Ubezpieczyciele będą musieli pogodzić się z tym, że wypłaty z OC komunikacyjnego wzrosną o kilka milionów złotych rocznie. To efekt ostatniej uchwały Sądu Najwyższego. Wynika z niej, że wypłacane przez firmy ubezpieczeniowe pieniądze przeznaczone na pokrycie kosztów pogrzebu nie mogą być pomniejszane o kwotę zasiłku pogrzebowego płaconego przez ZUS.
Do niedawna niektóre towarzystwa, gdy dostawały od rodziny osoby zabitej w wypadku faktury np. na 8–10 tys. zł (bo tyle wynoszą przeciętnie akceptowane przez towarzystwa koszty pogrzebu), odejmowały od tej kwoty 6,2 tys. zł zasiłku ZUS-owskiego. W rezultacie wypłacały zaledwie 1,8–3,8 tys. zł. Teraz będą musiały wypłacać całą kwotę.
– W swoich procedurach likwidacyjnych praktykę tę stosowała i stosuje nadal Warta, a poprzednio również inne towarzystwa – mówi Krystyna Krawczyk z Biura Rzecznika Ubezpieczonych.
Towarzystwa liczą koszty
Wymienione towarzystwo już podliczyło koszty.
– Wstępne szacunki wskazywały, że roczne wypłaty w związku z niepotrącaniem zasiłku pogrzebowego mogą kosztować Wartę ok. 2–3 mln zł – mówi Iwona Mazurek, z biura prasowego Warty.
Również Generali, inny ubezpieczyciel, który obniżał wypłaty na koszty pogrzebu, zapowiedział, że nie będzie potrącać zasiłku pogrzebowego z odszkodowania.
– Nie spodziewamy się jednak, aby orzeczenie Sądu Najwyższego wpłynęło w istotny sposób na zwiększenie się obciążeń firmy związanych z kosztami wypłacanych odszkodowań – mówi Paweł Wróbel, rzecznik Generali.
Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę udziały w rynku towarzystwa, można oszacować, że oznacza to wypłaty o około 1 mln zł wyższe niż do tej pory.
Jednak towarzystwa – i to nie tylko wymienione – mają duży powód do obaw w związku z uchwałą SN. Zgodnie z decyzją sędziów dodatkowych pieniędzy mogą zażądać osoby, które nie otrzymały zwrotu kosztów pogrzebu w całości. Żądań może być sporo, bo sprawa dotyczy ostatnich 12 lat. W większości wypadków roszczenia mogą składać wszyscy, którzy nie otrzymali pełnej wypłaty w sprawach, które zdarzyły się od 10 sierpnia 1997 r., jeżeli szkoda była skutkiem przestępstwa.
– Trzeba jednak pamiętać, że są wypadki, w których poszkodowany zmarł, a skazania za przestępstwo nie było – mówi Bartłomiej Krupa z firmy Votum.
Mimo to odpowiedzialność cywilna posiadacza pojazdu istnieje, bo kierowca odpowiada na zasadzie ryzyka, a nie winy. W takim wypadku termin przedawnienia wynosi trzy lata.
– Trzeba jednak jeszcze zauważyć, że zgłoszenie szkody przerywa bieg przedawnienia i od doręczenia decyzji ubezpieczyciela biegnie on na nowo, tak więc nawet i starsze roszczenia mogły nie ulec przedawnieniu, jeżeli zostały zgłoszone i spotkały się z decyzją odmowną – mówi Bartłomiej Krupa.
Przypomina, że jeśli ktoś w toku postępowania zawarł ugodę, zrzekając się dalszych roszczeń, nie będzie mógł domagać się dopłaty.
Przypomną poszkodowanym
Zarówno rzecznik ubezpieczonych, jak i działające dłużej tzw. kancelarie odszkodowawcze już przygotowują się do wsparcia klientów w zgłaszaniu takich roszczeń.
– Obecnie w Biurze Rzecznika dokonujemy kwerendy akt, żeby wyłowić takie przypadki i wznowić postępowanie – dodaje Krystyna Krawczyk.
Dodaje, że Sąd Najwyższy stwierdził, że nieprawidłowym stosowaniem prawa zajmuje się również organ nadzoru, więc rzecznik będzie prosił o pomoc KNF na rzecz wszystkich uprzednio poszkodowanych.
– Będziemy wzywać ubezpieczycieli zbiorowo do zapłaty wyrównania. Roszczenia będą powiększone o odsetki ustawowe z tytułu zwłoki za okres od upływu 30 dni po zgłoszeniu roszczenia, bo tyle ubezpieczyciel ma na zaspokojenie roszczeń zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych – zapowiada Bartłomiej Krupa.
ZE STRONY PRAWA
Na co powołać się, żądając dopłaty potrąconego zasiłku pogrzebowego?
Zasiłek pogrzebowy przewidziany art. 77 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.) nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 par. 1 k.c.
To sentencja uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 15 maja 2009 r. (sygn. akt III CZP 140/08)
Marcin Jaworski
marcin.jaworski@infor.pl
OPINIA
Aleksander Daszewski
radca prawny w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych
Zwrot kosztów pogrzebu obejmuje szeroko pojęte koszty pochówku zmarłej osoby, jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu, wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej, koszty konselacji, tzn. wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie członków rodziny oraz bliskich współpracowników, przyjaciół, a także zwrot innych wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się m.in. koszt postawienia nagrobka, ale w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet wydatki rzeczywiste były znacznie wyższe z uwagi na materiał lub wystrój nagrobka. Faktyczne koszty pogrzebu są różne w zależności od regionu kraju i pośrednio zależą od cen usług okołopogrzebowych.