. W jaki sposób owe czynności zostały opodatkowane?

Po nabyciu spadku spadkobiercy są współwłaścicielami majątku spadkowego. Aby każdy z nich mógł swobodnie rozporządzać swoją częścią konieczne jest zniesienie współwłasności w drodze sądowego lub umownego działu spadku przed notariuszem. Dowiedz się jakich kosztów wymaga dział spadku przed notariuszem i jakie dokumenty należy w tym celu zgromadzić.

Zgodnie z prawem o podatku dochodowym sprzedaż odziedziczonej nieruchomości przestaje być objęta podatkiem, gdy od otwarcia spadku upłynęło pięć lat podatkowych. Jednak okazuje się, że podatek może być należny, jeśli nawet minęło znacznie więcej niż 5 lat. Wszystko zależy od tego, co w tym okresie działo się ze spadkiem.

Weszły w życie przepisy chroniące spadkobierców przed długami spadkowymi. Wprowadzenie jako zasady dziedziczenia długów tylko do wysokości odziedziczonego majątku, a nie - jak dotąd - w całości, przewiduje nowelizacja, która w niedzielę weszła w życie. Chroni ona spadkobierców przed długami, których istnienia często nie byli świadomi.

Zgodnie z najnowszymi interpretacjami organów podatkowych na spadkobiercach dokonujących działu spadku nie ciąży obowiązek podatkowy w PIT, jeśli w zamian za spłatę zrzekną się praw do udziałów w odziedziczonej nieruchomości. O ile oczywiście kwota spłaty nie przekroczy wartości posiadanego udziału w spadku a umowa o dział spadku zostanie zawarta jedynie między spadkobiercami. Nie ma tu jednocześnie znaczenia, czy dział spadku i spłata mają miejsce przed upływem pięciu lat od nabycia nieruchomości w drodze spadku.

Oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku jest bezwarunkowe, bezterminowe i nieodwołalne. Jeżeli będzie dotknięte wadami oświadczenia woli, może być objęte bezwzględną nieważnością. W jaki sposób złożyć ważne oświadczenie?

Osobom, które byłyby powołane do spadku w drodze ustawy należy się zachowek. Uprawnieni stale niezdolni do pracy bądź małoletni mają prawo do wyższego zachowku w wysokości dwóch trzecich wartości udziału spadkowego, który by im przypadał w drodze dziedziczenia ustawowego.

Majątek spadkodawcy często dziedziczy wiele osób, co czyni ich współwłaścicielami. Sprawiedliwemu rozdzieleniu między spadkobiercami służy umowa o dział spadku. Zawiera się ją, jeśli wola współspadkobierców jest zgodna.

Nabycie spadku to zdarzenie, które wiąże się często z koniecznością rozstrzygnięcia złożonych problemów i wątpliwości prawnych. Problemy takie mogą powstawać zwłaszcza w sytuacji, gdy spadek po zmarłej osobie dziedziczy wielu spadkobierców. Prawo spadkowe to dziedzina, w której wykształciło się bogate orzecznictwo sądowe, ułatwiające rozstrzyganie w praktyce problemów dotyczących praw do spadku.

W dniu 2 grudnia 2011 r. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej „NSA”) wydał wyrok istotny dla wszystkich spadkobierców, którzy odziedziczyli jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych (dalej „wyrok”). NSA uznał bowiem, że w przypadku odkupienia jednostki uczestnictwa przez fundusz inwestycyjny, podstawę opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym stanowi wypłacona spadkobiercy uczestnika funduszu kwota odkupienia jednostki uczestnictwa bez pomniejszenia o wydatki na jej nabycie poniesione przez spadkodawcę (sygn. II FSK 2557/10).

Podział spadku może nastąpić poprzez zawarcie umowy między spadkobiercami bądź przez orzeczenie sądu. Każda z osób uprawnionych do spadku może dochodzić działu spadku przed sądem, jeżeli spadkobiercy nie są zgodni co do jego dokonania.

W jaki sposób przeprowadzić postępowanie spadkowe? Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku? Kiedy przyjąć, a kiedy odrzucić spadek? Odpowiedzi w naszym krótkim poradniku.