Czternasta emerytura to coroczny dodatek dla seniorów, wypłacany bez wniosku przez ZUS lub KRUS. W 2025 roku jej wysokość brutto wyniesie 1 878,91 zł, ale nie wszyscy ją dostaną. Wielu emerytów i rencistów otrzyma tylko część dodatku, a część straci go całkowicie. Z każdym rokiem liczba wykluczonych rośnie, mimo że świadczenie miało być powszechnym wsparciem.
- Czym jest czternasta emerytura?
- Czternasta emerytura 2025 – ile wyniesie?
- Tyle wyniesie czternasta emerytura w 2025 roku – tabela
- Kto straci prawo do czternastej emerytury w 2025 roku?
- Kiedy wypłata czternastek? Harmonogram ZUS
- Coraz mniej uprawnionych, coraz więcej wykluczonych
- Podstawa prawna
Czym jest czternasta emerytura?
Czternasta emerytura to jednorazowy dodatek pieniężny wypłacany raz w roku seniorom pobierającym emerytury i renty. Po raz pierwszy została wprowadzona w 2021 roku jako forma wsparcia dla osób starszych, zwłaszcza tych z niższymi świadczeniami. Świadczenie to nie podlega egzekucjom komorniczym, nie jest wliczane do dochodu przy ubieganiu się o dodatki socjalne i nie trzeba składać wniosku. Świadczenie wypłacane jest automatycznie przez ZUS lub KRUS.
W 2024 roku czternastą emeryturę otrzymało 8,9 mln osób, a jej koszt dla budżetu państwa wyniósł ponad 14 mld zł. Wypłacana była w pełnej wysokości osobom ze świadczeniami do 2 900 zł brutto, a powyżej tej kwoty obowiązywała zasada "złotówka za złotówkę". W 2025 roku kwota czternastki brutto również wynosi 1 878,91 zł, jednak ze względu na brak waloryzacji progu dochodowego liczba uprawnionych znacząco spadnie.
Czternasta emerytura 2025 – ile wyniesie?
Wysokość czternastej emerytury w 2025 roku została powiązana z minimalną emeryturą po waloryzacji i wynosi:
- Brutto: 1 878,91 zł
- Netto: od ok. 1 600 do 1 640 zł (po potrąceniu składki zdrowotnej i zaliczki na PIT)
- Minimalna kwota wypłaty: 50 zł brutto, poniżej tej sumy świadczenie nie zostanie wypłacone
Zasada "złotówka za złotówkę" sprawia, że nawet drobne przekroczenie limitu dochodowego może oznaczać znacznie niższą czternastkę.
Tyle wyniesie czternasta emerytura w 2025 roku – tabela
Wysokość podstawowego świadczenia (brutto) | Czternasta emerytura brutto | Kwota netto (na rękę, szacunkowo) | Uwagi |
---|---|---|---|
2 800 zł | 1 878,91 zł | ok. 1 630–1 640 zł | Pełna czternastka |
2 900 zł | 1 878,91 zł | ok. 1 600 zł | Maksymalny próg pełnej czternastki |
3 000 zł | 1 778,91 zł | ok. 1 530–1 540 zł | Pomniejszenie o 100 zł |
3 200 zł | 1 678,91 zł | ok. 1 460 zł | Pomniejszenie o 200 zł |
3 500 zł | 1 378,91 zł | ok. 1 230 zł | Pomniejszenie o 500 zł |
4 000 zł | 878,91 zł | ok. 770 zł | Pomniejszenie o 1 000 zł |
4 500 zł | 378,91 zł | ok. 340 zł | Pomniejszenie o 1 500 zł |
4 728,91 zł i więcej | brak świadczenia | 0 zł | Brak prawa do czternastki |
Kto straci prawo do czternastej emerytury w 2025 roku?
Choć sama idea czternastej emerytury miała wspierać wszystkich seniorów, z roku na rok coraz więcej osób wypada z grona uprawnionych. Powodem są nie tylko zmiany przepisów, ale też brak dostosowania systemu do realiów – rosnących emerytur, nowych form świadczeń czy przepisów o rentach rodzinnych. Wielu emerytów, którzy jeszcze niedawno otrzymywali dodatkowe pieniądze, dziś zostaje pominiętych.
Seniorzy z emeryturą wyższą niż 2 900 zł brutto
Jeśli Twoje świadczenie przekracza 2 900 zł brutto, czternastka będzie proporcjonalnie obniżana. Każda złotówka ponad próg to jedna złotówka mniej dodatku. Dla przykładu, osoba z emeryturą 3 200 zł otrzyma czternastkę pomniejszoną o 300 zł. Przy emeryturze wyższej niż 4 728,91 zł brutto, czternasta emerytura przestaje być wypłacana w ogóle. Kwota po potrąceniu spada poniżej ustawowego minimum 50 zł brutto.
Osoby pobierające świadczenia z zagranicy
Emeryci i renciści, którzy otrzymują świadczenia np. z Niemiec, Wielkiej Brytanii czy Francji, mogą nie otrzymać czternastki, jeśli łączne dochody przekraczają limit. Często brak precyzyjnych danych o sumie wszystkich wypłat sprawia, że ZUS nie przyznaje dodatkowego świadczenia.
Osoby z zawieszoną emeryturą lub rentą
Gdy ZUS zawiesza wypłatę podstawowego świadczenia (np. z powodu osiągnięcia zbyt wysokich dochodów przez emeryta), czternastka również nie zostaje przyznana. Prawo do świadczenia musi być aktywne na dzień 31 sierpnia 2025 roku.
Dłużnicy z zajęciami komorniczymi
Choć czternasta emerytura formalnie nie podlega egzekucji komorniczej, w praktyce może być wstrzymana w sytuacjach, gdy senior ma zaległości wobec ZUS lub urzędów skarbowych. Dotyczy to głównie osób z aktywnymi zajęciami lub nieuregulowanymi długami wobec instytucji państwowych.
Seniorzy z niskimi świadczeniami – ale nie zawsze
W przypadku osób, które otrzymują świadczenie niższe niż emerytura minimalna (np. z tytułu niepełnych okresów składkowych), czternastka może zostać wypłacona w pełnej wysokości, ale tylko wtedy, gdy nie ma zaległości i świadczenie nie jest zawieszone. To jednak grupa, która często nie mieści się w systemowych kryteriach, np. osoby, które nie mają prawa do emerytury w danym miesiącu, bo nie złożyły odpowiednich dokumentów.
Wdowy i wdowcy z rentą rodzinną
Paradoksalnie, osoby, które zyskały na zmianach w przepisach dotyczących renty rodzinnej, w tym roku mogą stracić prawo do czternastki. Renta wdowia, choć wyższa, często przekracza próg dochodowy, co oznacza obniżenie czternastej emerytury lub całkowite jej wstrzymanie. Niektóre osoby otrzymają mniejsze świadczenie niż w 2024 roku, mimo że ich sytuacja materialna nie uległa poprawie.
Kiedy wypłata czternastek? Harmonogram ZUS
Czternasta emerytura zostanie wypłacona automatycznie we wrześniu 2025 roku, razem z comiesięcznym świadczeniem. Nie trzeba składać żadnego wniosku. ZUS i KRUS realizują wypłaty zgodnie z harmonogramem:
- 29 sierpnia (piątek) – dla osób z terminem wypłaty 1 września
- 5 września (piątek) – wypłaty przypadające na 6 dzień miesiąca
- 10 września (środa) – wypłaty dla osób z terminem 10 dnia
- 15 września (poniedziałek) – dla świadczeń wypłacanych 15 dnia
- 19 września (piątek) – dla świadczeń z datą 20 dnia
- 25 września (czwartek) – ostatnia transza
UWAGA: Czternastka zostanie wypłacona tylko tym, którzy na dzień 31 sierpnia 2025 r. mają prawo do wypłaty emerytury lub renty.
Coraz mniej uprawnionych, coraz więcej wykluczonych
Jeszcze kilka lat temu czternasta emerytura trafiała do niemal każdego seniora. Dziś, mimo że samo świadczenie pozostało, zmieniły się warunki jego przyznawania. Coraz więcej osób wypada z systemu. Nie dlatego, że są zamożni, ale dlatego, że nie uwzględniono rosnących świadczeń, nowych form rent i złożonej sytuacji wielu emerytów.
W 2024 roku czternastkę otrzymało 8,9 mln osób. W 2025 może to być nawet o kilkaset tysięcy mniej.