Wystarczy jedno nieopatrzne zdanie, zbyt skromny opis objawów albo próba udowodnienia, że jakoś dajesz radę i tracisz orzeczenie. Razem ze świadczeniami, ulgami i realną pomocą. Po zmianach w 2025 roku komisje działają szybciej, ale też wyraźnie surowiej. A jedno źle dobrane słowo potrafi zniweczyć Twoje starania. Jeśli masz stanąć przed komisją, warto wiedzieć, co powiedzieć… i czego absolutnie nie mówić.
- Aktualne zasady orzekania od sierpnia 2025 roku
- Przygotowanie przed komisją
- Jak się zachowywać i co mówić podczas komisji
- Czego unikać podczas rozmowy
- Komisja lekarska orzekająca o niepełnosprawności 2026: Co mówić, a czego unikać, by dostać orzeczenie
- Podstawa prawna
Aktualne zasady orzekania od sierpnia 2025 roku
Od sierpnia 2025 r. komisje działają według zreformowanych przepisów, które usprawniły proces orzekania. Najważniejsze zmiany od 14 sierpnia 2025 r.:
- Szerszy skład komisji: w komisji może zasiadać od 1 do 3 specjalistów, w tym także lekarze w trakcie specjalizacji (z odpowiednim doświadczeniem). Ma to ułatwić dostęp do terminów.
- Szybsze procedury: więcej uprawnionych orzeczników przyspiesza wyznaczanie posiedzeń, skracając czas oczekiwania na komisję.
- Ustne uzasadnienie decyzji: bezpośrednio po badaniu komisja ma obowiązek krótko wyjaśnić ustnie powody rozstrzygnięcia. Dzięki temu wnioskodawca od razu poznaje motywy decyzji.
- Dłuższa ważność orzeczeń: wprowadzono minimalne okresy ważności, np. co najmniej 3 lata dla dzieci oraz 7 lat dla osób z rzadkimi chorobami genetycznymi.
- Stare wnioski na nowych zasadach: reformą objęto też sprawy w toku. Jeśli komisja nie odbyła się przed 14 sierpnia 2025, stosuje się już nowe przepisy bez konieczności doniesienia dodatkowych dokumentów.
Stosowana jest również możliwość wydania orzeczenia bez osobistego stawiennictwa, jeśli dostarczona dokumentacja medyczna jednoznacznie potwierdza stan zdrowia. W takich przypadkach decyzja może zapaść administracyjnie na podstawie samych dokumentów. W praktyce oznacza to koniec stresujących komisji dla części pacjentów.
Mimo to, jeśli zostałeś wezwany na komisję, należy założyć, że osobista obecność jest konieczna i odpowiednio się przygotować. Poniżej znajdziesz praktyczne wskazówki jak przygotować się do komisji lekarskiej, jak się zachowywać, co mówić, a czego unikać, by komisja mogła rzetelnie ocenić Twoją sytuację i przyznać właściwy stopień niepełnosprawności.
Przygotowanie przed komisją
Dobre przygotowanie to najważniejszy etap przed komisją. Zespół orzekający widzi Cię tylko przez chwilę, dlatego to Ty musisz dostarczyć pełny i wiarygodny obraz swojej sytuacji.
Zacznij od formalności. Jeśli to kolejna komisja, złóż wniosek z wyprzedzeniem, aby nie stracić ciągłości świadczeń. Przy pierwszym orzeczeniu również nie zwlekaj, zebranie dokumentów może potrwać. Aktualne druki pobierzesz w swoim powiatowym zespole, a zaświadczenie lekarskie wystawia Twój lekarz prowadzący. Jest ważne trzy miesiące, więc umów wizytę odpowiednio wcześniej.
Zadbaj o kompletną dokumentację medyczną. Przygotuj zaświadczenia od specjalistów, wypisy, wyniki badań oraz historię leczenia, także psychiatryczną, jeśli dotyczy. Najważniejsze jest to, aby dokumenty odzwierciedlały Twój rzeczywisty stan zdrowia i jego wpływ na codzienne funkcjonowanie. Uporządkuj je tak, aby komisja mogła szybko odnaleźć najważniejsze informacje.
Jeśli możesz, dołącz opinie specjalistów pracujących z Tobą na co dzień, psychologa, fizjoterapeuty, terapeuty. Nie są obowiązkowe, ale często lepiej niż badania opisują Twoje ograniczenia i realne trudności.
Zrób krótką listę objawów i problemów, bo stres potrafi wyrzucić z głowy nawet najważniejsze rzeczy. Zastanów się, jak choroba wpływa na samoobsługę, mobilność, pracę, naukę i kontakty z innymi. Taka ściąga pomoże Ci mówić konkretnie, bez gubienia wątku.
Warto też przygotować się psychicznie. Komisja może zadawać trudne lub osobiste pytania, ale nie są wymierzone w Ciebie, mają wyjaśnić, jak funkcjonujesz na co dzień. Przećwicz mówienie o swoich ograniczeniach na głos, aby podczas rozmowy brzmieć pewnie i jasno.
Zabierz ze sobą kogoś bliskiego. Nawet jeśli nie wejdzie do gabinetu, jego obecność działa uspokajająco i pomaga utrzymać koncentrację. W przypadku dzieci to konieczne.
W dniu komisji zadbaj o spokój. Przyjedź na czas, ale nie dużo wcześniej. Dokumenty miej w jednej teczce, aby w razie potrzeby szybko je podać. Jeżeli poruszanie się sprawia Ci trudność, powiadom wcześniej komisję, mają obowiązek zapewnić dostępność budynku.
Jak się zachowywać i co mówić podczas komisji
Twoje zachowanie i sposób mówienia mają ogromny wpływ na ocenę komisji. W krótkiej rozmowie musisz jasno pokazać, z czym naprawdę się zmagasz.
Najważniejsze jest to, by mówić o swoich ograniczeniach, a nie o tym, jak sobie radzisz mimo choroby. Komisja nie ocenia zaradności, tylko skutki zdrowotne. Zamiast uspokajać, że "jakoś dajesz radę", powiedz wprost, co jest trudne i dlaczego. Przykładowo: "Samodzielne funkcjonowanie kosztuje mnie bardzo dużo wysiłku, wciąż mam poważne trudności z…". Takie zdania są dla komisji jasnym sygnałem, jak wygląda Twoja codzienność.
Warto krótko opisać swój typowy dzień. Konkretne sceny działają lepiej niż ogólniki typu "czasem mogę, czasem nie". Jeśli rano nie jesteś w stanie się ubrać bez pomocy bliskiej osoby, powiedz o tym. Jeśli lęk przed upadkiem uniemożliwia Ci wyjście z domu, jasno to wyjaśnij. Im bardziej namacalny przykład, tym łatwiej komisja zrozumie Twoje rzeczywiste ograniczenia.
Szczerość jest najważniejsza. Nie przesadzaj, ale też nie umniejszaj problemów. Komisja szybko wyłapuje niespójności, a skromność w stylu "to nic wielkiego" potrafi bardziej zaszkodzić niż pomóc. Odpowiadaj konkretnie i na temat. Jeśli czegoś nie rozumiesz, poproś o doprecyzowanie. To normalna sytuacja, nie powód do wstydu.
Nie wahaj się mówić o psychice. Depresja, lęki, zaburzenia pamięci czy przewlekły stres mają duży wpływ na funkcjonowanie i komisja musi o tym wiedzieć. Jeśli zdrowie psychiczne ogranicza Cię równie mocno jak objawy fizyczne, powiedz o tym otwarcie.
Podczas rozmowy staraj się zachować spokój. Zdarza się, że ton komisji może wydawać się chłodny, ale nie warto reagować emocjonalnie. Mów wyraźnie, w swoim tempie. Jeśli poczujesz zniecierpliwienie albo niedowierzanie ze strony komisji, wróć do faktów i opisz to, co jest najistotniejsze. W razie potrzeby możesz odwołać się do dokumentacji: "To jest opisane w zaświadczeniu od mojego lekarza". To wzmacnia Twoją wiarygodność.
Czego unikać podczas rozmowy
Tak jak ważne jest to, co powiesz, równie istotne jest to, czego lepiej nie mówić. Niektóre zdania mogą zupełnie niechcący osłabić Twoją sprawę i sprawić, że komisja uzna, iż radzisz sobie lepiej, niż jest w rzeczywistości.
Najczęstszym błędem jest umniejszanie swoich problemów. Zdania typu "to nic takiego", "jakoś daję radę", "nie potrzebuję pomocy" brzmią skromnie, ale komisja interpretuje je dosłownie. Jeśli twierdzisz, że funkcjonujesz dobrze, komisja może uznać, że orzeczenie nie jest potrzebne. Zamiast tego jasno wyjaśnij, z czym sobie nie radzisz.
Nie mów również, że "nie chcesz nikomu zabierać pieniędzy". Takie deklaracje wyglądają na szlachetne, ale w praktyce sygnalizują, że Twoja sytuacja nie jest na tyle poważna, by wymagać wsparcia. Masz prawo ubiegać się o pomoc i nie powinno Ci to sprawiać dyskomfortu.
Unikaj także stwierdzeń typu "już nie mam objawów". Jeśli leczenie tylko je łagodzi, powiedz o tym wprost. Dla komisji słowa "wszystko jest okej" oznaczają, że problem został rozwiązany, a więc orzeczenie może być zbędne. Wyjaśnij, jakie ograniczenia nadal utrudniają Ci codzienne życie.
Wiele osób nie wspomina o tym, jak trudne było samo dotarcie na komisję. Jeśli przyjechałeś dzięki pomocy bliskiej osoby albo musiałeś kilka razy odpoczywać po drodze, powiedz o tym otwarcie. Komisja widzi tylko efekt, że jesteś na miejscu i może błędnie założyć, że przyszło Ci to łatwo.
Najbardziej ryzykowne jest udawanie lub przesadzanie. Orzecznicy mają duże doświadczenie i bardzo szybko wyczuwają niespójności. Przesada podważa całą Twoją wiarygodność, a to może zaszkodzić bardziej niż cokolwiek innego. Z drugiej strony nie ukrywaj problemów z powodu wstydu. Najlepsze wrażenie zrobisz szczerością i rzeczowym opisem trudności.
Komisja lekarska orzekająca o niepełnosprawności 2026: Co mówić, a czego unikać, by dostać orzeczenie
Choć komisja trwa krótko, dla wielu osób to moment, który uruchamia dużo emocji. Warto pamiętać, że nie jesteś tam po to, by coś udowodnić, ale by opowiedzieć o swojej codzienności takiej, jaka jest naprawdę. Masz prawo mówić o trudnościach otwarcie i bez skrępowania, bo to właśnie one mają zostać zauważone i ocenione. A gdy wyjdziesz z gabinetu, pamiętaj: niezależnie od decyzji, nie definiuje ona Twojej wartości ani tego, kim jesteś. To tylko narzędzie, które ma pomóc Ci funkcjonować łatwiej i z większym wsparciem.
Podstawa prawna
Artykuł opiera się na aktualnych przepisach regulujących zasady orzekania o niepełnosprawności:
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – Dz.U. 2023 poz. 100, z późn. zm.
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dz.U. 2021 poz. 857, z późn. zm.
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2025 r. zmieniające zasady powoływania członków komisji oraz wprowadzające obowiązek ustnego uzasadnienia decyzji – Dz.U. 2025 poz. 1033.
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 maja 2025 r. w sprawie minimalnych okresów ważności orzeczeń – Dz.U. 2025 poz. 682.
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dz.U. 2025 poz. 1033.