Przesłuchanie, Obrońca

Przepisy o wynagrodzeniu dla obrońców z urzędu w sprawach karnych - przez to, że wskazane w nich stawki są niższe od stawek w tych samych sprawach dla adwokatów ustanowionych obrońcami z wyboru - są niekonstytucyjne - orzekł we wtorek Trybunał Konstytucyjny.

Wprowadzenie obowiązkowego nagrywania każdego przesłuchania podczas śledztw, przy założeniu, że zapisy te będą odtwarzane później na rozprawach, prowadziłoby do przedłużania spraw - oceniło Ministerstwo Sprawiedliwości informując RPO, że nie planuje prac w tej kwestii.

Policja nadużywa prewencyjnego stosowania kajdanek w konwojach i podczas przesłuchań. Prawie wszyscy zatrzymani doprowadzani do komisariatu mają ręce skute z tyłu. PRO ma zastrzeżenia także do używania kajdanek zespolonych czyli na ręce i nogi.

Jednym z najważniejszym uprawnień oskarżonego w postępowaniu karnym jest prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrońcy, o czym powinien zostać pouczony. Oskarżony, który nie jest reprezentowany przez obrońcę z wyboru, może żądać, aby wyznaczono mu obrońcę z urzędu, jeżeli wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Poniżej wzór wniosku o ustanowienie obrońcy z urzędu.

Rzecznik Praw Obywatelskich wyraża zaniepokojenie zbyt dużą łatwością w zwalnianiu adwokatów i radców prawnych z tajemnicy zawodowej. Przepisy stanowią, że zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej może mieć miejsce tylko gdy ,,jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu''. Eksperci wskazują na niedookreślony charakter zapisu o „dobru wymiaru sprawiedliwości”.

Prawo do obrony, stanowi wartość o niezwykle istotnym, podstawowym znaczeniu dla istnienia państwa prawnego. Prawo to zostało zagwarantowane już w samej Ustawie Zasadniczej. I tak, art. 42 Konstytucji stanowi, iż każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu.

Od 1 lipca 2015 r. weszła w życie zmiana Kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którą rozszerzono katalog podmiotów uprawnionych do występowania w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe, zrównując tym samym pozycję adwokata i radcy prawnego w postępowaniu karnym. Oznacza to, że adwokaci utracili dotychczasowy monopol na występowanie przed sądami w charakterze obrońcy.

Co zrobić w przypadku, gdy straż miejska wezwie nas w charakterze świadka? Czy można dochodzić zwrotu kosztów dojazdu na wezwanie? Czy można takie wezwanie zignorować?

Obrońca ma – zgodnie z projektem nowelizacji Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oraz Kodeksu postępowania karnego, przygotowanym przez Senat – przysługiwać także w sprawach o wykroczenia. Istnienie prawa do obrony także w sprawach wykroczeniowych zostało potwierdzone przez Trybunał Konstytucyjny.

Zakaz telefonicznego kontaktu aresztowanego z obrońcą jest – zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Prokuratora Generalnego – niekonstytucyjny. 25 listopada 2014 roku zagadnieniem prawa aresztowanego do telefonicznego kontaktu z obrońcą zajmie się Trybunał Konstytucyjny.

Prawo do obrony w procesie karnym zagwarantowane jest na mocy przepisów rangi międzynarodowej, konstytucyjnej oraz ustawowej. Dotychczas obrońcą w postępowaniu karnym mógł być tylko adwokat. Od 1 lipca 2015 prawo do obrony oskarżonego będzie mogło być realizowane także przez współpracę z radcą prawnym.

27 stycznia 2014 r. wejdzie w życie nowelizacja kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z nowymi przepisami małoletniego pokrzywdzonego, który nie ukończył 15 lat można przesłuchać z udziałem biegłego psychologa, jeżeli przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny. Jakie jeszcze zmiany wprowadzi nowelizacja?

Świadkiem incognito jest osoba, wobec której istnieje uzasadniona obawa zagrożenia dla życia, zdrowia, wolności luba mienia bądź wobec osób dla niej najbliższych. Tożsamość świadka dla celów procesowych zostaje utajniona. Świadka incognito przesłuchuje prokurator bądź sąd w wyznaczonym przez sąd miejscu lub przy użyciu odpowiednich urządzeń technicznych.

W procesie karnym określone kategorie osób, w tym osoby najbliższe, mogą liczyć na prawo odmowy składania zeznań. Poza tym, w określonych sytuacjach świadek może także odmówić odpowiedzi na pytanie.

Ponieważ w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, także przepisy dotyczące ustanawiania i roli obrońcy w procesie karnym odnoszą się do procesu karnego skarbowego. W toku postępowania karnego osoba oskarżona zawsze może korzystać z pomocy obrońcy.

Zgodnie z konstytucyjną zasadą prawa do obrony – oskarżony lub podejrzany ma prawo do obrony, w tym ma prawo do posiadania obrońcy. Uprawnienie to istnieje również na etapie orzekania przez sąd o tymczasowym aresztowaniu. Trzeba jednak dodać, iż w istocie istnieją pewne obostrzenia (czy też trudności) związane z realizacją takiego prawa.

Świadkowie w rozprawach sądowych posiadają wiele obowiązków, które muszą koniecznie wypełnić. Ale oprócz nałożonych na nich obowiązków istnieje również szereg praw przysługujących świadkom sadowym. Jakie prawa i obowiązki posiada świadek w sądzie?

Obrońca z urzędu w postępowaniu karnym to osoba przyznawana oskarżonemu przez sąd. Czy przysługuje on także w postępowaniu w sprawach o wykroczenia?

Zarówno podejrzany, jak i oskarżony mają prawo ustanowić swojego obrońcę. W niektórych wypadkach będzie to konieczne. Kiedy i w jaki sposób można ustanowić obrońcę?

Obrońca węzła małżeńskiego w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa zajmuje się obroną małżeństwa, ma za zadanie przyczynić się do ochrony sakramentalności i nierozerwalności małżeństwa, a także w konkretnym przypadku nie pozwala na zbyt powierzchowną ocenę przedstawionych przez strony dowodów i na zbyt pochopne orzeczenie nieważności małżeństwa.

Każdemu oskarżonemu przysługuje prawo do obrony. Jest to jedna z głównych zasad całego systemu prawnego.

Obrońcą w postępowaniu karnym może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury.

Każdy z nas może być wzywany jako świadek. Zanim przystąpi się do składania zeznań warto wiedzieć o tym jakie prawa nam przysługują.

Oskarżony w stosunku do którego ustawa nie przewiduje obowiązku posiadania obrońcy, (tzw. obrony obligatoryjnej) a którego nie stać na wyznaczenie adwokata z wyboru może wystąpić do sądu o wyznaczenie adwokata z urzędu jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Uwaga ta dotyczy również strony, której nie stać na ustanowienie w sprawie pełnomocnika. Należy podkreślić, iż niezależnie od sposobu jego umocowania obrońca lub pełnomocnika zawsze mają obowiązek dołożenia należytej staranności w prowadzeniu danej sprawy.

Osoba ubiegająca się o przyznanie obrońcy z urzędu musi złożyć odpowiedni wniosek do prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Bardzo ważne jest również, aby w tym wniosku udowodniła, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony ze względu na swoją trudną sytuację rodzinną i majątkową.