Od 1 stycznia 2026 roku ZUS zacznie automatycznie przeliczać czerwcowe emerytury wypłacone w latach 2009-2019. Ta zmiana ma polepszyć sytuację finansową określonej grupy emerytów dzięki zastosowaniu korzystniejszych zasad waloryzacji ich świadczeń. Oto szczegóły.
- Automatyczne przeliczanie emerytur czerwcowych (2009-2019)
- Ponowne przeliczenie emerytur w 2026 roku. Kogo obejmą nowe zasady?
- Metoda przeliczenia emerytur i waloryzacja
- Zasady postępowania w trakcie procesu sądowego lub wnioskowego
- Terminy i wyrównanie emerytur
- Automatyczne przeliczenie tzw. emerytur czerwcowych w 2026 roku
Automatyczne przeliczanie emerytur czerwcowych (2009-2019)
Nowe regulacje dotyczące automatycznego przeliczania emerytur obejmą świadczenia przyznane lub przeliczone w czerwcu w okresie od 2009 do 2019 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzi tę procedurę z urzędu, co oznacza, że emeryci nie będą musieli składać żadnych dodatkowych wniosków, a wszystkie formalności zostaną załatwione automatycznie. Warto podkreślić, że jeśli w wyniku przeliczenia ustalona kwota świadczenia okaże się niższa niż dotychczasowa, świadczenie pozostanie na korzystniejszym, dotychczasowym poziomie.
Ponowne przeliczenie emerytur w 2026 roku. Kogo obejmą nowe zasady?
Nowe zasady skierowane są do osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę lub miały ją przeliczoną od czerwca, a także do osób pobierających rentę rodzinną po zmarłym, któremu emerytura została ustalona lub przeliczona od czerwca w tym samym okresie. Ponadto, nowymi zasadami objęte są renty rodzinne po osobach, które osiągnęły wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), zmarły w czerwcu w latach 2009-2019, ale nie złożyły wniosku o emeryturę lub nie miały do niej ustalonego prawa.
Metoda przeliczenia emerytur i waloryzacja
ZUS zwaloryzuje składki na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitał początkowy w taki sam sposób, jak przy ustalaniu emerytury w maju danego roku, pod warunkiem, że będzie to korzystniejsze dla ubezpieczonego, a następnie dokona waloryzacji świadczeń aż do chwili obecnej. Konieczność przeliczenia emerytur czerwcowych wynika z faktu, że w latach 2009-2019 były one obliczane na podstawie niekorzystne dla ubezpieczonych zasady waloryzacji składek.
Zasady postępowania w trakcie procesu sądowego lub wnioskowego
W sytuacji, gdy wniosek o przeliczenie emerytury ustalonej od czerwca w latach 2009-2019 lub renty rodzinnej zostanie złożony przed 1 stycznia 2026 roku, a postępowanie w tej sprawie będzie w toku lub sprawa będzie się toczyć przed sądem, ZUS zawiesi postępowanie przewidziane w nowej ustawie. Zostanie ono wznowione po ostatecznym zakończeniu wcześniej wszczętej procedury, a zainteresowany nie musi w związku z tym składać żadnych wniosków. Podobnie, jeśli ZUS prowadzi postępowanie w sprawie wysokości świadczenia w związku z ustaleniem emerytury od czerwca danego roku lub takie postępowanie toczy się w sądzie, a rozpoczęło się przed 1 stycznia 2026 roku, będzie ono trwało do momentu uprawomocnienia się końcowej decyzji lub orzeczenia. ZUS ponownie obliczy jedynie wysokość emerytury ustalonej od czerwca w latach 2009-2019, opierając się na ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Terminy i wyrównanie emerytur
Przepisy te nie przewidują wypłaty żadnego wyrównania świadczenia za okres sprzed 1 stycznia 2026 roku, a wszystkie sprawy zostaną rozpatrzone najpóźniej do 31 marca 2026 roku.
Automatyczne przeliczenie tzw. emerytur czerwcowych w 2026 roku
Zgodnie z ustawą, która wchodzi w życie 1 stycznia 2026 roku, nastąpi kluczowa zmiana w polskim systemie emerytalnym, polegająca na automatycznym przeliczeniu tzw. emerytur czerwcowych. Dotyczy to świadczeń przyznanych lub przeliczonych w czerwcu w latach 2009-2019, które dotychczas były zaniżane ze względu na niekorzystny mechanizm waloryzacji składek zastosowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
To automatyczne działanie obejmie około 100-103 tysiące osób, w tym emerytów, którym emerytura została ustalona lub przeliczona od czerwca we wspomnianym okresie, a także osoby pobierające rentę rodzinną po zmarłych objętych tą regulacją. Najważniejszą wiadomością dla uprawnionych jest to, że nie muszą oni składać żadnego wniosku - ZUS przeprowadzi całe przeliczenie z urzędu.
Wprowadzona korekta zagwarantuje wyższe świadczenia, gdyż ZUS zastosuje korzystniejszy dla ubezpieczonych mechanizm waloryzacji. Szacuje się, że średnia podwyżka wyniesie około 220 zł brutto miesięcznie, ale w indywidualnych przypadkach może być znacznie wyższa. Ponadto, ustawa zapewnia, że jeśli nowe przeliczenie okaże się niższe, świadczenie pozostanie na dotychczasowym, wyższym poziomie. Nowe, wyższe kwoty emerytur i rent rodzinnych zaczną być naliczane wstecznie od 1 lipca 2025 roku. ZUS ma obowiązek zakończyć wszystkie przeliczenia i wypłacić wyrównania, wraz z nowymi decyzjami, najpóźniej do 31 marca 2026 roku. Warto jednak pamiętać, że ustawa nie przewiduje wypłaty wyrównania za lata wsteczne, tj. za okres sprzed lipca 2025 roku.