Od 21 grudnia zaczynają obowiązywać przepisy, korzystne dla wielu obecnych i byłych pracowników. Zmiana otwiera drogę do nowego świadczenia sięgającego nawet 28 000 zł. Także dla osób, które zakończyły pracę wiele lat temu i dziś są już na emeryturze. Tysiące Polaków ma szansę na otrzymanie pieniędzy, które im przysługują. Sprawdź, czy ty także.
- Nowe przepisy od 21 grudnia: kto zyska i jakie świadczenia można dostać
- Jakie świadczenia przysługują po stwierdzeniu choroby zawodowej?
- Nowe badania profilaktyczne dla pracowników i emerytów
- Kto może złożyć wniosek o świadczenie?
- Dlaczego wejście przepisów 21 grudnia jest tak ważne?
- Podsumowanie
- Podstawa prawna
W 2024 roku w Polsce stwierdzono 2711 przypadków chorób zawodowych, wynika z danych Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych prowadzonego przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. To wciąż wysoka liczba, mimo że oznacza spadek o 9,7 proc. w porównaniu z rokiem wcześniejszym.
Statystyki pokazują jednak wyraźnie, że choroby zawodowe to przede wszystkim problem osób starszych: zdecydowana większość przypadków dotyczy pracowników po 45. roku życia, a część schorzeń ujawnia się dopiero wiele lat po zakończeniu pracy. Dlatego rozszerzenie wykazu chorób zawodowych, które zacznie obowiązywać od 21 grudnia, będzie miał ogromne znaczenie dla tysięcy pracowników i emerytów, którzy do tej pory nie kwalifikowali się do uzyskana pomocy lub odszkodowań.
Nowe przepisy od 21 grudnia: kto zyska i jakie świadczenia można dostać
Rozszerzenie wykazu chorób zawodowych oznacza, że więcej osób będzie mogło powiązać swoje problemy zdrowotne z dawną pracą. Najważniejsza zmiana to dodanie nowych jednostek nowotworowych związanych z ekspozycją na azbest, m.in. raka jajnika i raka żołądkowo-jelitowego. Choroby te często rozwijają się powoli i długo pozostają bezobjawowe, dlatego wielu pracowników nie łączy ich z warunkami pracy sprzed lat. Nowelizacja ułatwia to powiązanie, a tym samym otwiera drogę do świadczeń.
To bardzo ważne dla emerytów, którzy w przeszłości pracowali w zakładach przetwarzających azbest, zakładach produkcyjnych, ciepłowniach czy budownictwie. Teraz, po wejściu zmian w życie, mogą wszcząć postępowanie i ubiegać się o pieniądze, które im się należą.
Jakie świadczenia przysługują po stwierdzeniu choroby zawodowej?
Osoby, u których choroba zostanie zakwalifikowana jako zawodowa, mogą liczyć na kilka rodzajów świadczeń:
- Jednorazowe odszkodowanie – jego wysokość zależy od procentowego uszczerbku na zdrowiu. Za każdy 1% przysługuje 1636 zł, a przy poważnych uszkodzeniach, gdy pacjent wymaga opieki, kwota może wynieść nawet 28636 zł.
- Renta z tytułu niezdolności do pracy – przyznawana, gdy choroba ogranicza możliwości zarobkowe.
- Renta rodzinna – jeśli choroba zawodowa doprowadziła do śmierci pracownika, bliscy mogą ubiegać się o wsparcie: 147271 zł dla małżonka lub dziecka oraz 73 635 zł dla innych członków rodziny.
- Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne – przysługują w trakcie leczenia i rekonwalescencji.
Dla wielu osób to realne wsparcie finansowe, od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Nowe badania profilaktyczne dla pracowników i emerytów
Od 21 grudnia 2025 ruszają obowiązkowe badania profilaktyczne dla osób narażonych na azbest, zarówno aktualnych, jak i byłych pracowników. Badania mają obejmować także nowe jednostki chorobowe, które dopisano do wykazu. Dzięki temu wiele przypadków może zostać wykrytych wcześniej, a osoby chorujące szybciej uzyskają formalne potwierdzenie choroby zawodowej.
Kto może złożyć wniosek o świadczenie?
Z wnioskiem mogą wystąpić:
- osoby, które pracują lub pracowały w środowisku narażonym na azbest,
- pracownicy, u których już zdiagnozowano nowotwory typowe dla ekspozycji zawodowej,
- emeryci, którzy zakończyli pracę wiele lat temu, ale chorują dziś na jedną z jednostek uwzględnionych w wykazie,
- rodziny pracowników, którzy zmarli w wyniku choroby zawodowej.
Co ważne, uprawnienia obejmują także osoby, których zakłady pracy już nie istnieją. Wiele firm przetwarzających azbest zostało zlikwidowanych, ale dokumentacja narażenia i tak może zostać ustalona na podstawie archiwów, badań inspekcji lub zeznań świadków.
Dlaczego wejście przepisów 21 grudnia jest tak ważne?
To moment, od którego system zaczyna działać według nowych zasad. Od 21 grudnia obowiązuje poszerzony wykaz chorób zawodowych, co umożliwia pracownikom i emerytom formalne powiązanie swoich dolegliwości z dawnym narażeniem w miejscu pracy. Od tego dnia można również składać wnioski o wysokie świadczenia finansowe, a lekarze medycyny pracy otrzymują zaktualizowane wytyczne, dzięki którym łatwiej rozpoznać choroby związane z ekspozycją na azbest. Jednocześnie rusza szeroki program badań profilaktycznych obejmujący osoby, które pracowały w warunkach zagrożenia. Zmiana dotyczy tysięcy Polaków, z których wielu przez lata nie miało świadomości, że przysługuje im wsparcie i pieniądze gwarantowane przez państwo.
Podsumowanie
Nowelizacja przepisów to realna szansa na wsparcie dla osób, które przez dekady pracowały w trudnych i niebezpiecznych warunkach. Od 21 grudnia możliwe będzie uznanie kolejnych chorób za zawodowe, a tym samym, uzyskanie jednorazowego odszkodowania, renty lub innych świadczeń nawet do 28 000 zł.
To dobry moment, aby sprawdzić swoją dokumentację, skonsultować się z lekarzem i w razie potrzeby złożyć wniosek. Wiele osób dopiero teraz ma szansę otrzymać środki, które powinny im przysługiwać od lat.
Podstawa prawna
Dyrektywy (UE) 2023/2668 z 22 listopada 2023 r.,