Lektura regulaminu korzystania z karty kredytowej przyda się każdemu uzytkownikowi takiej karty. Warto sprawdzić, czy nie zawiera on wśród postanowień kształtujących prawa i obowiązki klienta banku, takich które rażąco naruszają nasze interesy. Niekorzystne dla konsumentów zapisy znaleźliśmy w regulaminie kart kredytowych banku Citi Handlowego w Warszawie. Pragniemy więc zwrócić na nie uwagę naszym Czytelnikom.
Wniosek zamiast umowy
Zanim wskażemy na niezgodne z prawami konsumentów paragrafy regulaminu kart kredytowych, chcemy zwrócić uwagę na procedurę, która skutkuje zawarciem umowy o kartę kredytową z Citi Handlowy. Otóż w przypadku procedury stosowanej przez ten bank, tradycyjną umowę zastępuje wypełnienie przez klienta wniosku o wydanie karty kredytowej. Następnie bank przesyła wnioskującemu potwierdzenie zawarcia umowy wraz z informacją o dacie jej zawarcia, limicie kredytowym oraz załączoną kartą płatniczą. Taka procedura, choć funkcjonalna z punktu widzenia klienta, budzi jednak zastrzeżenia z uwagi na bezpieczeństwo obrotu prawnego kartami płatniczymi oraz ochronę praw konsumentów. Skutkiem takiego sposobu zawarcia umowy o kartę kredytową klient może bowiem być nie do końca świadomy skutków złożenia wniosku oraz nie jest rzetelnie poinformowany o warunkach umowy.
Bezprawne zasady używania karty
Dokonując analizy regulaminu kart kredytowych natknęliśmy się w jego paragrafie 7 ust. 16 na zapis budzący niepokój. Otóż zgodnie z jego treścią Citi Handlowy jednostronnie przyznaje sobie uprawnienie do dokonywania potrąceń z wszelkich rachunków prowadzonych na rzecz klienta przez ten bank oraz z wszelkich wierzytelności (wymagalnych i niewymagalnych), jakie przysługują klientowi. Oznacza to, że bank będzie mógł według własnego uznania dokonać potrącenia na przykład z lokaty terminowej klienta, co będzie skutkowało utratą odsetek należnych mu z tej lokaty. Niepokojący jest także fakt, że bank będzie mógł dokonywać takiego potrącenia bez zgody klienta. Taki zapis jest niedozwoloną klauzulą, ponieważ wypełnia znamiona określone w art. 3853 pkt 9 kodeksu cywilnego, który stanowi, że niedozwolonym postanowieniem umownym jest takie, które przewiduje wyłącznie jednostronną interpretację umowy przez kontrahenta klienta. Sprzeczne z interesami klienta jest również to, że potrącenia będą dokonywane w stosunku do rachunków niemających żadnego bezpośredniego związku z umową karty kredytowej.
Duży niepokój wzbudza także treść paragrafu 7 ust. 18 regulaminu, który zastrzega korzystną dla banku kolejność spłaty zadłużenia z tytułu różnie oprocentowanych transakcji. Takie postanowienie narusza ekonomiczne interesy klientów banku, ponieważ nadaje pierwszeństwo spłaty dla operacji oprocentowanych niżej. Oznacza to, że transakcje oprocentowane wyżej, pomimo że są wcześniej wymagalne, będą spłacone później, co skutkować będzie dalszym naliczaniem wyższych odsetek od zadłużenia. Taka regulacja narusza zasadę wyrażoną w art. 451 kodeksu cywilnego, czyli zasadę pierwszeństwa spłaty długu najdawniej wymagalnego.
Umniejszona odpowiedzialność
Zgodnie z treścią paragrafu 12 ust. 14 regulaminu bank przewiduje rozszerzoną, płatną odpowiedzialność za transakcje dokonane przez osobę nieuprawnioną. Tabela opłat i prowizji dla kart kredytowych Citi Handlowego zawiera opłatę określoną jako opłata za pakiet bezpieczeństwa w wysokości 6,50 zł miesięcznie. Takie rozwiązanie przyjęte przez bank skutkuje tym, że klient płaci za tylko pozornie rozszerzoną odpowiedzialność na warunkach zaproponowanych przez bank; ochronę za transakcje dokonane przez osobę nieuprawnioną i tak ma zagwarantowaną w ustawie z 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. nr 169, poz. 1385).
W omawianym paragrafie znalazł się jeszcze jeden zapis, który wzbudził nasz niepokój. Otóż bank ogranicza czasowo odpowiedzialność za szkody klienta wynikające z utraty karty. Zgodnie z tym postanowieniem, bank pokryje tylko te szkody, które powstały w ciągu 48 godzin (w przypadku karty kredytowej bez zdjęcia) lub 72 godzin (gdy karta ma zdjęcie), zanim klient dokonał zastrzeżenia. Takie rozwiązanie dotyczące odpowiedzialności banku jest odmienne od rozwiązań ustawowych, gdzie brak jest ograniczenia czasowego w tej kwestii. Zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych nie można w drodze postanowień umownych zawrzeć mniej korzystnych dla konsumenta regulacji w tym zakresie.
3 Kroki
Co zrobić, gdy w regulaminie są niedozwolone klauzule
Klient banku, jeśli po dokonaniu analizy regulaminu kart kredytowych stwierdzi, że znajdują się w nim sprzeczne z jego prawami klauzule, powinien:
1 zwrócić się do banku w trybie reklamacyjnym i wskazać, że w regulaminie zawarł postanowienia niezgodne z prawem i wnioskować o ich zmianę,
2 jeśli rozmowa z instytucją nie poskutkuje, zwrócić się do miejskiego rzecznika konsumentów (w przypadku naruszenia indywidualnego interesu konsumenta) lub do UOKiK (prezes Urzędu zadecyduje, czy doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów),
3 wnieść pozew do sądu o ustalenie, że wskazane przepisy w regulaminie nie wiążą klienta banku, ponieważ rażąco naruszają jego interesy.
Analiza krok po kroku:
WĄTPLIWY ZAPIS UMOWY
W przypadku, gdy na rachunku karty są transakcje oprocentowane w różnej wysokości, w pierwszej kolejności spłacane jest zadłużenie z tytułu transakcji gotówkowych i bezgotówkowych o niższym oprocentowaniu.
CO TO OZNACZA
Bank będzie zaliczał spłaty zadłużenia dokonywane przez klienta w pierwszej kolejności na konto transakcji niżej oprocentowanych. Tak więc transakcje wyżej oprocentowane będą spłacane później, co skutkować będzie dalszym naliczaniem klientowi wyższych odsetek przez bank.
CZY JEST ZGODNY Z PRAWEM
NIE
To postanowienie narusza ekonomiczne interesy konsumentów, tak więc zgodnie z art. 3581 kodeksu cywilnego nie wiąże klienta banku. Należy zauważyć także, że taki zapis w umowie narusza zasadę wyrażoną w art. 451 par. 3 kodeksu cywilnego, która mówi, iż spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu najdawniej wymagalnego.
REKOMENDACJA DLA KLIENTA
Klient przed podpisaniem umowy powinien spróbować negocjować z bankiem zmianę niekorzystnych dla niego zapisów w regulaminie.
REKOMENDACJA DLA BANKU
Bank powinien usunąć niezgodny z prawem oraz niekorzystny dla klientów zapis w regulaminie.
MAŁGORZATA OSTRZYŻEK
OPINIE
Regulamin kart kredytowych stanowi integralną część umowy, jaką konsument zawiera z bankiem. Pamiętać jednak należy, iż nie wszystkie istotne informacje dotyczące korzystania z kart kredytowych zawarte są bezpośrednio w treści regulaminu. Dotyczy to między innymi kosztów, jakie zobowiązany jest ponosić konsument w związku z korzystaniem z kart kredytowych. Koszty te określa tabela opłat i prowizji. Konsumenci winni pamiętać, iż wartości zawarte w tych tabelach nie są wartościami stałymi. Banki uprawnione są do dokonywania zmian tych opłat, ale tylko wówczas, gdy w regulaminie zawarto w tym zakresie stosowne postanowienia.
Justyna Obrębka, prawnik, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
UOKiK badał kwestie dotyczące rozliczania przez banki transakcji zagranicznych dokonywanych przez konsumentów przy pomocy kart kredytowych. Jak ustalił prezes Urzędu, organizacja VISA dokonuje przeliczenia wartości transakcji z waluty danego kraju na taką walutę rozliczeniową, którą wybierze dany bank. Banki często stosują dolar amerykański jako walutę do rozliczeń transakcji dokonywanych poza granicami kraju. W związku z tym konsument dokonujący transakcji kartą kredytową np. w Niemczech, gdzie walutą rozliczeniową jest euro, ponosi koszt podwójnego przewalutowania (z Euro na dolara oraz z dolara na złotówki). Brak jest jednak przepisów prawa, które nakładają na banki obowiązek stosowania określonej waluty rozliczeniowej. Posiadacze kart kredytowych powinni zwrócić uwagę, czy w regulaminie znajduje się informacja o zasadach rozliczania transakcji zagranicznych oraz stosowanej walucie rozliczeniowej.