W wyniku rozwoju rynku wspólnotowego powstała potrzeba wzmocnienia oraz ujednolicenia ochrony pracowników w przypadku zwolnień grupowych. Często przedsiębiorstwa prowadzące działalność na terenie więcej niż jednego państwa członkowskiego wybierały do zwolnień pracowników zatrudnionych w tym państwie członkowskim, w którym ochrona przed zwolnieniami grupowymi była najsłabsza. Wspólnota podjęła więc działania zmierzające do zbliżenia poziomu ochrony gwarantowanej zwalnianym pracownikom w poszczególnych państwach członkowskich. Obecnie kwestię tę reguluje dyrektywa Rady 98/59/WE w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do zwolnień grupowych – zwana dalej dyrektywą (wdrożona do prawa polskiego ustawą o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników).
Pracodawca, który zamierza dokonać zwolnień grupowych, jest zobowiązany we właściwym czasie przeprowadzić konsultacje z przedstawicielami pracowników (art. 2 dyrektywy).
Konsultacje powinny dotyczyć co najmniej:
●sposobów i możliwości uniknięcia zwolnień grupowych,
●ograniczenia liczby dotkniętych nimi pracowników,
●możliwości złagodzenia konsekwencji zwolnień, np. przez udzielenie zwalnianym pracownikom pomocy w przekwalifikowaniu.
Warunkiem prowadzenia konstruktywnych konsultacji jest dostarczenie przedstawicielom pracowników we właściwym czasie (tj. przed podjęciem ostatecznej decyzji co do przeprowadzenia zwolnień grupowych) wszystkich istotnych informacji, w tym informacji o:
●przyczynach zamierzonych zwolnień grupowych,
●liczbie i kategorii pracowników przewidzianych do zwolnienia,
●przewidywanym okresie trwania zwolnień,
●proponowanych kryteriach selekcji pracowników, którzy mają zostać zwolnieni (art. 2 ust. 3 dyrektywy).
W przypadku naruszenia przez pracodawcę obowiązku informacji czy konsultacji w ramach procedury zwolnień grupowych państwa członkowskie powinny zapewnić przedstawicielom pracowników i/lub pracownikom możliwość wszczęcia postępowania administracyjnego lub sądowego (art. 6 dyrektywy).
Więcej: Konsultacje z pracownikami w przypadku zwolnień grupowych