Czym jest PPK
PPK to dobrowolny i w pełni prywatny system długoterminowego oszczędzania. Głównym celem PPK jest zapewnienie dodatkowych pieniędzy, z których będzie można korzystać po 60. roku życia, a w wyjątkowych sytuacjach nawet wcześniej. W kosztach partycypują trzy strony: pracownik, pracodawca oraz państwo, które płaci składkę powitalną i dodatkową, w każdym roku oszczędzania. PPK obsługują towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), które posiadają odpowiednie zgody i zezwolenia na wykonywanie działalności w Polsce.
Jak przystąpić do programu
Uczestnikiem PPK mogą być osoby od 18. do 54. roku życia. By uczestniczyć w programie, pracownik nie musi wypełniać żadnych formalności, a obowiązki związane z zawarciem umowy, prowadzeniem i zarządzaniem PPK spoczywają na pracodawcy oraz wybranej instytucji finansowej. Pracodawca automatycznie zapisuje do programu wszystkich swoich pracowników. Natomiast osoby między 55 a 69 rokiem życia mogą dobrowolnie przystąpić do programu.
Uczestnikami PPK są osoby zatrudnione, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu. Dotyczy to różnych form zatrudnienia:
- osoby zatrudnione na umowę o pracę, zlecenie albo inną umowę o świadczenie usług,
- osoby wykonujące pracę nakładczą,
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych,
- osoby fizyczne wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej,
- członkowie rad nadzorczych.
Co ważne z punktu widzenia pracownika, może on wycofać się z programu w każdym momencie. W tym celu musi złożyć do pracodawcy stosowną deklarację na piśmie. Jednakże co cztery lata pracownik będzie ponownie zapisany do programu. Oznacza to, że jeśli będzie chciał zrezygnować z dokonywania wpłat, to co cztery lata będzie musiał składać stosowną deklarację o rezygnacji.
PPK z punktu widzenia pracownika
Z wynagrodzenia pracownika, pracodawca będzie pobierał 2% wynagrodzenia brutto na wpłatę podstawową. Ponadto pracownik może zdecydować się na oszczędzanie dodatkowej sumy do 2% pensji brutto, czyli może zadeklarować, że z jego pensji będzie potrącane maksymalnie 4% (wpłata podstawowa i dobrowolna). Z kolei pracodawca może wpłacić na konto pracownika 1,5% wynagrodzenia, a także zadeklarować wpłatę dodatkową do 2,5%.
Przewidziano również specjalne wsparcie ze strony państwa. Zachętą do oszczędzania jest jednorazowa „wpłata powitalna” w wysokości 250 zł dla każdego uczestnika. Przy czym, zaznaczyć należy, że do wpłaty powitalnej jest uprawniona osoba, która przez co najmniej 3 pełne miesiące jest uczestnikiem PPK. Dodatkową zachętą do systematycznego oszczędzania są również coroczne dopłaty do rachunku w wysokości 240 zł.
Jak uczestnictwo w programie PPK wpłynie na wysokość pensji pracownika? Zobrazujemy to na przykładzie: Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 3 tys. zł brutto. Koszty po stronie pracodawcy (przy wpłacie podstawowej 1,5%) wynoszą 45 zł miesięcznie i 540 zł rocznie. Natomiast koszty po stronie pracownika (przy wpłacie podstawowej 2%) wynoszą 60 zł miesięcznie plus zaliczka na PIT (ok. 12 zł miesięcznie), zatem koszty po stronie pracownika to ok. 72 zł miesięcznie.
Należy zaznaczyć, że mimo pomniejszonej pensji, pieniądze te stanowią doskonałą inwestycję. Środki zgromadzone w PPK nadal są prywatną własnością i mogą zapewnić długotrwałe bezpieczeństwo finansowe na emeryturze.
Gdzie trafiają środki
Środki zgromadzone w PPK trafią do tzw. funduszy zdefiniowanej daty, zarządzanych przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), powszechne towarzystwa emerytalne lub towarzystwa ubezpieczeniowe, w zależności od tego, którą instytucję wybrano. Instytucja finansowa ma obowiązek zarządzać środkami zgodnie z bezpiecznym ryzykiem finansowym związanym z wiekiem. Zatem im uczestnik jest starszy, tym jego pieniądze będą kapitalizowane w bezpieczniejszych funduszach.
Wcześniejsza wypłata
W celu skorzystania z pełnego programu oszczędzania, najłatwiej i najkorzystniej wypłacić środki po ukończeniu 60. roku życia (dotyczy to zarówno kobiet i mężczyzn). Możliwe jest wycofanie środków w dowolnym momencie, jednakże wiąże się to z licznymi potrąceniami, m.in. środki zostaną pomniejszone o środki pochodzące z dopłat od państwa czy podatek od zysków kapitałowych. Ponadto przewidziane są dwie szczególne sytuacje życiowe, w których można wypłacić oszczędności przed 60. rokiem życia. Są to: poważna choroba uczestnika, jego małżonka lub dziecka (wypłata do 25% środków, bez obowiązku zwrotu) oraz w celu pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu na zakup mieszkania, domu (wypłata do 100% środków z obowiązkiem zwrotu w ciągu maksymalnie 15 lat).
Wypłata po osiągnięciu 60.roku życia
Jeśli uczestnik PPK po osiągnięciu 60 roku życia zdecyduje o wypłacie zgromadzonych środków to 25% zostanie mu wypłaconych jednorazowo, a pozostałe 75% zostanie wypłaconych w co najmniej 120 miesięcznych ratach (10 lat).
Uczestnik programu, po osiągnięciu 60. roku życia, będzie mógł także wnioskować o wypłatę środków zgromadzonych w PPK w formie świadczenia małżeńskiego. Będzie to możliwe, gdy małżonek uczestnika PPK również osiągnie 60. rok życia, a małżonkowie wspólnie oświadczą, że chcą skorzystać z wypłaty w formie świadczenia małżeńskiego.
Kto zajmuje się formalnościami
Wszelkie formalności związane z PPK prowadzi pracodawca. To na nim spoczywa obowiązek wybrania instytucji finansowej, podpisania umowy o zarządzanie i prowadzenie rachunku z odpowiednią instytucją. Ponadto to pracodawca nalicza i odprowadza wpłaty własne i pracowników. Co zatem z pracownikiem? Otóż jedynym obowiązkiem pracownika jest określenie czy zamierza płacić składkę dodatkową oraz ewentualna rezygnacja z uczestnictwa w PPK.