Efekt nowelizacji
Rozszerzenie grona spadkobierców jest skutkiem nowelizacji prawa spadkowego i odnosi skutek wobec spadków otwartych od 28 czerwca 2009r. Jeśli spadkodawca zmarł przed tą datą- dziadkowie nie mogą dziedziczyć.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 79 poz. 662)
Kiedy dziadkowie mogą być powołani do spadku
Dziadkowie są stosunkowo daleko w kolejności dziedziczenia. W prawie do spadku wyprzedzają ich bliżsi (wg ustawodawcy) krewni spadkodawcy tj. jego:
- zstępni (dzieci, wnuki itp.),
- małżonek,
- rodzice,
- rodzeństwo.
Dopiero w sytuacji, w której żaden z powyższych krewnych nie może lub nie chce spadku przyjąć – do dziedziczenia powołani są dziadkowie.
Wcześniej na ww. kręgu osób zamykał się krąg spadkobierców ustawowych, a do spadku powoływany był Skarb Państwa (lub gmina). Ten porządek dziedziczenia nadal obowiązuje wobec spadków otwartych przed 28 czerwca 2009r.
Dziadkowie dziedziczą w częściach równych
W przypadku powołania do spadku dziadków, dzieli się on pomiędzy nich po równi (po 1/4)- warto przy tym wspomnieć, że dziadkowie mogą skorzystać z zupełnego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn (jako wstępni spadkodawcy należą do tzw. grupy 0).
Powołanie do spadku dotyczy wszystkich dziadków spadkodawcy- zarówno od strony matki jak i ojca.
Co istotne nowelizacja nie pozbawiła dziadków uprawnień z art. 966 kodeksu cywilnego (uprawnienia alimentacyjne) - w sytuacji, w której nie będą dziedziczyć.
Co jeśli któryś (lub wszyscy) z dziadków nie żyje
Dziadkowie nie są ostatnimi w kolejności uprawnionych do dziedziczenia. Udział spadkowy przypadający, któremuś z dziadków przechodzi (jeśli nie może lub nie chce dziedziczyć) na jego zstępnych.
To oznacza, że w określonych sytuacjach do dziedziczenia dochodzi wujostwo (stryjostwo) spadkodawcy, a więc rodzeństwo jego rodziców oraz ich zstępni (jeśli ci również nie mogą lub nie chcą spadku przyjąć).
W praktyce, może okazać się, że po spadkodawcy dziedziczyć będą kuzyni (rodzeństwo cioteczne), których nigdy nie nawet nie spotkał. Oddala to jednak perspektywę dziedziczenia przez Skarb Państwa.
Rozwiązanie to ma jednak dwa podstawowe minusy: może prowadzić do bardzo dużego rozdrobnienia spadku, oraz (przy ograniczonych kontaktach pomiędzy odległą rodziną) do przyjęcia spadku obciążonego długami.
Jeśli przypadnie nam udział w spadku po odległym kuzynie – dla bezpieczeństwa przyjmijmy go z dobrodziejstwem inwentarza.