Ograniczenie prawa do informacji ze względu na "ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa"

Dziesięciu głosów zabrakło do odrzucenia w piątek przez Sejm senackiej poprawki do nowelizacji ustawy o dostępie do informacji publicznej. W myśl poprawki, możliwe będzie ograniczenie prawa do informacji ze względu na "ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa".

Za odrzuceniem poprawki było 179 posłów. Za jej przyjęciem opowiedziało się 187, a 10 się wstrzymało. Większość bezwzględna, której osiągnięcie oznaczałoby odrzucenie poprawki wynosiła 189 głosów - gdyby więc wstrzymujący się zagłosowali przeciw poprawce, zostałaby ona odrzucona. Była to jedyna zmiana, jakiej chciał Senat w noweli.

W dotychczasowym brzmieniu ustawa nie pozwala na dostęp do danych, które są chronione przez przepisy o ochronie informacji niejawnych lub innych tajemnic (np. lekarskiej albo adwokackiej). Poprawka - zgłoszona w Senacie przez Marka Rockiego (PO) - przewiduje, że prawo do informacji będzie też ograniczone ze względu na "ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa" w dwóch przypadkach - gdyby osłabiałoby to pozycję państwa w negocjacjach np. umów międzynarodowych lub w ramach Unii Europejskiej oraz by chronić interesy majątkowe państwa w postępowaniach przed sądami czy trybunałami.

Tuż przed głosowaniem poseł Andrzej Celiński (niezrz.) i Artur Górski (PiS) apelowali o odrzucenie poprawki. Celiński przypominał, że kiedy w latach 70. ubiegłego wieku współorganizował Latające Uniwersytety, chodziło o to, by po zdobyciu wolności ludzie mieli wiedzę i podstawy pozwalające decydować w sprawach własnego kraju. "Czy rząd podziela intencje senatora Marka Rockiego ograniczające swobodny dostęp obywatela do informacji?" - pytał.

"Ta poprawka jest zamachem na prawo obywateli do kontroli władz" - wtórował mu poseł Górski, który zauważył, że zmianie uległo zdanie polityków PO na temat tej poprawki, bo początkowo byli przeciwko niej, a ostatnio są za.

W odpowiedzi na pytania posłów wiceszef MSWiA Piotr Kołodziejczyk oświadczył, że poprawka przywraca zapisy z przedłożenia rządowego.

Za odrzuceniem senackiej poprawki głosowały całe kluby: PiS, SLD i PJN, 9 posłów PO, w tym m.in.: Marek Biernacki, Krzysztof Tyszkiewicz, Andrzej Smirnow i Łukasz Gibała, a także 8 posłów PSL.

Wśród ludowców, za odrzuceniem poprawki Senatu byli m.in.: minister rolnictwa Marek Sawicki, Franciszek Stefaniuk i Eugeniusz Kłopotek.

Identycznie głosowało też kilku posłów niezrzeszonych, w tym: Kazimierz Kutz, Andrzej Celiński, Witold Gintowt-Dziewałtowski, Bogdan Lis, Marian Filar i Ludwik Dorn. Za odrzuceniem poprawki była też posłanka SdPl Izabella Sierakowska.

Poprawkę przyjęto, choć sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych wyraziła negatywną rekomendację w tej sprawie. W czwartek na posiedzeniu komisji przedstawiciele biura legislacyjnego mówili, że propozycja Senatu budzi wątpliwości konstytucyjne, co do swojego zakresu. Jeszcze przed głosowaniem przeciwko poprawce Rockiego opowiedziała się Helsińska Fundacja Praw Człowieka, krytyczna wobec trybu prac legislacyjnych i takiego ograniczenia dostępu do informacji publicznej.

Przyjęta w piątek poprawka przypomina inny przepis, który był w rządowym projekcie noweli skierowanym do Sejmu, ale - pod naciskiem organizacji pozarządowych oraz PiS i SLD - został wykreślony przez posłów pracujących nad ustawą w podkomisji. Wówczas chodziło o ograniczenie dostępu do takich informacji, jak m.in. analizy prywatyzacyjne zlecane przez MSP dla potrzeb gospodarowania mieniem Skarbu Państwa (w tym jego komercjalizacji i prywatyzacji) oraz instrukcje negocjacyjne.

Zmiany w ustawie o dostępie do informacji publicznej Sejm uchwalił w końcu sierpnia. Nowela wprowadza do krajowego porządku prawnego unijną dyrektywę ws. ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego. Chodzi w niej o inne przeznaczenie informacji z organów publicznych niż to, dla którego dokumenty zostały pierwotnie wyprodukowane.

Termin implementacji dyrektywy UE minął w lutym 2005 r. Polska była krajem, który w całej Unii najdłużej zwlekał z dostosowaniem swoich przepisów. Do nadrobienia zaległości Komisja Europejska wzywała nas już w 2008 r. MSWiA, gdzie powstał projekt nowelizacji, uzasadniało opóźnienie szerokimi konsultacjami z organizacjami pozarządowymi. Projekt trafił do Sejmu 13 lipca 2011 r. Rząd określił go jako pilny, bowiem przed Trybunałem Sprawiedliwości UE toczy się postępowanie przeciwko Polsce spowodowane niewdrożeniem dyrektywy.

Nowelizacja wprowadza rozróżnienie "dostępu do informacji publicznej", co uznano za prawo polityczne, od "ponownego wykorzystania informacji publicznej", co uznane zostało za prawo gospodarcze. Podstawowym nośnikiem informacji publicznych do ponownego wykorzystania ma być Biuletyn Informacji Publicznej (BIP). Informacje tam zamieszczone będzie można wykorzystywać bezwarunkowo, chyba że wyraźnie zostaną tam zapisane warunki udostępnienia (np. informacja o opłacie). W przypadku użycia do celów niekomercyjnych, zasadą ma być przekazywanie informacji nieodpłatnie.

Dla informacji uznanych za szczególnie ważne dla rozwoju innowacyjności ma być stworzone specjalne repozytorium, które będzie służyć do łatwego wyszukiwania i zdobywania tego typu informacji. Repozytorium umożliwi centralne gromadzenie danych. Powołując się na doświadczenia państw UE, do informacji ważnych ze względu na rozwój innowacyjności zaliczono w szczególności: dane geograficzne, demograficzne, wyniki wyborów, dane o produkcji i zużyciu energii, budżetowe i podatkowe, dotyczące działalności gospodarczej, ochrony i zanieczyszczenia środowiska, zdrowotne, prawne oraz edukacyjne.

Przepisy noweli nie będą miały zastosowania do archiwów państwowych, publicznego radia i telewizji, instytucji kultury, szkół, uczelni wyższych oraz PAN.

Teraz nowelizacja ustawy o dostępie do informacji publicznej trafi do prezydenta, który może ją podpisać, zawetować lub skierować do Trybunału Konstytucyjnego.

Infor.pl
Bezwarunkowy dochód podstawowy 2025. Czy Polacy będą dostawać 1700 zł miesięcznie bez pracy?
01 sie 2025

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy (BDP) to pomysł, który od lat dzieli opinię publiczną. Zakłada on, że każdy obywatel, niezależnie od tego, czy pracuje, ile zarabia, czy jest studentem albo seniorem, co miesiąc otrzymuje od państwa stałą kwotę pieniędzy. W Polsce w debacie najczęściej pojawia się kwota 1700 zł, która ma wystarczyć na podstawowe potrzeby życiowe. Czy to realne? Kto miałby za to zapłacić?

4 sierpnia 2025 ZUS wypłaci nawet 4134 zł tym osobom, bez względu na dochód. Dla kogo świadczenie?
01 sie 2025

Zakład Ubezpieczeń Społecznych 4 sierpnia 2025 roku przeleje na konta uprawnionych kolejne transze świadczenia - od 751 zł do nawet 4134 zł. Świadczenie to przysługuje bez względu na ich dochody.

Masz wadę wzroku? W 2025 możesz stracić prawo jazdy. Sprawdź, co oznacza symbol 04-O
01 sie 2025

Masz wadę wzroku? W 2025 możesz stracić prawo jazdy – nawet jeśli wcześniej nie było przeciwwskazań. Nowe przepisy i decyzje lekarzy sprawiają, że coraz więcej kierowców traci uprawnienia z powodu pogarszającego się widzenia. Wystarczy, że nie spełnisz jednego z wymogów: ostrości, pola widzenia lub zdolności do jazdy po zmroku. Zobacz, jakie schorzenia oczu mogą prowadzić do takich decyzji – zwłaszcza jeśli masz orzeczenie z symbolem 04-O, cierpisz na zaćmę, jaskrę lub AMD.

133 korzystne wyroki sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym 16 prawomocnych – uruchomienie pierwszej w Polsce wyszukiwarki wyroków
01 sie 2025

Orzecznictwo w sprawach art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20 jest bardzo niejednolite. Wskazana niejednolitość przejawia się na wielu płaszczyznach, przede wszystkim niektóre sądy powszechne orzekają na korzyść emerytów poprzez zmianę decyzji ZUS, inne z kolei orzekają na niekorzyść, oddalając odwołania emerytów. Również w ramach orzeczeń korzystnych, można zaobserwować spore różnice. We wpisie przedstawiam zbiór znanych mi korzystnych orzeczeń dotyczących art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, wydanych po wyroku TK z 4 czerwca 2024 roku sygn. akt SK 140/20.

Wystawianie faktur ustrukturyzowanych narusza konstytucyjne prawo do prywatności
01 sie 2025

Istotna część podatników, mimo istnienia formalnego obowiązku, nie będzie mogła wystawiać faktur ustrukturyzowanych, gdyż nie pozwalają im na to zawarte umowy, w których nabywcy zastrzegają sobie zachowanie tajemnicy handlowej. Wystawianie faktur ustrukturyzowanych w sposób oczywisty narusza tę zasadę, bowiem ich treść będzie w sposób nieograniczony dostępna dla długiej listy organów państwa – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. I dodaje: Organy te będą mogły bez jakichkolwiek ograniczeń czerpać informacje o tajemnicach handlowych, a zwłaszcza o towarach i usługach oraz cenach stosowanych przez podatników.

Zebranie wiejskie - ilu mieszkańców?
01 sie 2025

Zgodne z prawem są nawet konsultacje, w których wzięło udział tylko kilku mieszkańców sołectwa – o ile uchwała o konsultacjach obowiązująca na terenie gminy stanowi, że konsultacje są ważne bez względu na liczbę uczestniczących osób uprawnionych do udziału w zebraniu wiejskim.

Nierzetelność pracownika gminy a bezczynność w załatwieniu sprawy
01 sie 2025

Zwolniony przez gminę pracownik złośliwie doprowadza do bezczynności w załatwieniu sprawy? Fakt ten nie zwalnia gminy od odpowiedzialności za naruszenie terminów ustawowych, ale – po naprawieniu szkód spowodowanych przez pracownika – daje szansę na łagodniejszy wyrok sądu.

Czy benzyna E10 niszczy silniki? Sprawdź, do których aut nie wolno jej tankować [LISTA]
01 sie 2025

Nowa benzyna E10 już od ponad roku zastępuje na stacjach tradycyjną Pb95, ale wielu kierowców nadal nie wie, że w starszych autach może powodować poważne problemy. Mechanicy ostrzegają: regularne tankowanie E10 w nieprzystosowanych samochodach może prowadzić do wycieków, korozji i kosztownych awarii. Niektóre modele są na to szczególnie narażone. Sprawdź, czy Twoje auto znajduje się na tej nieoficjalnej "czarnej liście". Zobacz, które silniki nie powinny korzystać z E10 i co możesz zrobić, by uniknąć usterek.

1878,91 zł brutto dodatkowo dla emerytów już we wrześniu 2025. Jednak nie każdy otrzyma pełną kwotę
01 sie 2025

Rząd zdecydował: tegoroczna czternasta emerytura trafi do seniorów we wrześniu. W 2025 roku dodatkowe świadczenie w pełnej wysokości wyniesie 1878,91 zł brutto – tyle, ile obecnie wynosi najniższa emerytura. O terminie wypłaty przesądza rozporządzenie Rady Ministrów, które właśnie weszło w życie.

Nowe Centrum Kompetencyjne i Zespół ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego – jest ważny krok w uszczelnianiu CIT
01 sie 2025

Ministerstwo Finansów ogłosiło powstanie Centrum Kompetencyjnego ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego w CIT oraz nowego Zespołu analizującego systemowe rozwiązania w tym obszarze. KAS zmienia też priorytety kontroli – liczyć się będą efekty, nie liczba postępowań.

pokaż więcej
Proszę czekać...