Matka przekazała przedsiębiorstwo w darowiźnie. Skarbówka rozwiewa wątpliwości dotyczące podatku

• Jak wyglądała darowizna przedsiębiorstwa? Skarbówka nie miała wątpliwości – wszystko zgodnie z prawem
• Czy darowizna przedsiębiorstwa od matki podlega podatkowi od spadków i darowizn?
• Czym właściwie jest „przedsiębiorstwo” w rozumieniu prawa cywilnego?
• Dlaczego skarbówka uznała stanowisko syna za prawidłowe?
• Darowizna przedsiębiorstwa a PIT – czy trzeba zapłacić podatek dochodowy?
• Skarbówka przypomina: nie każda darowizna przedsiębiorstwa będzie zwolniona z podatku
• Dlaczego ta interpretacja jest tak ważna dla rodzinnych firm?
• Co dokładnie obejmuje przedsiębiorstwo przekazywane w darowiźnie?
• Interpretacja skarbówki obowiązuje tylko w tej konkretnej sprawie, ale ma znaczenie dla wszystkich
• Rodzice przekazujący firmę dzieciom mogą odetchnąć z ulgą

Wielu przedsiębiorców zastanawia się, jak bezpiecznie przekazać firmę swojemu dziecku. Czy darowizna przedsiębiorstwa od matki na syna oznacza podatek od darowizny? A może fiskus uzna to za przychód i każe zapłacić PIT? Najnowsza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 listopada 2025 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4015.319.2025.2.BD; 0112-KDIL2-2.4011.716.2025.4.KP) pokazuje, że odpowiedź może być wyjątkowo korzystna. Jak czytamy w piśmie, „stanowisko wnioskodawcy uznano za prawidłowe”, co w praktyce oznacza, że syn, który otrzymał w darowiźnie całe przedsiębiorstwo od matki, nie zapłaci żadnego podatku – ani od spadków i darowizn, ani dochodowego.

Jak wyglądała darowizna przedsiębiorstwa? Skarbówka nie miała wątpliwości – wszystko zgodnie z prawem

Wniosek o interpretację wpłynął do Krajowej Informacji Skarbowej 4 września 2025 r., a został uzupełniony 9 września. Wnioskodawcą był syn kobiety prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą w branży usługowej. Jak podkreślono, mężczyzna był zatrudniony w firmie swojej matki, znał działalność od podszewki, a celem darowizny było kontynuowanie rodzinnego biznesu.

Z treści wniosku wynikało, że „matka chciałaby podarować synowi zakład jako całe przedsiębiorstwo”, a więc nie pojedyncze środki trwałe, ale cały zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych. W skład przekazywanego przedsiębiorstwa wchodziły m.in.:

• należności i zobowiązania,
• umowa najmu lokalu, w którym znajdował się zakład,
• przyłącza mediów, Internet, wyposażenie salonu, urządzenia i meble,
• a także wszelkie umowy niezbędne do prowadzenia działalności.

Co ważne, cała darowizna miała zostać dokonana w formie aktu notarialnego, co – jak później wyjaśniła skarbówka – miało kluczowe znaczenie dla zwolnienia z obowiązku zgłoszenia jej do urzędu.

Czy darowizna przedsiębiorstwa od matki podlega podatkowi od spadków i darowizn?

To właśnie pierwsze z pytań, które zadał wnioskodawca. Syn chciał wiedzieć, czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez jego matkę – jako akt notarialny – będzie opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn, czy może objęte zwolnieniem. Jak wskazano we wniosku, „przedmiotowa darowizna będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, korzystając jednocześnie ze zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy”. To bardzo ważne zdanie. Oznacza, że formalnie taka darowizna należy do zakresu ustawy, ale w praktyce nie powoduje obowiązku zapłaty podatku, ponieważ matka i syn należą do tzw. „grupy zerowej” – czyli najbliższej rodziny.

W interpretacji KIS przypomniano, że zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn: „Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego”. Jednak w tym przypadku zgłoszenie nie było wymagane, ponieważ: „Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego”. Właśnie dlatego syn nie musiał nawet składać formularza SD-Z2 w urzędzie skarbowym. Sam akt notarialny wystarczył, by fiskus został poinformowany o darowiźnie.

Czym właściwie jest „przedsiębiorstwo” w rozumieniu prawa cywilnego?

Nie każdy wie, że polskie przepisy bardzo precyzyjnie określają, co można uznać za przedsiębiorstwo. Krajowa Informacja Skarbowa przytoczyła definicję z art. 551 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą: „Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej”. W skład takiego przedsiębiorstwa wchodzą m.in.:

• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (czyli jego nazwa),
• nieruchomości, ruchomości, urządzenia, materiały, towary,
• prawa z umów najmu, dzierżawy, koncesje, licencje, zezwolenia,
• wierzytelności, środki pieniężne, prawa własności przemysłowej,
• a nawet księgi i dokumenty związane z działalnością.

To oznacza, że matka nie przekazywała synowi „maszyn” czy „mebli”, lecz pełnoprawny organizm gospodarczy – gotowy do dalszego prowadzenia działalności. Jak podkreślił organ, „czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej”.

Dlaczego skarbówka uznała stanowisko syna za prawidłowe?

Interpretacja z 4 listopada 2025 r. jasno wskazuje, że organ w pełni zgodził się z podatnikiem. W uzasadnieniu napisano wprost: „Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe”.

Dalej KIS tłumaczy szczegółowo, dlaczego taka darowizna nie rodzi żadnych skutków podatkowych. Po pierwsze, ponieważ matka i syn należą do grupy zerowej w rozumieniu art. 4a ustawy, a po drugie – forma aktu notarialnego automatycznie zwalnia z obowiązku zgłoszenia.

Co więcej, notariusz sam pełni funkcję płatnika podatku, więc gdyby powstał obowiązek, urząd zostałby o tym poinformowany. W tym przypadku jednak – jak zaznaczono – „po stronie obdarowanego nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn”.

Darowizna przedsiębiorstwa a PIT – czy trzeba zapłacić podatek dochodowy?

To drugie kluczowe pytanie, które pojawiło się we wniosku. Syn chciał wiedzieć, czy skoro otrzyma całe przedsiębiorstwo, fiskus nie uzna tego za „przychód” i nie nałoży podatku dochodowego. KIS odwołał się tu do art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, zgodnie z którym: „Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn”.

A więc skoro darowizna przedsiębiorstwa została objęta przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn – nawet jeśli korzysta ze zwolnienia – nie może być jednocześnie uznana za przychód w rozumieniu ustawy o PIT. Jak wyjaśnił organ: „W sytuacji, gdy dokonana darowizna będzie podlegać przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, czynność ta nie wywoła po stronie obdarowanego żadnych skutków podatkowych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”. To znaczy, że syn nie zapłaci ani grosza podatku dochodowego, niezależnie od wartości przekazywanego majątku.

Skarbówka przypomina: nie każda darowizna przedsiębiorstwa będzie zwolniona z podatku

Choć interpretacja jest bardzo korzystna, organ przypomina, że zwolnienie z podatku od spadków i darowizn obowiązuje tylko przy spełnieniu określonych warunków.

1. Po pierwsze, darowizna musi być dokonana pomiędzy osobami wymienionymi w art. 4a ustawy – czyli w kręgu najbliższej rodziny (małżonek, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym, macocha).
2. Po drugie, jeśli nie ma aktu notarialnego, konieczne jest zgłoszenie darowizny w terminie 6 miesięcy od dnia jej otrzymania.
3. Po trzecie, jeśli w skład darowizny wchodzą środki pieniężne, trzeba je udokumentować dowodem przekazania na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym.

Jak napisano w interpretacji: „Dodatkowym warunkiem do skorzystania ze zwolnienia nabycia tytułem darowizny – jeżeli przedmiotem darowizny są także środki pieniężne – jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy”. Dlatego każda darowizna musi być dokładnie przygotowana i najlepiej sporządzona u notariusza, aby nie pozostawić miejsca na błędy.

Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Dlaczego ta interpretacja jest tak ważna dla rodzinnych firm?

To pismo to kolejny krok w kierunku wspierania sukcesji rodzinnych przedsiębiorstw. Wielu właścicieli firm prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i chce przekazać ją dzieciom bez ryzyka podatkowego. W praktyce oznacza to, że:

• matka lub ojciec mogą przekazać całe przedsiębiorstwo dziecku bez żadnego podatku,
• nie ma obowiązku zgłaszania darowizny, jeśli została dokonana u notariusza,
• nie powstaje też przychód do opodatkowania PIT.

To ogromne ułatwienie i jasny sygnał, że skarbówka nie zamierza utrudniać przekazywania rodzinnych biznesów. Interpretacja potwierdza, że forma notarialna ma kluczowe znaczenie. Dzięki niej nie tylko nie trzeba zgłaszać darowizny, ale też zyskuje się pewność, że cała procedura została przeprowadzona zgodnie z prawem. Jak czytamy w piśmie: „Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego”. To oznacza, że notariusz niejako „zastępuje” urząd skarbowy – przekazuje odpowiednie informacje, a sam obdarowany nie musi już niczego zgłaszać.

Historia opisana w interpretacji jest bardzo typowa. Matka prowadziła od lat jednoosobową działalność gospodarczą, a jej syn pomagał w biznesie i był zatrudniony w firmie. Gdy nadszedł moment przekazania sterów, pojawiły się obawy o podatki. Skarbówka rozwiała je w całości. W interpretacji czytamy: „Darowizna przedsiębiorstwa dokonana przez Pana matkę na Pana rzecz w formie aktu notarialnego będzie zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Jednocześnie nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych”. To jasny komunikat: jeśli darowizna dotyczy przedsiębiorstwa, a strony należą do najbliższej rodziny – fiskus nie będzie żądał podatku.

Co dokładnie obejmuje przedsiębiorstwo przekazywane w darowiźnie?

Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 551 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo obejmuje niezwykle szeroki katalog składników. W przypadku omawianej sprawy znalazły się tam m.in.:

• umowy i zobowiązania związane z działalnością,
• lokal użytkowy, magazyn, wyposażenie,
• umowy z dostawcami, kontrahentami, przyłącza mediów,
• prawa wynikające z najmu i dzierżawy,
• tajemnice przedsiębiorstwa i księgi rachunkowe.

To wszystko stanowi jeden organizm gospodarczy, a jego przekazanie – w całości – jest uznawane za darowiznę przedsiębiorstwa, a nie pojedynczych rzeczy.

Rodzice przekazujący firmę dzieciom mogą odetchnąć z ulgą

Interpretacja Dyrektora KIS z listopada 2025 r. pokazuje, że darowizna przedsiębiorstwa od matki na syna jest całkowicie wolna od podatku, jeśli tylko zostaną spełnione warunki ustawy.

To świetna wiadomość dla tysięcy rodzinnych firm, które stoją przed decyzją o przekazaniu działalności młodszemu pokoleniu. Skarbówka mówi jasno: nie ma podatku, nie ma zgłoszenia, jest bezpieczeństwo prawne – a to właśnie tego potrzebują przedsiębiorcy planujący sukcesję.