Mowa o nowym programie „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, który będzie realizowany od 5 maja 2025 r. przez wszystkie placówki podstawowej opieki zdrowotnej oraz laboratoria diagnostyczne wpisane do ewidencji Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych, w ramach którego, każda osoba powyżej 20 roku życia, będzie mogła bezpłatnie (na koszt NFZ) wykonać badania laboratoryjne o łącznej wartości od ok. 230 zł do niemal 500 zł – w zależności od wskazań lekarskich i wieku pacjenta.
- Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” – dla kogo?
- Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” – jakie badania będzie można bezpłatnie wykonać?
- Aż 9 698 mln zł na realizację programu w budżecie NFZ
- Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” – co trzeba będzie zrobić, żeby wykonać bezpłatne badania?
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” – dla kogo?
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowi osoby dorosłej” to nowy program finansowany przez NFZ, który zastąpi pilotażowy program „Profilaktyka 40+” i który ma służyć upowszechnieniu okresowego wykonywania kompleksowych bilansów stanu zdrowia u osób dorosłych. Będzie on dostępny dla znacznie szerszej grupy pacjentów niż jego „poprzednik”, bo jest skierowany do wszystkich osób, które ukończyły 20 rok życia. Został on wprowadzony rozporządzeniem Ministra Zdrowia zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: MZ 1760), które w dniu 30 kwietnia 2025 r. zostało skierowane przez Ministra Zdrowia do ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
W ramach ww. programu – badania profilaktyczne będą mogły wykonać, na koszt NFZ, wszystkie osoby uprawnione do korzystania za świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, a zatem m.in.:
- osoby objęte obowiązkowym, jak i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym oraz
- posiadające obywatelstwo Polskie i zamieszkałe na terytorium Polski kobiety w okresie ciąży, porodu i połogu,
które ukończyły 20 rok życia.
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” – jakie badania będzie można bezpłatnie wykonać?
W ramach programu „Moje zdrowie – bilans zdrowi osoby dorosłej” – wszystkie osoby dorosłe, które ukończyły 20 rok życia, uprawnione do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – będą mogły wykonać kompleksowe, profilaktyczne badania bilansowe, mające na celu ocenę ich stanu zdrowia.
W ramach zakresu podstawowego – każda osoba objęta bilansem – będzie mogła wykonać następujące badania laboratoryjne:
- morfologia krwi,
- stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej,
- stężenie kreatyniny we krwi, wraz z oszacowaną wartością eGFR,
- lipidogram uwzględniający stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL, cholesterolu nie-HDL oraz triglicerydów,
- stężenie hormonu tyreotropowego (TSH) oraz
- badanie ogólne moczu,
i ponadto – według wskazań lekarza (w zależności od wieku, płci oraz informacji wynikających z tzw. kwestionariusza bilansu zdrowia osoby dorosłej):
- aktywność aminotransferazy alaninowej (ALAT),
- aktywność aminotransferazy asparaginianowej (AspAT),
- aktywność gamma-glutamylotranspeptydazy (GGTP),
- stężenie całkowite antygenu specyficznego dla prostaty (PSA) we krwi – u mężczyzn powyżej 50 roku życia,
- obecność przeciwciał anty-HCV we krwi,
- stężenie lipoproteiny (a) we krwi – wykonywane w ramach bilansu tylko raz w życiu, między 20 a 40 rokiem życia oraz
- test na krew utajoną w kale metodą immunochemiczną (FIT-OC) – u osób powyżej 50 roku życia.
Osoby w wieku 20-49 roku życia – profilaktyczne badania bilansowe, będą mogły wykonać bezpłatnie raz na 5 lat, a osoby powyżej 49 roku życia – raz na 3 lata.
Badania laboratoryjne – w każdym przypadku – będą poprzedzone wypełnieniem przez pacjenta ankiety (tzw. kwestionariusza bilansu zdrowia osoby dorosłej) za pośrednictwem internetowego konta pacjenta (IKP) lub w placówce POZ (z pomocą personelu), w ramach którego będzie trzeba odpowiedzieć na pytania w kierunku:
- stylu życia,
- czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz chorób onkologicznych (z uwzględnieniem wywiadu rodzinnego),
- stanu zdrowia psychicznego oraz
- wykształcenia i środowiska życia.
Jak wynika z uzasadnienia rozporządzenia, którym wprowadzono ww. program - „W kwestionariuszu znajdują się pytania niemające bezpośredniego wpływu na stan zdrowia, takie jak wykształcenie czy miejsce zamieszkania. Pytania te są związane ze stosunkiem do dbania o zdrowie, prowadzenia zdrowego stylu życia w tym uczestnictwa w badaniach profilaktycznych, co jest istotne dla zdrowia publicznego. Badania wskazują, że status socjoekonomiczny wpływa na ogólny stan zdrowia i uczestnictwo w badaniach profilaktycznych.”
Na podstawie udzielonych odpowiedzi – w terminie 30 dni od wypełnienia ankiety - pacjent otrzyma skierowanie na konkretne badania diagnostyczne, które będzie mógł wykonać bezpłatnie (na koszt NFZ).
Po wykonaniu badań – w placówce POZ, odbędzie się wizyta podsumowująca bilans, w ramach której zostaną omówione wyniki przeprowadzonych badań oraz zostanie sporządzony przez lekarza tzw. indywidualny plan zdrowotny. Pacjent dowie się o zidentyfikowanych u niego czynnikach ryzyka rozwoju chorób i otrzyma zalecenia dotyczące:
- zdrowego stylu życia,
- diety i aktywności fizycznej,
- badań profilaktycznych,
- rekomendowanych szczepień, jak również
- indywidualne zalecenia wynikające ze stwierdzonych czynników ryzyka oraz
- inne zalecania interwencji prozdrowotnych (w ramach których mogą zostać zlecone maksymalnie dwie, bezpłatne porady edukacyjne w zakresie wynikającym z indywidualnych potrzeb pacjenta).
Wszystkie wyniki badań będą raportowane do IKP i – za zgodą pacjenta – będą mieli do nich dostęp również inni lekarze (w tym specjaliści). U osób 60 roku życia będzie ponadto dostępne dodatkowe badanie w kierunku diagnostyki chorób otępiennych, na które pacjent będzie mógł zostać skierowany podczas wizyty podsumowującej bilans.
– „Z wiekiem nasze zdrowie wymaga większej kontroli. Jeśli wyniki badań wykażą problemy zdrowotne, to lekarz ustali indywidualny plan dalszej diagnostyki i leczenia dla pacjenta” – podsumowała ministra Izabela Leszczyna, w komunikacie zamieszczonym na stronie internetowej resortu.
Łączny koszt badań, które można będzie przeprowadzić na koszt NFZ w ramach ww. programu – który został oszacowany biorąc pod uwagę ceny tychże badań obowiązujące (na dzień 2 maja 2025 r.) w jednym z największych laboratoriów diagnostycznych w Polsce – wynosi od 230 zł do niemal 500 zł (w zależności od wskazań lekarskich i wieku pacjenta). Takie kwoty będzie można zaoszczędzić w budżecie domowym – korzystając za świadczeń w ramach nowego programu Ministerstwa Zdrowia. Przykładowe ceny badań komercyjnych, które można będzie bezpłatnie wykonać w ramach programu „Moje zdrowie – bilans zdrowi osoby dorosłej”, przedstawiają się następująco:
Z zakresu podstawowego programu:
- morfologia krwi – 21 zł,
- stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej – 38 zł,
- stężenie kreatyniny we krwi, wraz z oszacowaną wartością eGFR – 42 zł,
- lipidogram uwzględniający stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL, cholesterolu nie-HDL oraz triglicerydów – 75 zł,
- stężenie hormonu tyreotropowego (TSH) – 34 zł,
- badanie ogólne moczu – 20 zł.
Z zakresu rozszerzonego programu:
- aktywność aminotransferazy alaninowej (ALAT) – 12 zł,
- aktywność aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) – 12 zł,
- aktywność gamma¬glutamylotranspeptydazy (GGTP) – 18 zł,
- stężenie całkowite antygenu specyficznego dla prostaty (PSA) we krwi u mężczyzn powyżej 50 roku życia – 47 zł,
- obecność przeciwciał anty-HCV we krwi – 51 zł,
- stężenie lipoproteiny (a) we krwi – wykonywane w ramach Bilansu tylko raz w życiu między 20 a 40 rokiem życia – 50 zł,
- test na krew utajoną w kale metodą immunochemiczną (FIT-OC) – dla osób powyżej 50 roku życia – 44 zł.
Aż 9 698 mln zł na realizację programu w budżecie NFZ
Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w ocenie skutków regulacji rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, którym został wprowadzony program „Moje zdrowie – bilans zdrowi osoby dorosłej” – na realizację programu, na najbliższe 10 lat, w budżecie NFZ zarezerwowano aż 9 698 mln zł, szacując, że uprawnionych do skorzystania z bezpłatnych badań (czyli osób powyżej 20 roku życia), jest w Polsce ok. 30 mln.
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” – co trzeba będzie zrobić, żeby wykonać bezpłatne badania?
Rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, którym został wprowadzony program „Moje zdrowie – bilans zdrowi osoby dorosłej” – wchodzi w życie 5 maja 2025 r. i z tym dniem, będzie można już korzystać z programu. Celem wykonania bezpłatnych badań profilaktycznych – jak zostało już wspominane powyżej – będzie trzeba wypełnić ankietę (tzw. kwestionariusz bilansu zdrowia osoby dorosłej) za pośrednictwem internetowego konta pacjenta (IKP) lub w placówce POZ (z pomocą personelu). Na podstawie udzielonych odpowiedzi – w terminie 30 dni od wypełnienia ankiety – pacjent otrzyma skierowanie na konkretne badania diagnostyczne, które będzie można wykonać bezpłatnie (na koszt NFZ), w każdym laboratorium diagnostycznym wpisanym do ewidencji Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych. Pełna lista laboratoriów (z podziałem na poszczególne województwa), dostępna jest pod adresem: LINK.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: MZ 1760) – w dniu 30 kwietnia 2025 r. skierowane przez Ministra Zdrowia do ogłoszenia w Dzienniku Ustaw
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24.09.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1427 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 146 z późn. zm.)