"Pułapka" prezydenckiej waloryzacji emerytur. Co oznacza projekt "Godna Emerytura" dla emerytów z niższymi świadczeniami, a co z wyższymi?

• Projekt "Godna Emerytura"
• Na Czym Polega Prezydencki Projekt "Godna Emerytura"?
• Gdzie czyha "pułapka"? Krytyka ze strony rządu i ekspertów
• Porównanie: Waloryzacja procentowa vs. "Godna Emerytura"
• Co dalej z projektem "Godna Emerytura"?

Projekt "Godna Emerytura"

Karol Nawrocki, Prezydent RP, podpisał projekt ustawy, który ma wprowadzić nowy mechanizm waloryzacji emerytur, gwarantujący minimalną podwyżkę o 150 zł brutto. Inicjatywa ta, będąca jedną z obietnic wyborczych, ma realnie podnieść najniższe świadczenia, aby ich wysokość w 2026 roku osiągnęła poziom co najmniej około 2030 zł brutto.

Na Czym Polega Prezydencki Projekt "Godna Emerytura"?

Projekt "Godna Emerytura" to w istocie powrót do waloryzacji mieszanej – kwotowo-procentowej, ale w specyficznej formie:

• Minimalna gwarancja: Zakłada się, że roczna waloryzacja emerytury lub renty nie może być niższa niż ustalona kwota minimalnego podwyższenia, która na rok 2026 ma wynieść 150 zł.
• Dla najniższych świadczeń: Beneficjentami tego mechanizmu mają być przede wszystkim osoby, których emerytura jest na tyle niska (szacuje się, że poniżej ok. 3000 zł), że waloryzacja procentowa nie zapewniłaby podwyżki na poziomie 150 zł. ZUS miałby wtedy doliczyć "miniświadczenie" wyrównujące do tej kwoty.
• Trzynastka i czternastka: Kwota 150 zł ma być również ustawowo gwarantowana jako minimalny wzrost dla 13. i 14. emerytury.

Gdzie czyha "pułapka"? Krytyka ze strony rządu i ekspertów

Mimo szlachetnych intencji, projekt spotkał się z krytyką ze strony Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz niektórych ekonomistów, którzy wskazują na negatywne konsekwencje dla seniorów w dłuższej perspektywie, a także dla osób ze świadczeniami wyższymi od minimalnych.

1. Utrata wartości kwoty gwarantowanej

• Główny zarzut: Wprowadzenie stałej kwoty minimalnej podwyżki, nawet waloryzowanej corocznie o wskaźnik waloryzacji, jest gorsze niż obecna, wyłącznie procentowa waloryzacja.
• Inflacja i czas: Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk wskazała, że 150 zł brzmi atrakcyjnie dziś, ale za 5-10 lat, przy wciąż rosnących kosztach życia, jego realna wartość znacząco spadnie. Waloryzacja procentowa, choć w przypadku niskich świadczeń daje mniejsze kwoty nominalne, dla większości emerytów stanowi lepsze zabezpieczenie realnej wartości świadczenia.
• Mechanizm waloryzacji kwoty minimalnej: Projekt zakłada waloryzację kwoty 150 zł o wskaźnik waloryzacji, a nie na przykład o wskaźnik cen konsumpcyjnych dla gospodarstw emeryckich, co mogłoby nie chronić dostatecznie przed inflacją.

2. Nierówność dla Wyższych Świadczeń

• Niższy procent podwyżki: Waloryzacja mieszana (kwotowo-procentowa) w przeszłości i proponowany mechanizm sprawiają, że emeryci z wyższymi świadczeniami otrzymują niższą podwyżkę w ujęciu procentowym niż ci z najniższymi.
• Przykład: Jeśli emeryt z wysokim świadczeniem otrzyma podwyżkę wynikającą ze wskaźnika procentowego (np. 5,5 proc.), ale z racji na ogólną formułę, będzie to procentowo niższa podwyżka niż ta, którą otrzyma senior z najniższym świadczeniem (którego podwyżka 150 zł może stanowić większy procent). To prowadzi do zmniejszania się dysproporcji między świadczeniami, co niekoniecznie jest korzystne dla osób, które przez lata odkładały wyższe składki.

Porównanie: Waloryzacja procentowa vs. "Godna Emerytura"

Co dalej z projektem "Godna Emerytura"?

Projekt "Godna Emerytura" został skierowany do Sejmu. Jego dalsze losy zależą od woli większości parlamentarnej. Choć cel poprawy sytuacji najuboższych emerytów jest powszechnie popierany, to kontrowersje wokół mechanizmu waloryzacji i jego długofalowych skutków będą kluczowe w debacie sejmowej. Dla setek tysięcy seniorów z najniższymi świadczeniami, gwarantowane 150 zł to ważna zmiana. Jednak dla polityków to również test, czy potrafią zapewnić godne i stabilne podwyżki, które nie staną się "pułapką" w przyszłości.