Każdy z nas choć raz musiał udać się do urzędu czy instytucji państwowej lub samorządowej po to, by zostawić dokument lub odebrać zaświadczenie. Najczęściej nie zdajemy sobie sprawy, że w takich przypadkach powinniśmy uiścić opłatę skarbową. Ale niekiedy istnieje możliwość odzyskania wpłaconych pieniędzy.
Opłacie skarbowej podlegają w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej: podania (żądania, wnioski, odwołania, zażalenia) i załączniki do podań, czynności urzędowe dokonywane na podstawie zgłoszenia lub na wniosek zainteresowanego, zaświadczenia wydawane na wniosek zainteresowanego, zezwolenia (pozwolenia, koncesje) wydawane na wniosek zainteresowanego. Nie odnosi się to tylko do podań i innych zaświadczeń w postępowaniu podatkowym, ale w każdym innym przypadku z zakresu administracji publicznej. Opłatę skarbową pobiera się również od pełnomocnictwa oraz jego odpisów (wypisów), weksli oraz dokumentów zawierających oświadczenie woli poręczyciela. W niektórych sytuacjach możemy się ubiegać o zwrot uiszczonej opłaty skarbowej.
WARTO WIEDZIEĆ
Nie podlegają opłacie skarbowej podania i załączniki do podań, czynności urzędowe, zaświadczenia oraz zezwolenia, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają innym opłatom o charakterze publicznoprawnym lub są od tych opłat zwolnione.
Zwrot opłaty
Zwrot uiszczonej opłaty skarbowej przysługuje w kilku przypadkach. Po pierwsze, jest to możliwe, gdy wniesione przez nas odwołanie, np. od decyzji podatkowej, zostało w całości uwzględnione albo decyzja, której odwołanie dotyczyło, została w innym trybie w całości uchylona lub stwierdzono jej nieważność. Może to nastąpić zarówno w wyniku działania organu pierwszej instancji (urzędu skarbowego), jak i organu odwoławczego (izby skarbowej). Może też wynikać z wyroku sądu administracyjnego. Należy pamiętać, że jeżeli organ podatkowy, który wydał decyzję, uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości, wyda nową decyzję, którą uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. W takim przypadku istnieje podstawa do zwrotu opłaty skarbowej uiszczonej od wniesionego odwołania (5 zł plus 0,50 zł od każdego załącznika).
Zwrot opłaty skarbowej nie odnosi się do postanowień. Przepis ustawy o opłacie skarbowej wyraźnie wspomina tylko o decyzjach. Co prawda, w art. 239 Ordynacji podatkowej określono, że w sprawach nieuregulowanych do zażaleń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań, ale nie można tego odnosić do zwrotu opłaty skarbowej regulowanej przepisami ustawy o opłacie skarbowej. W przypadku uwzględnienia środka zaskarżenia złożonego od postanowienia ustawa o opłacie skarbowej nie przewiduje możliwości zwrotu.
Inne przypadki
Kolejny przypadek, który określa możliwość zwrotu opłaty skarbowej, związany jest z żądaniem strony, która dąży do zastosowania nadzwyczajnego trybu wzruszenia decyzji podatkowej. Dotyczy to więc sytuacji, gdy wnosimy żądanie wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji lub jej uchylenia bądź zmiany – jeżeli decyzja, której wniosek dotyczy, została uchylona, zmieniona lub stwierdzono jej nieważność. Należy pamiętać, że takie żądanie będzie traktowane przez urząd jak podanie i podlega ono opłacie skarbowej. W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia będzie przysługiwał nam zwrot uiszczonej opłaty skarbowej od tego żądania.
Dużo bardziej opłacalne jest ubieganie się o zwrot opłaty skarbowej od czynności urzędowych – jeżeli mimo zapłacenia opłaty nie dokonano czynności urzędowej, np. nie zatwierdzono projektu budowlanego. Nie jest to błaha sprawa, bo niektóre stawki opłaty skarbowej są spore, np. od decyzji w sprawie wydania świadectwa homologacji typu pojazdu – 1370 zł, od dokonania wpisu do rejestru podmiotu wykonującego działalność kantorową – 1063 zł.
PRZYKŁAD
Podatnik zgromadził dokumentację budowy, tj. pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne, książkę obmiarów. Zwrócił się do starosty o zatwierdzenie projektu budowlanego, uiszczając należną opłatę skarbową w wysokości 38 zł. Starosta odmówił zatwierdzenia projektu budowlanego ze względu na brak zgodności projektu z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, bo podatnik nie usunął nieprawidłowości istniejących w tym zakresie. W takiej sytuacji podatnik może się ubiegać o zwrot opłaty skarbowej ze względu na niezatwierdzenie projektu budowlanego.
2 zł – jeżeli zapłacona opłata skarbowa nie przekracza tej kwoty, zwrot nie przysługuje.
Postępowanie o zwrot
W razie powstania okoliczności uzasadniających zwrot, podmioty, do których wniesiono podanie lub którym podanie przekazano albo które nie dokonały czynności urzędowej, są obowiązane przekazać podanie ze skasowanymi znakami opłaty skarbowej bądź z adnotacją o dokonanej zapłacie opłaty skarbowej, bądź kopię tego podania poświadczoną przez organ administracji publicznej, właściwemu miejscowo organowi podatkowemu w celu dokonania zwrotu opłaty. Przekazanie podania następuje z urzędu lub na wniosek zainteresowanego.
Jeżeli obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciążył solidarnie na osobach lub określonych jednostkach, zwrot opłaty skarbowej następuje na rzecz jednej z osób lub jednostek solidarnie zobowiązanych do jej zapłaty, z równoczesnym powiadomieniem pozostałych osób lub jednostek o dokonanym zwrocie. Zwrot opłaty skarbowej następuje z urzędu.
Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jeżeli wystawiają (sporządzają) dokumenty, składają podania i załączniki do podań albo jeżeli na ich wniosek dokonuje się czynności urzędowych lub wydaje zaświadczenia lub zezwolenia. Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciąży solidarnie na nich, jeżeli składają wspólne podania i załączniki do podań albo jeżeli na ich wspólny wniosek dokonuje się czynności urzędowych lub wydaje zaświadczenia albo zezwolenia.
Zwróci wójt i burmistrz
Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt lub burmistrz (prezydent miasta). Zwrotu opłaty skarbowej dokonuje właściwy miejscowo organ podatkowy, którym jest:
• organ podatkowy właściwy ze względu na siedzibę organu, który przyjął podanie, dokonał czynności urzędowych albo wydał zaświadczenie lub zezwolenie (od podań i załączników do podań, od czynności urzędowych, zaświadczeń lub zezwoleń),
• organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) płatnika (jeżeli pobór opłaty następuje przez płatnika),
• organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) wystawcy (od weksla),
• organ właściwy ze względu na miejsce złożenia pełnomocnictwa (od pełnomocnictwa),
• organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) poręczyciela (od dokumentu zawierającego oświadczenie woli poręczyciela).
Bogdan Świąder
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 253, poz. 2535 z późn. zm.).
• Rozporządzenie ministra finansów z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie sposobu pobierania, zapłaty i zwrotu opłaty skarbowej oraz sposobu prowadzenia rejestrów tej opłaty (Dz.U. nr 110, poz. 1176 z późn. zm.).