Niespodzianka od ZUS dla osób z roczników 1949-1969. Mogą otrzymać specjalną emeryturę

oprac. Anna Kot
Absolwentka filologii polskiej oraz dziennikarstwa. Autorka licznych publikacji o tematyce gospodarczej i emerytalnej. Świat świadczeń społecznych nie jest jej obcy. Z Grupą INFOR związana od 2023 roku.
rozwiń więcej
ZUS, emerytura, gotówka, pieniądze / Niespodzianka od ZUS dla osób z roczników 1949-1969. Mogą otrzymać specjalną emeryturę / Shutterstock

Urodziłeś się między 1949 a 1969 rokiem? ZUS ma dla Ciebie bardzo miłą niespodziankę! Okazuje się, że te osoby mogą skorzystać ze specjalnego rodzaju emerytury. Jednak samo kryterium wieku nie wystarczy, aby ją otrzymać. Są jeszcze inne warunki, które trzeba spełnić. Jakie dokładnie? Oto szczegóły.

rozwiń >

Niespodzianka od ZUS dla osób z roczników 1949-1969. Mogą otrzymać specjalną emeryturę

Osoby urodzone między 1 stycznia 1949 roku a 1 stycznia 1969 roku, które pracowały w wyjątkowych warunkach lub wykonywały specjalne zawody, mogą ubiegać się o specjalną emeryturę. Aby otrzymać to świadczenie, muszą spełnić następujące kryteria:

  • Osiągnąć wiek emerytalny.
  • Posiadać określony okres składkowy i nieskładkowy pracy, czyli co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, co należy udokumentować stosownymi dokumentami.
  • Mieć wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub wykonywać specjalne zawody, różny w zależności od charakteru pracy, potwierdzony stosownymi dokumentami.
  • Nie uczestniczyć w otwartym funduszu emerytalnym (OFE) lub złożyć wniosek poprzez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) o przekazanie zgromadzonych środków z OFE na konto budżetu państwa.

Wcześniejsza, specjalna emerytura a praca w szczególnych warunkach

Praca w szczególnych warunkach jest definiowana jako praca, która:

  • Posiada znaczną szkodliwość dla zdrowia lub znaczny stopień uciążliwości.
  • Wymaga wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na własne bezpieczeństwo lub bezpieczeństwo otoczenia.

Przykłady takiej pracy obejmują pracę pod ziemią, działalność ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym, a także prace związane z przetwarzaniem azbestu, produkcją ołowiu i kadmu. Natomiast praca w szczególnym charakterze obejmuje:

  • Pracę pracowników organów administracji celnej oraz organów kontroli państwowej.
  • Pracę dziennikarzy, artystów, nauczycieli oraz żołnierzy zawodowych.

Wcześniejsza, specjalna emerytura a praca o szczególnym charakterze

Praca o szczególnym charakterze dotyczy zawodów wymagających wyjątkowych umiejętności i odpowiedzialności, takich jak służba celna, działalność twórcza artystów i dziennikarzy, praca nauczycielska oraz służba wojskowa. Te zawody charakteryzują się podwyższonym poziomem stresu, wymagają ciągłej gotowości i często wiążą się z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo innych.

Wcześniejsza, specjalna emerytura - jakie dokumenty będą potrzebne?

Aby starać się o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, musimy odwiedzić stronę ZUS, pobrać formularz wniosku o emeryturę (EMP) oraz formularz informacyjny dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (ERP-6). Te dokumenty są również dostępne w każdym oddziale ZUS. Należy dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzające:

  • Okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
  • Okresy, za które opłacaliśmy składki oraz te, w których nie opłacaliśmy składek (jak wykazano w formularzu ERP-6). Dokumenty te mogą obejmować świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu, dokumenty potwierdzające okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych czy też dokumenty potwierdzające pobyt na urlopie wychowawczym.
  • Informacje o wysokości wynagrodzenia otrzymywanego w poszczególnych okresach zatrudnienia lub ubezpieczenia.

Wniosek należy złożyć najpóźniej na dzień przed osiągnięciem 60. (dla kobiet) lub 65. (dla mężczyzn) roku życia.

Nie jest istotne, czy pracowaliśmy dla pracodawcy publicznego, czy prywatnego, ZUS uwzględni jedynie te okresy, w których byliśmy zatrudnieni na pełen etat, zgodnie z obowiązującymi na danym stanowisku warunkami pracy, w ramach stosunku pracy lub służby. Według ZUS, podczas ustalania stażu pracy w warunkach specjalnych lub o specjalnym charakterze, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wliczy czasu, w którym pracowaliśmy w warunkach istotnie szkodliwych dla zdrowia, ale w mniejszym niż pełnym wymiarze czasu pracy. ZUS także nie uwzględni pracy na podstawie umowy zlecenia ani prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Wniosek o wcześniejszą, specjalną emeryturę dla roczników 1949-1969

Aby złożyć wniosek o emeryturę za pracę w trudnych warunkach lub o szczególnym charakterze, należy odwiedzić stronę internetową Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i pobrać niezbędne formularze: wniosek o emeryturę (EMP) oraz informację o okresach składkowych i nieskładkowych (ERP-6). Alternatywnie, dokumenty te można uzyskać osobiście w każdej placówce ZUS. Do kompletnego wniosku należy dołączyć dokumentację potwierdzającą przebieg zatrudnienia, ze szczególnym uwzględnieniem okresów pracy w trudnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Należy również przedłożyć dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe oraz wysokość uzyskiwanych zarobków, zgodnie z wymogami formularza ERP-6.

Aby złożyć wniosek, należy spełnić wymóg wiekowy. Termin składania wniosku upływa w dniu poprzedzającym ukończenie 60. roku życia przez kobiety lub 65. roku życia przez mężczyzn. ZUS uwzględnia wyłącznie okresy zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, niezależnie od formy zatrudnienia (umowa o pracę, służba) oraz rodzaju pracodawcy (sektor prywatny, publiczny). Okresy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenie) lub prowadzenia działalności gospodarczej nie są brane pod uwagę przy ustalaniu prawa do świadczenia.

Kiedy złożyć wniosek o wcześniejszą, specjalną emeryturę?

Wniosek o wcześniejszą emeryturę dla osób urodzonych między 1949 a 1969 rokiem można złożyć najwcześniej 30 dni przed spełnieniem tych warunków. Jeśli złożymy go wcześniej, zostanie odrzucony. Jeśli natomiast złożymy go później, emerytura zostanie naliczona od miesiąca, w którym złożyłeś wniosek. Dobra wiadomość jest taka, że jeżeli nie zgadzamy się z decyzją ZUS, możemy się od niej odwołać. Takie odwołanie składamy w ZUS, który wydał decyzję, i to ZUS przekazuje je do sądu. Mamy na to miesiąc od momentu, gdy dostaniemy decyzję. Odwołanie jest za darmo.

Wiek a wcześniejsza, specjalna emerytura a wiek

Jak długo trzeba być zatrudnionym, żeby otrzymać wcześniejszą, specjalną emeryturę?

  • Pracownik kolei: 15 lat stażu pracy, przy czym dla kobiet wiek ten wynosi 55 lat, a dla mężczyzn 60 lat.
  • Przynajmniej 15 lat doświadczenia zawodowego wymagane jest w dziennikarstwie - 55 lat (dla kobiet) i 60 lat (dla mężczyzn). Dodatkowo, osiągnięcie tego wieku musi nastąpić podczas wykonywania pracy dziennikarskiej lub w dniu złożenia wniosku o emeryturę, oraz konieczne jest podpisanie układu zbiorowego pracy dziennikarzy.
  • Przynajmniej 15 lat pracy w Najwyższej Izbie Kontroli - dla osób w wieku 55 lat (dla kobiet) i 60 lat (dla mężczyzn). Dodatkowo konieczne jest osiągnięcie tego wieku w trakcie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli.
  • Przynajmniej 15 lat aktywności twórczej lub artystycznej kwalifikuje do przejścia na emeryturę w następującym wieku: Tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn, Solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn, Artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, Aktorka, dyrygentka: 55 lat, Muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie zus.pl, przy ustalaniu uprawnień osób w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się także:

  • Pracowników organów kontroli państwowej,
  • Pracowników organów administracji celnej,
  • Nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 roku - Karta Nauczyciela,
  • Żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy różnych służb (Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej), jeżeli nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,
  • Pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Cała lista pracowników, którzy mogą się ubiegać o przyznanie wcześniejszej emerytury, znajduje się w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Kto nie może się ubiegać o wcześniejszą, specjalną emeryturę?

Nie każda osoba urodzona między 1949 a 1969 rokiem ma prawo do wcześniejszej emerytury, nawet jeśli znajduje się w odpowiednim przedziale wiekowym, jak to przewiduje prawo. Szczególnie dotyczy to tych, którzy pracowali w specjalnych warunkach. Osoby zatrudnione na umowę zlecenie lub prowadzące własną działalność gospodarczą mogą mieć trudności z uzyskaniem wcześniejszej emerytury. Dodatkowo ZUS może nie uwzględnić okresów pracy wykonywanych w specjalnych warunkach na niepełny etat, co również może obniżyć szanse na wcześniejszą emeryturę.

Służba wojskowa także może stanowić problem w kontekście ustalania emerytury w specjalnych warunkach, ponieważ jej czas nie jest brany pod uwagę podczas obliczeń emerytalnych. Dodatkowo ZUS może pominąć uwzględnienie wynagrodzenia lub świadczeń z ubezpieczenia społecznego w przypadku choroby, lub macierzyństwa. Ponadto, niektóre świadczenia, takie jak rehabilitacyjne czy urlop zdrowotny, nie są wliczane do okresu składkowego.

Infor.pl
Wchodzą rewolucyjne zmiany w umowach o pracę. Przepisy ze wsteczną mocą. Miliony Polaków dostaną więcej pieniędzy
02 lis 2025

Ci, którzy całymi latami pracowali na umowach cywilnoprawnych czy samozatrudnieni byli w pewnym sensie obywatelami drugiej kategorii, jeśli chodzi o prawa pracownicze. Teraz ich doświadczenie zawodowe wreszcie zacznie się liczyć. Do kodeksu pracy od nowego roku wchodzi prawdziwa rewolucja. Po nowelizacji do stażu pracy będą wliczane nie tylko umowy o pracę, ale także okresy przepracowane na zleceniu, we własnej firmie czy za granicą. A to oznacza realne korzyści. Dłuższy urlop, dodatki stażowe i jubileuszówki dla milionów Polaków, którzy dotąd byli poza systemem.

Płatności kartą powyżej tej kwoty będą raportowane od stycznia 2026
01 lis 2025

Od 01.01.2026 roku urząd skarbowy będzie dysponował dodatkowymi instrumentami monitorowania. Mimo że obecnie wykorzystuje już zaawansowane mechanizmy – takie jak system STIR czy dyrektywa DAC7 – umożliwiające niemal automatyczną weryfikację transakcji, zakres nadzoru zostanie znacznie rozszerzony. Już w 2026 roku fiskus będzie otrzymywał dane dotyczące płatności kartowych przekraczających ustalony próg, a w odniesieniu do przedsiębiorców obowiązek zgłaszania takich informacji będzie miał jeszcze szersze zastosowanie.

Co to za święto 2 listopada? Czy 2 listopada jest dniem wolnym od pracy? Czy 2 listopada idzie się do kościoła? Czy 2 listopada sklepy są otwarte?
01 lis 2025

Co to za święto 2 listopada? Czy 2 listopada jest dniem wolnym od pracy? Czy 2 listopada idzie się do kościoła? Czy 2 listopada sklepy są otwarte?

Od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ
01 lis 2025

Od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, ich opiekunów, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ. Wszystko za sprawą nowej ustawy, którą podpisał Prezydent Karol Nawrocki. Nowe reguły wprowadzają pewnego rodzaju selektywność dostępu do usług, modyfikują system opłat i ograniczają kompetencje wojewody w zakresie zwolnień, jednocześnie oferując alternatywny program wsparcia ułatwiający aktywizację. Szczegóły poniżej.

Nadchodzi rewolucja w dostępie do broni: „Jesteśmy jednym z najbardziej rozbrojonych narodów w Europie”. Posłowie chcą wykonać pierwszy krok, by to zmienić
01 lis 2025

W Polsce szykuje się największa od lat zmiana w przepisach dotyczących dostępu do broni. Posłowie pracują nad nowelizacją ustawy o broni i amunicji z 21 maja 1999 r., która może znacząco ułatwić wielu obywatelom legalne posiadanie broni palnej.

Likwidacja 800 plus, 13. i 14. emerytury – kontrowersyjny projekt w Sejmie
01 lis 2025

Do Sejmu wpłynęła nietypowa petycja, która może wywrócić do góry nogami system świadczeń w Polsce. Jej autorzy proponują likwidację programu 800 plus oraz zniesienie 13. i 14. emerytury. W zamian chcą zrezygnować z podatku PIT i większości ulg, twierdząc, że Polacy powinni sami decydować o swoich pieniądzach. Choć dokument nie pochodzi od rządu, już trafił do Komisji ds. Petycji Sejmu i rozpalił dyskusję o tym, jak długo państwo udźwignie tak kosztowny system socjalny.

Nowe świadczenie: Od 900 do 1800 zł dodatku mieszkaniowego z podpisem Nawrockiego dla dużej grupy Polaków. Sprawdź, czy Ci się należy
01 lis 2025

Jednym podpisem prezydent Karol Nawrocki uruchomił świadczenie mieszkaniowe, o którym w mówiono od lat. Dokument, który z początku wydawał się zwykłą formalnością, szybko stał się symbolem nadziei i realnego wsparcia. Dla tysięcy Polaków to nie tylko pieniądze, ale także znak, że państwo wreszcie dostrzegło ich codzienne problemy.

Będzie nowy ustawowy wiek emerytalny, ile wyniesie: 65 lat dla kobiet a 67 dla mężczyzn, od kiedy zmiana
02 lis 2025

Wiek emerytalny będzie podwyższony - to nieuchronne, by emerytury w ogóle mogły być wypłacane, bo alternatywą jest bankructwo Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i całego systemu emerytalnego. Problemów do rozwiązania jest zresztą znacznie więcej, a kolejne zmiany w systemie emerytalnym zamiast je rozwiązywać tylko ten system komplikują.

Rząd już zdecydował - 5116,99 zł emerytury. Wzrost od 1 stycznia 2026 roku. Kto dostanie tyle pieniędzy?
01 lis 2025

Osoby, które w okresie swojej aktywności zawodowej wypracowały szczególne osiągnięcia, będą mogły po jej zakończeniu liczyć na emeryturę w wysokości odbiegającej od tej standardowej. Co trzeba zrobić i na co będzie można liczyć w zamian?

Benzyna - 10,61 [zł/l], olej napędowy - 11,37 [zł/l], LPG - 7,30 [zł/l]. Ceny paliw pójdą w górę
01 lis 2025

UE podejmuje największą na świecie inicjatywę mającą na celu powstrzymanie zmian klimatycznych. Według raportów, wprowadzenie nowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji - UE ETS (obejmującego swoim zakresem. m.in. węgiel, gaz oraz inne paliwa), może znacząco wpłynąć na ceny paliw – szczególnie w dłuższej perspektywie. Nowe regulacje zostały już przyjęte, a w rządzie trwają prace nad ich wdrożeniem do polskiego prawa.

pokaż więcej
Proszę czekać...