Zmieniony przepis art. 813 kodeksu cywilnego przewiduje, że „w przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia przed upływem terminu okresu, na jaki została zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.” Sprawa jest prosta, jeśli nie mieliśmy szkody w okresie ubezpieczenia. Wtedy mamy prawo żądać zwrotu składki za każdy dzień pozostały do końca umowy i to bez żadnych potrąceń tytułem opłat manipulacyjnych. Więcej wątpliwości budzą sytuacje, w których mieliśmy szkodę, bo pojawia się pytanie, czy doszło do wykorzystania ochrony ubezpieczeniowej czy też nie.
Na przykład dr Marcin Orlicki z Uniwersytetu Adama Mickiewicza, współautor zmian w k.c. dotyczących umowy ubezpieczenia, twierdzi, że towarzystwo będzie mogło nie zwracać składki tylko wtedy gdy nastąpiło unicestwienie przedmiotu ubezpieczenia (np. skradziono samochód lub został rozbity tak, że trafia na złom i jest wyrejestrowany) lub została wyczerpana suma ubezpieczenia.
Oznacza to, że w przypadku tzw. szkody całkowitej, orzekanej jeśli samochód jest uszkodzony tak, że koszty jego naprawy przekraczają 70 proc. wartości z dnia szkody, zwrot składki należy się. Towarzystwo wypłaca bowiem np. tylko 70 proc. sumy ubezpieczenia, a pozostałe 30 proc. trzeba uzyskać ze sprzedaży auta. Podobnie będzie w przypadku tzw. szkody częściowej, czyli jeśli mamy samochód ubezpieczony na 40 tys. zł, a dostajemy 10 tys. zł odszkodowania (czyli 25 proc. sumy ubezpieczenia).
Są jednak opinie odmienne. Na przykład KNF uważa, że w tym ostatnim przypadku składka do zwrotu może być pomniejszona o 25 proc. Podobnego zdania jest np. PZU.
- Składka do zwrotu będzie pomniejszona o 25 proc., jeżeli umowa ubezpieczenia przewidywała redukcyjną sumę ubezpieczenia - mówi Magdalena Olborska z biura prasowego firmy.
Również Marcin Krajewski, z kancelarii Maciesowicz&Krajewski, jeden z ekspertów pracujących przy zmianach w k.c., uważa, że każda wypłata odszkodowania jest częściowym wykorzystaniem ochrony ubezpieczeniowej. Takie zapisy bardzo często znajdują się w umowach ubezpieczenia i przewidują, że każda wypłata zmniejsza sumę ubezpieczenia. Oznacza to, że w naszym przykładzie wypłata 10 tys. zł zmniejsza sumę ubezpieczenia auta do 30 tys. zł i trzeba opłacić dodatkową składkę tytułem tzw. doubezpieczenia.
PO SZKODZIE Z OC ZWROTU NIE MA
Zwrot składki w przypadku rozwiązania umowy po szkodzie będzie możliwy tylko w przypadku umów dobrowolnych, np. AC komunikacyjnego. W przypadku OC komunikacyjnego, zwrot składki po rozwiązaniu umowy (np. po sprzedaży auta) po szkodzie nie przysługuje, zgodnie z art. 41 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.
MARCIN JAWORSKI
marcin.jaworski@infor.pl