Miłośnicy jeździectwa wiedzą doskonale, jak miło jest wybrać się na kilkugodzinną przejażdżkę po lesie i samemu bądź z przyjaciółmi galopować po leśnych duktach, łąkach, polach, przeskakiwać przez powalone drzewa. Któż z nas nie ma ochoty, by tego spróbować? Jazda konna, mająca spore grono wielbicieli, traktowana jest jako jeden z najprzyjemniejszych sportów, łączących w sobie to, o najlepsze. - Jazda konna z pewnością dobrze działa na skołatane nerwy. Jest to najlepszy sposób na odstresowanie się. Poprzez współpracę z tym dużym zwierzęciem poprawia się nam sprawność fizyczna, koordynacja ruchowa, zyskujemy pewność siebie - mówi Patrycja Kaczorowska, właścicielka stadniny Golden Horse, znajdującej się 25 km od Warszawy. Jazda konna wymusza pracę wszystkich partii mięśni, kształtuje prawidłową sylwetkę. Poprawia się wydolność organizmu, krążenie, oddychanie, perystaltyka i przemiana materii. Jeżeli napotkamy konia o pogodnym usposobieniu i łagodnym charakterze, możemy być pewni, że stanie się wspaniałym towarzyszem niezapomnianych przygód. Czego chcieć więcej? Należy podkreślić, że niezwykłe walory jazdy konnej sprawiają, iż jest ona formą ruchu szczególnie przydatną m.in. w rehabilitacji licznych postaci niepełnosprawności (hipoterapia). Dla właścicieli stadnin konie są nieodłącznym elementem życia. - Były z nami nawet w najważniejszym dla nas dniu - dniu ślubu. To właśnie dzięki koniom nasze drogi życiowe się zeszły i postanowiliśmy podzielić się zdobytą wiedzą i doświadczeniem innymi ludźmi, którzy podobnie jak my kochają te wspaniałe zwierzęta opowiada Aleksandra Kleczyńska- -Walędziak ze stajni PALAMO, która mieści się około 30 km od centrum Warszawy, w otulinie Puszczy Kampinoskiej. - Pokochaliśmy konie w Wadowicach. Tam pierwszy raz jeździliśmy konno i postanowiliśmy wykorzystać nasze rodzinne gospodarstwo dla koni. Pierwszy koń, którego kupiliśmy i jest z nami do dziś, to Cytron - zdradza Kaczorowska. Jeździectwo to pokonywanie kolejnych etapów, stopni wtajemniczenia. Te ce-chy czynią je wielką i piękną pasją na całe życie. Pasją, na którą nigdy nie jest za późno. Jednak zanim to nastąpi, konieczne jest zdobycie wielu umiejętności. Nigdy nie należy też przeceniać własnych sił ani umiejętności naszego kopytnego przyjaciela.
Początki w siodle
Konno może jeździć każdy. Każdy może się nauczyć. Jak mówią doświadczeni koniarze, kto przetrwa pierwsze wizyty w stadninie, lekcje na lonży, kółka na ujeżdżalni i doczeka pierwszej jazdy w teren - nie będzie żałował. Przygodę z końmi mogą zacząć nawet trzyletnie dzieci. Dla nich przeznaczone są kucyki. Dzieci starsze (pięcio-, sześcioletnie) mogą jeździć na kucach, a nawet dużych koniach. - Naukę jazdy konnej można zacząć w każdym wieku, jednak im wcześniej, tym lepiej. Dzieci zaczynają startować na kucykach w za-wodach już w wieku ośmiu lat - mówi Violetta Pietrzyk ze stadniny Stara Wieś. Najlepiej rozpocząć naukę na doświad-czonych koniach i w ośrodku o dobrej reputacji, sprawdzonym bądź poleconym przez znajomych. - Ważne, aby jazda konna była w po-czątkowej fazie traktowana jak przyjemność, a nie jak przymus czy katorżnicza praca. Takie podejście pozwoli na oswojenie się z koniem i wypracowanie po-prawnych odruchów - podkreśla Jacek Ryczywolski, z portalu ujeżdżeniowego dressage.pl. Naukę zawsze rozpoczyna się od sprawdzenia umiejętności jeźdźca. Nie-którym wystarczą trzy lekcje, innym potrzeba więcej. Pierwsze lekcje to przede wszystkim poznanie z koniem. Później przychodzi pora na podstawy - z której strony najlepiej wsiadać, jak zbudowane jest siodło, pierwsze ćwiczenia na koniu czy trenowanie utrzymania równowagi. Z reguły przez dwa, trzy kolejne miesiące, czyli podczas około dziesięciu lekcji, trwa nauka ja-zdy na lonży, czyli uprzęży, którą trzyma instruktor. Kolejny etap to wyjazdy na konne spacery, ale dopiero po roku można próbować jeździć po polach i lasach, skakać przez rowy czy niewielkie przeszkody. Młody adept sztuki jeździeckiej powinien zgłębić zasady ujeżdżania, a potem wybrać dyscyplinę, która mu najbardziej odpowiada. - I tutaj jest pewna zależność: chłopcy najczęściej wybierają skoki, gdzie potrzebna jest duża od-waga. Dziewczynki ogólnie są bardziej wytrwałe w swoich zamiłowaniach, jednak zawsze najważniejszy jest dla nich kontakt z koniem - mówi Violetta Pietrzyk ze stadniny Stara Wieś. Jeździć może każdy, ale nie każdy ma prawo wstępu do stadniny. - Ci, którzy nie szanują zwierząt, nie kochają ich - nie mają wstępu. Wystarczy, że ktoś raz uderzy batem konia - jest zdyskwalifikowany. Takie reguły panują w stadninach - podkreśla Tomasz Giliński ze stadniny Marina. W większości klubów do obowiązków jeźdźca, także początkującego, należy wyczyszczenie konia przed jazdą i po niej oraz prace w stajni. Najprzyjemniejsza jest jazda konna w terenie. Podobnie jak dla jeźdźca, także i dla konia lasy i łąki są o wiele ciekawsze od krytej ujeżdżalni czy maneżu. - Konie, które na placu poruszają się i reagują leniwie, w terenie często przechodzą prawdziwą metamorfozę, idą żywo i chętnie naprzód, czasami wręcz trudno powstrzymać ich zapał - dodaje Giliński.
Ile kosztuje jazda konna
Pierwsze wydatki, jakie nas czekają, to lekcje jazdy konnej z instruktorem. - Cena zależy między innymi od usytuowania stajni, zaawansowania kursanta, od tego, czy jest to jazda na padoku w stajni, czy jazda w terenie - mówi Aleksandra Kleczyńska-Walędziak. Ponadto cena zależy od tego, czy jest to jazda indywidualna, czy grupowa. Godzina spędzona pod okiem instruktora na końskim grzbiecie kosztuje około 30 zł (dla początkujących). Więcej (50 zł) muszą zapłacić amatorzy skoków przez przeszkody, już z doświadczeniem w jeździe rekreacyjnej. Zanim rozpoczniemy lekcję, należy zwrócić uwagę na przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa, tzn.: - czy kursanci jeżdżą w toczkach/kaskach, - czy miejsce prowadzenia jazd jest bezpieczne, tzn. czy jest to ogrodzony plac z miękkim podłożem (najlepiej piaszczystym), - czy na placu nie ma niebezpiecznych przedmiotów (słupów, kamieni, szkieł itp.), - czy przez cały czas trwania jazdy oso-ba prowadząca (trener lub instruktor) jest na padoku z kursantem. - Jeżeli pewnie czujemy się sam na sam z wierzchowcem, warto zapytać, czy jazdy terenowe odbywają się z instruktorem, czy też można wypożyczyć konia i pojechać samemu - podpowiada Aleksandra Kleczyńska-Walędziak.
Rumak na własność
Jeśli pokochamy konie i jazdę konną na tyle, że zapragniemy mieć własnego rumaka, musimy wiedzieć, ile kosztuje koń, gdzie go trzymać, jak często trzeba do niego jeździć? Młody, ujeżdżony wałach do jazdy rekreacyjnej to wydatek około 2 tys. zł. Droższe są konie do jazdy sportowej (skoki) lub z bardzo dobrym pochodzeniem. Górnej granicy ceny tak naprawdę nie ma. - Posiadanie własnego konia kosztuje dość sporo, aczkolwiek rozpiętość cen jest ogromna - od 2 tys. zł do… 200 tys. zł, czyli tak jak z samochodami. Można mieć malucha, można też mercedesa - mówi Dominika Adamiak ze stadniny Ekwador. - Zakup konia to niezły pomysł, jeśli ma się pieniądze i czas. Ujeżdżony koń kosztuje od 4-5 do 15 tys. zł, pensjonat dla konia - około 600 zł miesięcznie - mówi Tomasz Giliński, właściciel stajni Marina. - Do konia trzeba przyjeżdżać przynajmniej raz, dwa razy w tygodniu. Jeśli to niemożliwe, koń zostaje wypuszczony na padok, a za zgodą właściciela udostępniany innym do jazdy rekreacyjnej - dodaje. Sam zakup konia to nie wszystko - trzeba go jeszcze utrzymać. Luksusem jest posiadanie własnej stajni, choć można też skorzystać z końskich pensjonatów. Miesiąc pobytu konia kosztuje tam od 300 do 1000 zł, w zależności od warunków, jakie są oferowane. Standard to wyżywienie - owies i siano, oraz słoma. Stajnie rzadko oferują opiekę weterynaryjną i kowala. Co sześć-osiem tygodni końskie kopyta muszą być rozczyszczane (podcinanie narastającego paznokcia) i ewentualnie kute. To wydatek od 50 do 150 zł. - Dla własnego konia trzeba mieć też ochraniacze na nogi (od 80 zł - chronią przed obiciami), ogłowie (od 90 do 600 zł), wędzidło (to, co koń trzyma w pys-ku podczas jazdy - od 30 do 200 zł), a także kantar (koń stoi w nim w boksie - od 15 do 150 zł) - wylicza Jacek Ryczywolski. Kosztów weterynarzy nikt nie liczy. Trzeba się jednak nastawić na kupno odżywek, witamin i innych końskich gadżetów - szczotki do grzywy i ogona, zgrzebła, kopystki do czyszczenia kopyt itp. Miesięczne utrzymanie konia w jednej z podwarszawskich stajni kosztuje więc w sumie około 600-700 zł. - Najważniejsze, żeby pamiętać, że koń to żywa istota, można powiedzieć - członek rodziny, i jeśli zdecydujemy się na jego zakup, bierzemy za niego pełną odpowiedzialność - dodaje Pa-trycja Kaczorowska, właścicielka stadniny Golden Horse. Właścicielem konia może zostać praktycznie każdy. Dobrze, gdy jest to jednak człowiek stanowczy i konsekwentny, który miał już kontakt z końmi i ma o nich podstawową wiedzę. - Zaoszczędzi to wiele problemów, a przede wszystkim zapewni bezpieczeństwo w obcowaniu z własnym ko-niem - mówi Aleksandra Kleczyńska-Walędziak. - W towarzystwie jeździeckim znane jest twierdzenie, że kupić konia jest łatwo, lecz utrzymać go i regularnie jeździć - bardzo trudno - podsumowuje Jacek Ryczywolski. Jeżeli złapiemy konnego bakcyla i praktycznie zamieszkamy w stadninie, szybko zaczniemy funkcjonować w jej rytmie. - Tutaj każdy dzień zaczyna się zawsze tak samo: 6.00 - sianko, 6.30 - owies. Nasza stadnina Stara Wieś zajmuje się hodowlą koni hanowerskich, głównie z linii ujeżdżeniowej, więc kie-dy klacze i źrebaczki idą na łąkę, konie sportowe mają swój trening. W tym czasie stajnie są sprzątane, a koło 15.00 konie dostają obiad w postaci marchewki. Pozostaje jeszcze pielęgnacja: czyszczenie kopyt, czesanie sierści, grzywy. Kolacja o godz. 19.30 i cisza nocna…, jednak przy trzydziestu koniach rzadko taka cisza zapada. Tak naprawdę samemu trzeba czujnie spać, bo stukanie kopytami może być wołaniemo pomoc! - opowiada Violetta Pietrzyk.
Wyposażenie jeźdźca
Jeździectwo było kiedyś sportem elitarnym. Teraz na szczęście staje się coraz bardziej dostępne. Wbrew obiegowym opiniom nie trzeba mieć worka pieniędzy, żeby zacząć. Zapisując się na kurs, nie trzeba się martwić o sprzęt. Siodło i uprząż (tzw. ogłowie) gwarantuje ośrodek, w którym odbywa się szkolenie. Z czasem przychodzi chęć posiadania własnego sprzętu. To już niebagatelny wydatek. - Używane siodło ujeżdżeniowe kosztuje od 500 zł. Za bardzo dobre, nowe siodło trzeba już zapłacić nawet dziesięć razy więcej - dodaje Dominika Ada-miak ze stadniny Ekwador.
Konno po Polsce
Turystyka jeździecka stała się tak popularną formą spędzania czasu, że dziś bez problemu możemy wyruszyć konno w każdy zakątek świata z przewodnikiem i przemierzać najrozmaitsze tereny. Jeżeli mamy ochotę na turystykę jeździecką w polskich górach, najlepiej skorzystać z usług wszelkich ośrodków afiliowanych przy PTTK. - Tu najłatwiej dowiedzieć się niezbędnych informacji bezpośrednio od samych fachowców, jakimi są Przodownicy Turystyki Konnej PTTK. W tych miejscach uzyskamy fachową pomoc, stąd otrzymamy konie odpowiednio przygotowane do turystyki górskiej - mówi Dominika Adamiak ze stadni-ny Ekwador. Kolejną informacją, bardzo przydatną dla posiadaczy koni, jest, że w tych ośrodkach znajdują się gościnne boksy i zawsze możemy gdzieś ulokować naszego wierzchowca. Atutem jazdy po górach jest bardzo duża liczba szlaków, specjalnie ozna-kowanych jako szlaki konne. Szcze-gólną uwagę warto zwrócić na Biesz-czadzki Park Narodowy, w którym długość szlaków konnych wynosi oko-ło 200 km. Osoby, które nie potrafią jeździć lub jeżdżą słabo, mogą w wielu ośrodkach odbyć specjalne kursy zakończone rajdem lub wycieczką terenową. Warto również odwiedzić Janów Podlaski. Coroczną końską atrakcją turystyczną jest letnia aukcja arabów odbywająca się w tej najstarszej pol-skiej stadninie koni.
Z końmi nie można się nudzić
Zawsze dostarczają niezapomnianych wrażeń, sprawiają, że chcemy do nich wracać. Koń wyzwala emocje - od strachu po miłość. Uczy wrażliwościi opiekuńczości, ale także stanowczości i umiejętności podejmowania szybkich decyzji. Ma ogromny wpływ na psychikę człowieka. Motywuje do działania, uczy i daje chęć do zmagania się z przeciwnościami losu. Konie kochamy za ich piękno, harmonijną budowę, za sposób, w jaki łączą siłę i grację, a także za ich oddanie, lojalność i zaufanie. A więc: na koń! Tekst: Agnieszka Gorczyca Podziękowania za udostępnione materiały dla stadnin: Ekwador, Golden Horse, Marina, PALAMO, Stara Wieś oraz portalu www.dressage.pl.