Ostatni kwartał roku jest terminem naprzeprowadzenie inwentaryzacji. W poniższym artykule przedstawiamysposoby wyceny i rozliczania niedoborów i nadwyżek powstałych wwyniku inwentaryzacji.
Terminy i częstotliwość przeprowadzeniainwentaryzacji zostały określone w art. 26, zgodnie z którymgeneralną zasadą jest, że inwentaryzację przeprowadza się naostatni dzień roku obrotowego. Inwentaryzację rzeczowych składnikówaktywów obrotowych przeprowadza się drogą spisu z natury.
UWAGA!
Inwentaryzację, procedury i zasadyprzeprowadzania spisu z natury, sposób rozliczania i kompensatyróżnic inwentaryzacyjnych powinny być określone przez kierownikajednostki w zakładowych zasadach (polityce) rachunkowości.
Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należyodpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych.Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistyma stanem wykazanym w księgach należy wyjaśnić i rozliczyć wksięgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadałtermin inwentaryzacji. Od charakteru niedoborów i nadwyżek zależysposób ich rozliczania. Różnice inwentaryzacyjne mogą stanowićniedobory lub nadwyżki.
Ujawnione niedobory klasyfikujemy jako:
1. Niedobory niezawinione -powstają na skutek zdarzeń losowych. Mogą to być również niedoborynaturalne uwzględniające specyfikę działalności gospodarczej, jakrównież wynikające z błędnej ewidencji księgowej.
2. Niedobory zawinione - powstająna skutek zaniedbań osób odpowiedzialnych lub na skutek kradzieży isą konsekwencją niewłaściwego zabezpieczenia.
Nadwyżki mogą powstać na skutek błędów wewidencji. Mogą one być kompensowane z niedoborami.
W praktyce księgowej przyjęło się, że kompensatajest możliwa, jeżeli:
• nadwyżki i niedobory dotyczą tej samejosoby lub osób odpowiedzialnych materialnie,
• różnice inwentaryzacyjne zostały ujawnionew czasie tego samego spisu z natury,
• ujawnione nadwyżki i niedobory dotycząpodobnych do siebie składników majątku, np. składniki o zbliżonymwyglądzie, znajdujące się w podobnych opakowaniach, o podobnejnazwie - wówczas różnice inwentaryzacyjne mogą być skutkiem błędóww ewidencji księgowej,
• nadwyżki lub niedobory dotyczą tychskładników majątku, które są w taki sam sposób lub podobniezaewidencjonowane (np. ewidencja wartościowa iilościowo-wartościowa),
UWAGA
Niedobory i nadwyżki kompensuje się zawszewedług niższej ceny i mniejszej ilości. Kompensaty należy dokonaćzawsze przed obliczeniem ubytków naturalnych.
Więcej na ten temat znajdziesz w Internetowym Serwisie Księgowego wartykule Jakklasyfikować i rozliczać niedobory i nadwyżki inwentaryzacyjnewystępujące w poszczególnych składnikach majątku