Nie, wola danej osoby może być wyrażona przez każde zachowanie ujawniające ją w sposób dostateczny. Dlatego przyjmuje się, że oświadczenie wyrażające zgodę na operację może zostać wyrażone ustnie lub przez każde zachowanie, które wskazuje w sposób niebudzący wątpliwości na aprobatę tego sposobu leczenia.
Taką zgodę lub sprzeciw pacjent może jednoznacznie wyrazić także już podczas zabiegu i wówczas przyjmuje się, że jest to jego świadomy wybór. Ustawa z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. nr 226 z 2005 r., poz. 1943 z późn. zm.) nie określa, w jakiej formie pacjent powinien złożyć sprzeciw. Przyjmuje się jednak, że jest to taka sama forma, jaka jest wymagana dla wyrażenia zgody. Na piśmie musi być złożone tylko oświadczenie pacjenta, w którym zgadza się on na wykonanie operacji, zastosowanie metody leczenia albo diagnostyki, które stwarzają podwyższone ryzyko.
W tej sprawie wypowiadał się również Sąd Najwyższy. W orzeczeniu z 27 października 2005 r. (sygn. akt III CK 155/05, Biuletyn SN nr 2 z 2006 r.) sąd stwierdził, że niezachowanie formy pisemnej nie spowoduje, że oświadczenie nie będzie ważne. Sąd Najwyższy wskazał również, że oświadczenia woli, które pacjent wyraził na wypadek późniejszej utraty przytomności, a dotyczące postępowania lekarza w toku dalszego leczenia, powinny być złożone w sposób wyraźny i jednoznaczny. Tylko takie oświadczenia wiążą lekarza.
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ
Podstawa prawna
• Art. 60 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).