Zgodnie z kalendarzem wyborczym kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast można zgłaszać do godz. 24:00 w dniu 26 września 2018 r. Zgłoszenie kandydata po tym terminie może nastąpić wyjątkowo. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy w terminie zostanie zgłoszony tylko jeden kandydat bądź żaden. Późniejsze zgłoszenie nowego kandydata przewidziane jest także w przypadku śmierci poprzedniego.
Kto może kandydować?
Kandydatem na wójta, burmistrza czy prezydenta miasta może być obywatel polski mający prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat.
Pani Marta chce kandydować w wyborach na burmistrza w miejscowości, w której nie mieszka, ale na co dzień pracuje. Jest to możliwe, ponieważ zgodnie z Kodeksem wyborczym kandydat nie musi na stałe zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.
Polecamy serwis: Wybory
Kandydować nie może osoba:
- pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
- pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu,
- ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu,
- skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
- wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U z 2017 r. poz. 2186, z późn. zm.).
Pan Michał chce po raz trzeci wystartować w wyborach na wójta w swojej gminie. W tym roku dobiegnie końca druga kadencja jego urzędowania. Zastanawia się zatem, czy może kandydować po raz trzeci. Przepisy przewidują taką możliwość. Wprawdzie obowiązujące od tego roku zmiany wprowadzają limit dwóch kadencji, jednak nie mają one zastosowania do kadencji zakończonych przed wejściem w życie nowych przepisów. W praktyce zatem dopiero osoby wybrane na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w tegorocznych wyborach będą mogły sprawować tę funkcję w danej gminie maksymalnie przez dwie kadencje.
Pani Beata postanowiła kandydować na wójta w dwóch różnych gminach. Nie jest to jednak możliwe. Nowe przepisy zakazują jednoczesnego kandydowania na wójta w innej gminie.
Warto również pamiętać o tym, iż jednoczesne kandydowanie na wójta i radnego jest możliwe, ale tylko na terenie tej samej gminy. Jeśli kandydat zostanie wybrany zarówno wójtem, jak i radnym, wówczas utraci mandat radnego.
Kandydaci na wójtów nie mogą kandydować do rad powiatów i do sejmików.
Kto może zgłosić kandydata na wójta, burmistrza i prezydenta miasta?
Uprawnienie takie przysługuje komitetom wyborczym, które od organu wyborczego uzyskały postanowienie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
Kodeks wyborczy jako uprawnione do zgłoszenia kandydata wymienia następujące komitety wyborcze:
1) komitet wyborczy partii politycznej,
2) koalicyjny komitet wyborczy,
3) komitet wyborczy organizacji,
4) komitet wyborczy wyborców.
Aby zgłosić kandydata na wójta, komitet powinien zarejestrować listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych danej gminy.
W danej gminie komitet może zgłosić tylko jednego kandydata.
W imieniu komitetu wyborczego kandydata zgłasza pełnomocnik wyborczy lub osoba przez niego upoważniona.
Zobacz również: Zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego partii politycznej 2018 r. - wzór
Szczegóły, dotyczące zgłaszania kandydatów przez komitety wyborcze zawiera Informacja o zasadach i sposobie zgłaszania kandydatów w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta zarządzonych na dzień 21 października 2018 r. opublikowana 20 sierpnia 2018 r. przez Państwową Komisję Wyborczą.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (j. t. Dz. U. z 2018 r., poz. 754 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 130);
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2018 r. w sprawie zarządzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Dz. U. z 2018 r., poz. 1561).