Nowe świadczenie 2 150 zł miesięcznie dla seniorów, ale – nie dla osób samotnych, bez wsparcia rodziny (i to tylko z tego powodu, że jej nie mają!). Absurd prowadzący do wykluczenia z dostępu do wsparcia finansowego tych, którzy najbardziej go potrzebują

• Bon senioralny – komu ma przysługiwać świadczenie w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?
• PSOD: „Jeżeli nie będzie wsparcia ze strony państwa to prywatne usługi opiekuńcze przejdą w szarą strefę”
• Bon senioralny – w jakiej kwocie ma przysługiwać świadczenie w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?
• Bon senioralny – w jaki sposób będzie można ubiegać się o świadczenie w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej: Samotni seniorzy bez wsparcia rodziny, wykluczeni z dostępu do nowego świadczenia w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki (tj. bonu senioralnego)
• Bon senioralny – kiedy można spodziewać się wprowadzenia świadczenia w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?

Bon senioralny – komu ma przysługiwać świadczenie w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?

Bon senioralny, to nowe świadczenie, wynikające z projektu ustawy o bonie senioralnym (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UA3) autorstwa ówczesnej Minister do Spraw Polityki Senioralnej, a obecnej sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Marzeny Okła-Drewnowicz, nad którym pracuje obecnie rząd.

Świadczenie to, ma przysługiwać osobie, która:

1. ukończyła 75 rok życia,

2. ma niezaspokojone potrzeby w zakresie podstawowych czynności życia codziennego,

4. jej średni miesięczny dochód (w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych) w ostatnich 3 miesiącach nie przekracza kwoty 3 410 zł oraz

Zgodnie z uzasadnieniem projektu, którym ma zostać wprowadzony bon senioralny – przyjęcie granicy wiekowej uprawniającej do świadczenia na poziomie 75 roku życia uzasadnione jest uznaniem takiego wieku, przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), jako wiek starczy (tzw. późną starość). Osoby w tym wieku, wymagają często opieki i pielęgnowania przez osoby trzecie, stąd – projektodawca uznał za uzasadnione kierowanie wsparcia do osób właśnie z tej grupy.

Do bonu senioralnego, mają być uprawnieni, na takich samych zasadach, zarówno:

• obywatele polscy, jak i
• cudzoziemcy, tj. m.in. obywatele UE, EOG albo Konfederacji Szwajcarskiej lub jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską dwustronnych umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym, o ile – w czasie korzystania ze wsparcia, mają miejsce pobytu lub zamieszkują na terytorium Polski.

Z prawa do otrzymania wsparcia w ramach bonu senioralnego, ma natomiast wykluczać korzystanie przez seniora:

• ze świadczenia wspierającego, o które mogą ubiegać się osoby z niepełnosprawnościami od ukończenia 18 roku życia, posiadające decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na poziomie od 70 do 100 punktów,
• ze specjalistycznych usług opiekuńczych w ośrodkach wsparcia,
• z całodobowej opieki świadczonej w domu pomocy społecznej,
• z całodobowej opieki stacjonarnej świadczonej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,
• z całodobowej opieki świadczonej osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku,
• z całodobowej opieki świadczonej przez inną instytucję niż wyżej wymienione lub
• z instytucjonalnej opieki dziennej.

W ww. przypadkach bon senioralny będzie jednak przysługiwał, jeżeli usługa lub opieka będzie miała charakter doraźny i jednorazowo trwać będzie nie dłużej niż 14 dni.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, która ma wprowadzić bon senioralny – ma to być usługa wsparcia w opiece nad seniorami, dla rodzin aktywnych zawodowo. Świadczenie ma ułatwić godzenie przez rodzinę obowiązków wynikających z pracy z zapewnieniem wsparcia odpowiadającego potrzebom seniorów. Konieczność opieki nad bliskimi seniorami niejednokrotnie wiąże się bowiem z ograniczeniem aktywności zawodowej (w tym w szczególności przez kobiety) lub ponoszeniem znaczących kosztów zapewnienia tej opieki na rynku prywatnym. Ponadto, niska podaż osób świadczących usługi w zakresie opieki nad osobami starszymi powoduje, że dostęp do tego typu usług jest znacząco ograniczony, co nierzadko przesądza o konieczności rezygnacji (choćby w pewnym zakresie) z aktywności zawodowej przez bliskich seniorów, celem sprawowania nad nimi opieki.

PSOD: „Jeżeli nie będzie wsparcia ze strony państwa to prywatne usługi opiekuńcze przejdą w szarą strefę”

Wprowadzenie wsparcia w obszarze opieki nad osobami starszymi, ma stanowić odpowiedź na problemy demograficzne z którymi już obecnie zmaga się i w najbliższych latach będzie zmagać się Polska oraz braki kadrowe w zakresie personelu opiekuńczego dla seniorów.

Zgodnie z danymi przekazanymi Infor przez Polskie Stowarzyszenie Opieki Domowej (dalej: PSOD) – w Polsce, aktualnie, co najmniej 500 tys. osób wymaga dostępu świadczeń opieki długoterminowej. Z prognoz Komisji Europejskiej wynika ponadto, że Polska będzie jednym z krajów o największej zapaści demograficznej. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w latach 2019-2070 ma zmniejszyć się o blisko 8 mln osób. To zdecydowanie więcej niż w krajach o większej populacji jak Niemcy, Francja czy Hiszpania. Większy kryzys demograficzny będzie jedynie we Włoszech, gdzie liczba ludności w wieku produkcyjnym spadnie o ponad 8 mln osób. Według raportu GUS dotyczącego sytuacji osób starszych w Polsce w 2022 r. – liczba osób w wieku 60 lat i więcej wyniosła 9,8 mln i w stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się o 0,7%. Polskie społeczeństwo starzeje się w zatrważającym tempie: w 2060 r. w Polsce ma mieszkać 11,9 mln osób starszych, czyli o 21,0% więcej niż w 2022 r., stanowiąc 38,3% ogółu ludności.

Większa liczba osób w wieku senioralnym – oznacza większe zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze. Polska natomiast, już dzisiaj, zmaga się z problemem braku personelu opiekuńczego, który – przy braku odpowiedniego wsparcia ze strony państwa – w najbliższych latach, będzie się tylko pogłębiał. Już kilka lat temu, PSOD alarmowało, że w kraju brakuje ok. 20 tys. opiekunów. – „Zapotrzebowanie to będzie gwałtownie rosło [red.: bo seniorów, wymagających wsparcia w postaci usług opiekuńczych, będzie przybywać]. Kolejki do zakładów opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz pielęgniarskiej opieki domowej przekroczyły już 20 tysięcy osób.” – alarmuje Stowarzyszenie i dodaje: „Ilość opiekunek gotowych do podjęcia pracy w opiece, kurczy się. Z jednej strony, starsze opiekunki odchodzą z zawodu ze względu na stan zdrowia lub sytuacje rodzinne, a młodych osób chcących wykonywać ten zawód brakuje. Z drugiej strony, osób wymagających opieki lawinowo przybywa. Na dzień dzisiejszy, biorąc pod uwagę zapotrzebowanie, niewiele firm wymaga doświadczenia. Nawet jeżeli opiekunka ma skończone kursy, szkolenia czy ukończone studium, to rzadko wpływa to na wysokość wynagrodzenia, więc mamy też niewielką motywację do podnoszenia kwalifikacji. A poza tym, nie ma funduszy na kursy, szkolenia czy studia. Z kolei, co wydaje się normalne w dzisiejszych czasach, opiekunki mają coraz wyższe oczekiwania płacowe. Firmy, które ze sobą konkurują mają coraz bardziej rozbudowane działy rekrutacyjne i jednocześnie zastanawiają się jak maksymalnie ograniczyć koszty zatrudnienia pracownika tak, aby sprostać wymaganiom płacowym opiekunek. Portfel podopiecznego czy jego rodziny nie jest „z gumy”, dlatego bardzo duża grupa opiekunek pracuje na czarno, szczególnie u niemieckich podopiecznych – to z kolei bardzo nieodpowiedzialne i niebezpieczne. W Polsce, polscy opiekunowie w większości pracują legalnie, na czarno w systemie z zamieszkaniem pracują przede wszystkim kobiety z Ukrainy. (…) Jeżeli nie będzie wsparcia ze strony państwa to prywatne usługi opiekuńcze przejdą w szarą strefę.” – wymienia piętrzące się problemy Ada Zaorska, przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia Opieki Domowej.

Odpowiedzią na powyższe problemy, „łataniem dziury” ma być właśnie wprowadzenie bonu senioralnego. Według autorów projektu – liczba osób w wieku 75 lat lub więcej, która potencjalnie będzie mogła uzyskać wsparcie w ramach bonu w 2026 r., ma wynieść 288,9 tys. osób, a w 2035 r. – ok. 618,7 tys. osób. Realizacja bonu przez uprawnione osoby – wymagać ma natomiast zatrudnienia ok. 47,3 tys. osób świadczących usługi opiekuńcze w 2026 r., a w 2035 r. – już ok. 100 tys. osób. Powstaje zatem pytanie – czy wprowadzenie wsparcia w postaci bonu senioralnego, podniesie prestiż zawodu opiekuna osoby starszej i spowoduje, że wspomniane braki kadrowe przestaną być problemem? Czy też – seniorzy będą dysponować środkami na opłacenie opiekunów, których jednak – na rynku usług opiekuńczych zabraknie? Według przewidywać PSOD – Polska nie będzie w stanie zaspokoić zapotrzebowania w zakresie usług opiekuńczych, bez wsparcia osób z zagranicy.

Bon senioralny ma pozwolić, aby Polacy nie stawali przed dramatycznym dylematem życiowym i wyborem pomiędzy opieką nad seniorem czy pracą zawodową. Konieczność łączenia pracy zawodowej i opieki nad seniorem, niejednokrotnie zmusza osoby do rezygnacji z pracy. Jeżeli natomiast rodziny seniorów otrzymają realne wsparcie finansowe w tym zakresie – dużo więcej osób będzie mogło pozwolić sobie na zatrudnienie opiekuna osoby starszej (o ile nie zabraknie osób, które świadczyć będą usługi w tym zakresie) lub – chociażby zrekompensowanie utraconego zarobku, z powodu sprawowania opieki nad seniorem.

Bon senioralny – w jakiej kwocie ma przysługiwać świadczenie w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?

Wartość bonu senioralnego, który będzie można otrzymać – ma być uzależniona od liczby punktów, które senior uzyska w ramach tzw. oceny poziomu niezaspokojonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności życia codziennego. Ocena ta, odbywać się będzie w oparciu o kwestionariusz, w którym trzeba będzie podać m.in. informacje o:

• samodzielności seniora w zakresie podstawowych czynności życia codziennego oraz
• o jego sytuacji życiowej, w tym mieszkaniowej.

W ramach ww. oceny – będzie można otrzymać od 0 do 60 punktów, a bon senioralny przysługiwać będzie osobom, które uzyskały od 11 do 60 punktów. Najwyższa kwota bonu, którą będzie można otrzymać (w przypadku osób, które ukończyły już 85 rok życia) ma wynieść 2 150 zł miesięcznie (co ma umożliwić seniorowi skorzystanie z 50 godzin usługi wsparcia w ramach bonu). Stosunek liczby punktów uzyskanych w ramach ww. oceny do liczby przysługujących godzin wsparcia (co przekłada się na wartość bonu), uwzględniając wiek seniora, ma przedstawiać się następująco:

Wartość bonu nie będzie podlegała wymianie na gotówkę ani inne środki płatnicze, nie będzie można przenieść jej na inną osobę, a kwota niewykorzystana w danym miesiącu – nie będzie przechodzić na kolejny miesiąc. Jedynym wyjątkiem od powyższej zasady, będzie sytuacja w której niewykorzystanie bonu w danym miesiącu było wynikiem działania siły wyższej – wówczas liczba niewykorzystanych godzin usług wsparcia w danym miesiącu, przejdzie na kolejny miesiąc realizacji bonu na rzecz seniora.

W ramach bonu, senior będzie mógł skorzystać z usług wsparcia w zakresie:

• zaspokajania podstawowych codziennych potrzeb życiowych,
• wsparcia korzystania ze świadczeń zdrowotnych,
• opieki higieniczno-pielęgnacyjnej lub
• zapewniania kontaktów z otoczeniem, w tym aktywizacji intelektualnej lub ruchowej.

Bon senioralny – w jaki sposób będzie można ubiegać się o świadczenie w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?

Z prawa do ubiegania się o bon senioralny, wyłączone zostały jednak osoby, które pobierają:

• specjalny zasiłek opiekuńczy,
• zasiłek dla opiekuna lub
• świadczenie pielęgnacyjne na seniora.

Rozpatrzenie przez gminę wniosku o przyznanie bonu następować ma niezwłocznie, jednak w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku o przyznanie bonu.

Realizacja bonu senioralnego odbywać się zatem będzie na poziomie gminy, co uzasadnione jest tym, że w ocenie autorów projektu – gmina jest jednostką będącą najbliżej swoich mieszkańców, której najłatwiej będzie zorganizować system realizacji usług w ramach bonu, dostosowany do potrzeb mieszkańców danej gminy. Projekt ustawy zakłada przy tym możliwość realizacji usług przez gminę samodzielnie lub poprzez zlecenie ich realizacji m.in. podmiotom ekonomii społecznej, prowadzącym działalność w obszarze społecznym.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej: Samotni seniorzy bez wsparcia rodziny, wykluczeni z dostępu do nowego świadczenia w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki (tj. bonu senioralnego)

W dniu 24 października 2025 r., rządowy projekt ustawy o bonie senioralnym (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UA3) został rozesłany członkom Stałego Komitetu Rady Ministrów, celem zgłaszania do niego uwag do dnia 3 listopada 2025 r.

Jednym z resortów, który na tym etapie, zgłosił (a konkretnie – ponowił) swoje uwagi do ww. projektu jest – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. W ocenie Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz – projekt ustawy o bonie senioralnym w obecnym brzmieniu „prowadzi do wykluczenia z dostępu do bonu senioralnego osób wymagających wsparcia, które żyją samotnie i nie posiadają małżonka lub zstępnego aktywnych zawodowo”. Chodzi o opisane powyżej kryterium przewidziane w art. 3 ust. 1 pkt 3 projektu ustawy, zgodnie z którym – usługa wsparcia w ramach bonu senioralnego, przysługiwać ma wyłącznie osobie, która posiada małżonka lub co najmniej jednego zstępnego, który spełnia wymagania określone w art. 5 projektu ustawy, czyli m.in. pozostaje w zatrudnieniu (lub osiąga dochody w inny, określony w projekcie ustawy sposób) i dochody te mieszczą się w zakresie ściśle określonych „widełek”.

Jak dalej wyjaśniła minister – „osoby znajdujące się w wieku tzw. późnej starości, często wymagające opieki i pielęgnowania przez drugą osobę, nie będą mogły skorzystać z katalogu usług, które będą realizowane przez bon senioralny. Takie rozwiązanie będzie prowadziło do sytuacji, w której samotni seniorzy bez wsparcia rodziny będą mogli korzystać jedynie z form pomocy wskazanych w ustawie o pomocy społecznej. Usługi pomocy społecznej są w dużej mierze zależne od gminy, jej budżetu i decyzji instytucji pomocy społecznej, co powoduje, że znaczna część samotnych osób starszych może zostać pozbawiona opieki.”

Jednocześnie, minister Pełczyńska-Nałęcz zwróciła uwagę na konieczność pilnego procedowania przez rząd ww. projektu, mającego wprowadzić bon senioralny, gdyż zgodnie z zapisami Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności „Wzrost współczynnika aktywności zawodowej określonych grup poprzez rozwój opieki długoterminowej” (KPO) – reforma ta, powinna zostać zrealizowana do końca 2025 r.

Planowany termin rozpatrzenia projektu ustawy (i zgłoszonych do niego uwag, w tym m.in. ww. postulatu Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej) na Stałym Komitecie Rady Ministrów – został wyznaczony na dzień 5 listopada 2025 r.

Bon senioralny – kiedy można spodziewać się wprowadzenia świadczenia w postaci usługi wsparcia w zakresie opieki?

W projekcie założono – że ustawa wprowadzająca bon senioralny, ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r., przy czym:

• w roku 2026 – składanie wniosków o bon miałoby być możliwe w terminie od 1 do 30 września 2026 r., a
• w roku 2027 i 2028 – od 1 lutego do 31 marca 2027 r. lub odpowiednio – 2028 r.

Jednocześnie, w ustawie zastrzeżono limit wydatków budżetu państwa na poczet bonów senioralnych, które w poszczególnych latach obowiązywania wsparcia (określonego na ten moment do 2035 r.), miałyby wynieść odpowiednio:

• w 2026 r. – do 500,00 mln zł,
• w 2027 r. – do 3 000,00 mln zł,
• w 2028 r. – do 4 000,00 mln zł,
• w 2029 r. – do 6 088,23 mln zł,
• w 2030 r. – do 6 292,06 mln zł,
• w 2031 r. – do 6 554,71 mln zł,
• w 2032 r. – do 6 820,21 mln zł,
• w 2033 r. – do 8 823,00 mln zł,
• w 2034 r. – do 9 134,19 mln zł i
• w 2035 r. – do 9 425,25 mln zł.

Aktualnie, prace legislacyjne nad projektem w rządzie, są na etapie – tuż przed jego rozpatrzeniem przez Stały Komitet Rady Ministrów (co ma nastąpić w dniu 5 listopada 2025 r.). Podczas ww. posiedzenia – obradom SKRM zostanie poddana m.in. wspomniana powyżej uwaga zgłoszona do projektu przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, w opinii którego – kryteria przysługiwania świadczenia w postaci bonu senioralnego w obecnym kształcie, wykluczają z dostępu do wsparcia samotnych seniorów, którzy nie posiadają aktywnego zawodowo małżonka lub zstępnego. Warto w tym miejscu wspomnieć, że zgodnie z zaleceniem Rady UE z dnia 8.12.2022 r. w sprawie dostępu do przystępnej cenowo i dobrej jakościowo opieki długoterminowej (2022/C 476/01) – „Dostęp do opieki długoterminowej umożliwia osobom potrzebującym opieki jak najdłuższe zachowanie samodzielności i godne życie. Pomaga chronić prawa człowieka, wspierać postęp społeczny i solidarność międzypokoleniową oraz zwalczać wykluczenie społeczne i dyskryminację.” Pozostaje zatem mieć nadzieję, że rządowy projekt ustawy o bonie senioralnym, rzeczywiście to wykluczenie społeczne i dyskryminację będzie zwalczał, a nie je pogłębiał.

Jeżeli projekt zakładający wprowadzenie bonu senioralnego, ostatecznie doczeka się swojego przyjęcia przez Radę Ministrów – trafi on następnie do dalszych prac w Sejmie, a w dalszej kolejności – w Senacie, zanim zostanie złożony do podpisu na biurko Prezydenta.

Podstawa prawna:

• Projekt ustawy o bonie senioralnym (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UA3)
• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2809 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 1071)
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 1208)
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 197 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 1214 z późn. zm.)