Aż 97% rolników dostało pełną 14. emeryturę w 2025. Takich pieniędzy nie dostali emeryci z ZUS. KRUS wyjaśnia

• Emerytury rolnicze są o połowę niższe niż ZUS-owe
• Starzenie się wsi i depopulacja - drugi powód, o którym mówi KRUS
• Składki rolnicze są wielokrotnie niższe niż składki ZUS
• KRUS: system działa na ustawie sprzed 35 lat i wymaga reform
• 14. emerytura w KRUS i ZUS – przepaść między systemami

Emerytury rolnicze są o połowę niższe niż ZUS-owe

Według oficjalnych danych przeciętna emerytura z KRUS wynosi obecnie około 2261 zł, czyli zaledwie połowę przeciętnej emerytury z ZUS, która po marcowej waloryzacji przekroczyła 4 tys. zł.

To właśnie ta różnica sprawia, że większość rolników mieści się poniżej progu 2900 zł zmniejszającego 14. emeryturę, dlatego świadczenie trafia do nich w pełnej wysokości. Dla porównania, w ZUS wiele osób otrzymało świadczenie obniżone metodą „złotówka za złotówkę”, a część przekroczyła próg dochodowy na tyle, że czternastki w ogóle nie dostała. W KRUS dokładnie odwrotnie. Zdecydowana większość emerytur jest na tyle niska, że rolnicy automatycznie otrzymują maksymalną kwotę.

Starzenie się wsi i depopulacja - drugi powód, o którym mówi KRUS

KRUS wprost wskazuje, że populacja polskiej wsi starzeje się jeszcze szybciej niż reszta społeczeństwa, a młodzi ludzie od lat opuszczają gospodarstwa i wyjeżdżają do miast. Co to oznacza?

• maleje liczba osób ubezpieczonych,
• rośnie liczba pobierających świadczenia,
• system oparty na niskich składkach musi być coraz częściej ratowany środkami z budżetu państwa.

Na koniec II kwartału 2025:

• liczba emerytów i rencistów KRUS wynosiła ok. 961 tys.,
• udział osób 60+ na wsi to już 23,8%,
• wymiana pokoleniowa praktycznie stanęła.

To powoduje, że w KRUS po prostu przeważają osoby o niskich dochodach, kwalifikujące się do pełnej 14. emerytury.

Składki rolnicze są wielokrotnie niższe niż składki ZUS

I to kolejna część układanki. Minimalna miesięczna składka do ZUS to 1773,96 zł. W KRUS natomiast podstawowa składka emerytalno-rentowa za rolnika, małżonka i domownika w IV kwartale 2025 wynosi 169 zł, jeśli gospodarstwo ma do 50 ha, dopiero większe areały podnoszą składkę o 12–48% emerytury podstawowej. To oznacza, że:

Podsumowując, rolnicy płacą dziesięciokrotnie niższe składki, przez średnio 29 lat (kobiety 28, mężczyźni prawie 32), ale ich emerytura jest o połowę niższa niż w ZUS.

Polecamy: Kalendarz księgowego 2026

KRUS: system działa na ustawie sprzed 35 lat i wymaga reform

Zastępca prezesa KRUS, Arkadiusz Iwaniak, wprost przyznaje, że system emerytalny rolników „nie przystaje do współczesnych realiów”. Obowiązująca ustawa pochodzi z 1990 roku, czyli sprzed transformacji rynku rolnego, wejścia do UE i ogromnych zmian, które zaszły na wsi. Dlatego KRUS planuje reformę, która ma obejmować:

• większą elastyczność zatrudnienia - rolnik ma móc pracować na umowę-zlecenie bez utraty ubezpieczenia w KRUS, 
• uproszczenie zasad przyznawania świadczeń,
• wydłużenie okresów macierzyńskich,
• zniesienie wielu formalności np. obowiązkowych stawiennictw,
• rozwój sieci ośrodków rehabilitacji dla rolników-seniorów,
• szybsze reagowanie funduszu składkowego w sytuacjach kryzysowych np. susze, powodzie, itd..

Reforma ma być odpowiedzią na fakt, że system coraz bardziej opiera się na dopłatach z budżetu, które od lat wynoszą kilkanaście miliardów rocznie.

14. emerytura w KRUS i ZUS – przepaść między systemami

W ZUS tylko część emerytów otrzymała pełną czternastkę. Reszta dostała świadczenie pomniejszone lub nie dostała go w ogóle, bo:

• emerytury ZUS są znacznie wyższe,
• wielu seniorów przekracza próg dochodowy 2900 zł.