REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

REKLAMA

Postępowanie przygotowawcze, Akt oskarżenia

Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail

Skutki niedoręczenia aktu oskarżenia

Zdarza się, że akt oskarżenia nie zostaje doręczony oskarżonemu. Jakie są skutki takiej sytuacji?

RPO: Pokrzywdzonemu trudniej wnieść do sądu prywatny akt oskarżenia

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich nowelizacja Kodeksu postępowania karnego, która weszła w życie 5 października 2019 r., utrudnia wniesienie prywatnego aktu oskarżenia. RPO prosi Senat o inicjatywę zmiany prawa.

Zatrzymany zwolniony bez zarzutu a dostęp do akt sprawy - RPO

Zatrzymany, który następnie zostaje zwolniony bez zarzutu, nie ma dostępu do akt sprawy. Konsekwencją tego jest brak możliwości zażalenia na zatrzymanie. Zdaniem RPO dokumenty uzasadniające zatrzymanie powinny być jawne.

Bicie dziecka to naruszenie nietykalności cielesnej

Naruszenie nietykalności cielesnej dziecka może polegać nie tylko na uderzeniu go, ale również opluciu, czy też spoliczkowaniu. Można uznać, że naruszenie nietykalności cielesnej uregulowane w Kodeksie karnym stanowi prawny zakaz bicia dzieci.

REKLAMA

Udział policji w rozmowie adwokata z zatrzymanym

Udział policji w rozmowie adwokata z zatrzymanym stanowi przedmiot projektu rozporządzenia Rady Ministrów ws. sposobu postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów. Zgodnie z nim policjanci będą musieli uzasadniać swoją obecność podczas rozmowy zatrzymanego z adwokatem.

Jak powinno prawidłowo przebiegać okazanie?

Okazania można dokonać podczas przesłuchiwania zarówno w odniesieniu do wizerunku osoby podejrzanej bądź oskarżonej jak również stosunku do rzeczy w celu jej rozpoznania. Należy przeprowadzić okazanie w sposób wyłączający wszelkie sugestie. Jakie warunki techniczne powinny być spełnione przy okazaniu?

Przeszukanie w procesie karnym

Przeszukanie jest instytucją prawa karnego, która wielokrotnie budzi emocje osób, które jej doświadczyły. Szczegółowe regulacje w tym temacie zawiera Kodeks postępowania karnego.

Rewolucja w ustroju prokuratury

Przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt nowej ustawy o prokuraturze zakłada m. in. włączenie prokuratury wojskowej do prokuratury cywilnej. Założeniem było również zwiększenie zakresu odpowiedzialności prokuratorów za podejmowane decyzje.

REKLAMA

Czy posiadanie znikomej ilości narkotyku jest przestępstwem?

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii posiadanie narkotyku w znikomej ilości nie stanowi przestępstwa. Kiedy ilość narkotyku można uznać za śladową?

Cele postępowania przygotowawczego

Postępowanie przygotowawcze ma dwie formy: śledztwo i dochodzenie. W świetle przepisów kodeksu postępowania karnego ustawodawca zdefiniował jakie cele mają przyświecać prowadzeniu postępowania przygotowawczego, przy czym najnowsza nowelizacja (modyfikująca te cele) została dokonana ze szkodą dla całego postępowania karnego.

Merytoryczna kontrola aktu oskarżenia

Merytoryczna kontrola aktu oskarżenia oznacza zasadniczo kontrolę przez sąd zasadności i słuszności aktu oskarżenia. Kontrola taka może mieć dwojaki charakter: może być kontrolą uprzednią (dokonaną przed otwarciem przewodu sądowego tj. przed odczytaniem aktu oskarżenia) lub kontrolą następczą (dokonywaną w toku postępowania sądowego). Należy mieć też na uwadze, że sam wyrok wydawany przez sąd również jest odniesieniem się do treści i zarzutów aktu oskarżenia.

Brak faktycznych podstaw oskarżenia

Po otrzymaniu aktu oskarżenia Prezes Sądu dokonuje jego analizy pod kątem wymagań formalnych (tzw. kontrola formalna) a następczo dokonuje tzw. kontroli merytorycznej aktu oskarżenia. Polega to na jego analizie w kontekście zebranego w sprawie materiału dowodowego. Prezes Sądu może wydać zarządzenie o skierowaniu sprawy na posiedzenie celem sprawdzenia, czy sprawy nie należy umorzyć z powodu oczywistego braku podstaw oskarżenia.

Kto prowadzi dochodzenie?

Jedna z różnic pomiędzy śledztwem a dochodzeniem zasadza się na podziale podmiotów, które mogą prowadzić wskazane formy postępowań przygotowawczych. Analiza kto może prowadzić dochodzenie zostanie przedstawiona poniżej.

Związanie sądu treścią aktu oskarżenia

Sąd nie jest związany w sposób mechaniczny pełną treścią aktu oskarżenia, tzn. kwalifikacją prawną zarzutów lub opisem czynu i może te elementy aktu oskarżenia zmodyfikować. Tym co wiąże Sąd jest natomiast samo zdarzenie historyczne będące podstawą tego aktu.

W jakich sprawach prowadzi się śledztwo?

Śledztwo jest główną (podstawową) formą prowadzenia postępowania przygotowawczego. W stosunku do dochodzenia jest bardziej sformalizowane i zajmuje się sprawami o “cięższym rodzaju gatunkowym”. Niniejsze opracowanie przedstawia, w jakich sprawach prowadzone jest śledztwo.

W jakich sprawach prowadzi się dochodzenie?

Ustawodawca wyróżnia dwie formy prowadzenia postępowania przygotowawczego tj. śledztwo i dochodzenie. Różnią się one zakresem podmiotowym spraw. Celem niniejszego opracowania jest wyjaśnienie, kiedy w sprawie może być prowadzone dochodzenie.

Różnice między śledztwem a dochodzeniem

Polski ustawodawca wyróżnił dwie formy prowadzenia postępowania przygotowawczego: śledztwo (które jest jego podstawową formą) oraz dochodzenie. Opracowanie niniejsze przedstawia różnice pomiędzy tymi dwoma formami postępowania przygotowawczego.

Różnice formalne między śledztwem a dochodzeniem

Śledztwo i dochodzenie to formy postępowania przygotowawczego. Pomiędzy nimi występują istotne różnice formalne. Z założenia prawodawcy śledztwo jest formą podstawową a dochodzenie- uproszczoną, co przekłada się na mniejsze wymagania formalne.

Czas trwania postępowania przygotowawczego

Jednym z problemów, który pojawia się często w praktyce jest to, jaki jest możliwy czas trwania postępowania przygotowawczego i czy są jakieś możliwości jego przyśpieszenia.

Kontrola formalna aktu oskarżenia

Każdy akt oskarżenia wnoszony przez oskarżyciela podlega wstępnej kontroli tzw. formalnej, która weryfikuje czy spełnia on wszystkie ustawowe formalne wymogi pod rygorem zwrotu aktu oskarżenia w celu uzupełnienia braków.

Następcza merytoryczna kontrola aktu oskarżenia

Merytoryczna następcza kontrola aktu oskarżenia polega na tym, iż sąd rozpoznaje zasadność i słuszność aktu oskarżenia oraz jego dowodowe podstawy już w toku postępowania (tj. po rozpoczęciu przewodu sądowego – odczytaniu aktu oskarżenia). Ten aspekt odróżnia tę formę merytorycznej kontroli od kontroli uprzedniej – dokonywanej przez rozpoczęciem postępowania.

Wstępna kontrola aktu oskarżenia

Merytoryczna uprzednia kontrola aktu oskarżenia polega na tym, że sąd jeszcze przed wyznaczeniem terminu rozprawy (i dalszym procedowaniem) dokonuje swoistej kontroli względem treści aktu oskarżenia. To właśnie ów etap kontroli sądowej wyróżnia ją od kontroli następczej (która następuje w już w toku postępowania sądowego).

Czy sprawą o pomówienie zajmie się z urzędu prokurator?

Pomówienie jest przestępstwem ściganym z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że wyłącznie od pokrzywdzonego zależy czy sprawa przeciwko sprawcy przestępstwa zostanie wszczęta czy też nie. Prokurator zajmie się sprawą tylko wtedy, gdy wymaga tego interes społeczny.

Dochodzenie

Postępowanie przygotowawcze może być prowadzone w formie śledztwa lub dochodzenia. Przestępstwa wobec których prowadzi się dochodzenie wymienia Kodeks karny.

Akt oskarżenia

Akt oskarżenia wnosi do sądu prokurator po zamknięciu śledztwa lub dochodzenia. Dokładnie określa w nim rodzaj zarzucanego oskarżonemu czynu oraz przytacza fakty i dowody na jego uzasadnienie. Po spełnieniu odpowiednich warunków akt oskarżenia może wnieść do sądu również pokrzywdzony.

Śledztwo

Śledztwo to forma prowadzenie postępowania przygotowawczego, uregulowana przez przepisy kodeksu postępowania karnego.

Wyjaśnienia oskarżonego

Wyjaśnienia oskarżonego to szczególny dowód w postępowaniu karnym. Dotyczą one przedmiotu sprawy, a także stanowią środek obrony oskarżonego. Oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień. O prawie tym należy go pouczyć. Obecny przy czynnościach dowodowych oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia co do każdego dowodu.

Protokół [w postępowaniu karnym]

Protokół to pisemne sprawozdanie, wymagające sporządzenia w odniesieniu do niektórych czynności podejmowanych w toku postępowania karnego.

Przewlekłośc postępowania

Z przewlekłością mamy do czynienia wówczas, gdy postępowanie trwa dłużej, niż wymaga tego wyjaśnienie istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych i prawnych.

Czy można uczestniczyć w czynnościach śledztwa?

Postępowanie przygotowawcze może być prowadzone w formie śledztwa lub dochodzenia. Stroną tego postępowania jest pokrzywdzony i w związku z tym przysługują mu określone prawa. Może on żądać dopuszczenia do każdej czynności dowodowej, składać wnioski o dokonanie czynności śledztwa, a także przeglądać akta dotyczące sprawy.

Znaczenie aktu oskarżenia

Sporządzenie aktu oskarżenia przez prokuratora (lub inny uprawniony organ) jest jednym ze sposobów zakończeniem prowadzonego postępowania przygotowawczego. Kierunek tej decyzji procesowej jest jednoznaczny – oznacza skierowanie danej sprawy do sądu z żądaniem ukarania sprawcy za wskazany w akcie oskarżenia czyn. Tym samym skierowanie aktu oskarżenia do sądu oznacza przeniesienie prowadzonego postępowania na etap sądowy i powoduje zmianę pozycji procesowej podejrzanego, który staje się oskarżonym.

Formalne wymogi aktu oskarżenia

Wniesienie aktu oskarżenia to czynność procesowa kończąca postępowanie przygotowawcze i uruchamiające kolejny etap postępowania karnego – postępowanie sądowe. Jest to wyraz procesowego żądania oskarżyciela aby skazać osobę oskarżoną za przypisane jej w akcie oskarżenia czyny. Każdy akt oskarżenia musi spełniać kilka podstawowych warunków formalnych.

Jaki jest termin wniesienia aktu oskarżenia?

Akt oskarżenia wnoszony jest przez prokuratora w ciągu 14 dni od zamknięcia śledztwa lub w ciągu 14 dni od otrzymania aktu oskarżenia sporządzonego przez Policję (w przypadku jego zatwierdzenia lub zmiany przez prokuratora). Jeżeli podejrzany jest aresztowany wskazany termin jest krótszy i wynosi 7 dni. Są to terminy instrukcyjne, których przekroczenie nie skutkuje bezskutecznością czynności wniesienia aktu oskarżenia.

Organy prowadzące postępowanie przygotowawcze

Polska ma bardzo rozbudowany aparat organów ścigania. Wynika to z faktu, iż postępowanie przygotowawcze może być prowadzone przez dużą grupę organów ścigania. W zależności od formy postępowania przygotowawczego mogą je prowadzić różne organy - od wyspecjalizowanych w tych czynnościach prokuratury, czy ABW (w przypadku śledztwa) poprzez organy instytucji, których głównym celem nie jest prowadzenie tych postępowań takich jak organy Inspekcji Handlowej, czy Straży Leśnej Lasów Państwowych (w przypadku dochodzenia).

Zaznajomienie z materiałami postępowania przygotowawczego

Czynność końcowego zaznajomienia podejrzanego oraz jego obrońcy z materiałami postępowania przygotowawczego jest czynnością zamykającą to postępowanie, której przeprowadzenie oznacza, iż organ ścigania podjął już decyzję o wniesieniu aktu oskarżenia w sprawie. Przeprowadzenie tej czynności jest fakultatywne i zależy od tego, czy podejrzany (lub jego obrońca) złożyli wniosek o jej przeprowadzenie. Po dokonaniu tej czynność podejrzany wraz z obrońcą mogą składać wnioski dowodowe o uzupełnienie śledztwa (lub dochodzenia).

Kto ma dostęp do akt w postępowaniu przygotowawczym?

W toku postępowania przygotowawczego stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta (oraz umożliwia sporządzanie odpisów i kserokopii, w tym uwierzytelnionych) jedynie za zgodą prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Za zgodą prokuratora akta mogą być udostępniane w wyjątkowych przypadkach osobom trzecim. Jest to realizacja tzw. zasady tajności akt postępowania przygotowawczego.

Jak długo trwa postępowanie przygotowawcze?

Polska procedura karna zawiera określenie czasu trwania postępowania przygotowawczego. Jest to odpowiednio 2 miesiące dla dochodzenia oraz 3 miesiące dla śledztwa. Wskazać jednak należy, iż są to jednak terminy jedynie instrukcyjne i mogą być one w określony ustawowo sposób wydłużane aż do czasu zgromadzenia materiału dowodowego pozwalającego na podjęcie decyzji, co do sposobu zakończenia postępowania przygotowawczego. Na bezczynność (przewlekłość) postępowania przygotowawczego przysługuje stronie skarga.

Prawa i obowiązki oskarżonego

Oskarżony w toku postępowania przed sądem ma w zasadzie takie same prawa i obowiązki jak podejrzany w postępowaniu przygotowawczym.

REKLAMA