Żona może ścigać złodzieja także w imieniu zmarłego męża

Małżonek może domagać się w sądzie, nie tylko w imieniu swoim, ale także w imieniu zmarłego współmałżonka, zwrotu skradzionego przez przestępcę przedmiotu należącego do wspólnego małżeńskiego majątku - wynika z postanowienia Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy rozpatrywał sprawę Heleny K. i jej syna, który bez jej wiedzy i zgody zlikwidował lokaty bankowe założone przez matkę.

Helena K. żyła wraz z mężem Józefem K. w małżeńskiej wspólnocie majątkowej. Nigdy nie mieli rozdzielności majątkowej, nie zawierali żadnych umów o takiej rozdzielności (zwanych intercyzą). Zarobione pieniądze deponowali w banku na odrębnych lokatach. Helena K. zdeponowała w jednym z banków 50 tysięcy złotych. Upoważniła syna Stanisława K. do dysponowania tymi pieniędzmi.

W styczniu 2003 r. Stanisław K., przedstawiając udzielone mu pełnomocnictwem, ale bez wiedzy i zgody matki zlikwidował lokaty. O tym fakcie Helena K. dowiedziała się w 2004 r. i zażądała od syna zwrotu pieniędzy. Stanisław K. tego nie zrobił.

Do śmierci Józefa K. w 2005 r. żadne z małżonków nie złożyło wniosku o ściganie syna. Dopiero w maju 2006 r. Helena K. złożyła doniesienie na syna wraz z wnioskiem o jego ściganie. Zarzuciła mu przywłaszczenie ponad 68 tysięcy złotych, na co składały się kwoty zdeponowane na lokatach wraz z odsetkami.

Sąd rejonowy uznał Stanisława K. za winnego popełnienia czynu z art. 284 § 1 kodeksu karnego, czyli przywłaszczenia mienia i nakazał mu zwrot matce pełnej kwoty ponad 68 tysięcy złotych.

Potem jednak, gdy wyrok ten uchylił sąd okręgowy, sąd rejonowy - ponownie rozpatrując sprawę - nakazał Stanisławowi K. zwrot matce tylko połowy tej kwoty.

Obie strony sporu złożyły apelacje od tego wyroku. W tej sytuacji sąd okręgowy nabrał wątpliwości, czy Helena K. może ścigać przed sądem karnym swojego syna również w imieniu zmarłego męża. A jeśli nie, to czy może złożyć wniosek o ściganie syna w stosunku do całości szkody (stanowiącej do śmierci męża ich majątek wspólny) czy tylko do połowy tej szkody.

Zdaniem sądu okręgowego, ani dotychczasowe orzecznictwo, ani wiedza prawna nie dają jednoznacznej odpowiedzi na te pytania. Dlatego sąd zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie tej kwestii w uchwale.

W postanowieniu z 26 października 2011 r. (sygn. I KZP 11/11) Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały, bo uznał, że przepisy w tym zakresie są jasne i jednoznaczne.

Zdaniem SN, nie ulega wątpliwości, że Helena K. jest "osobą najbliższą" w stosunku do swojego zmarłego męża, Józefa K., a więc może po jego śmierci wykonywać prawa, które by mu przysługiwały, gdyby żył. Nie ma też wątpliwości, że kwota, o której przywłaszczenie oskarżony jest Stanisław K. należała do majątku wspólnego obojga małżonków.

"Zważywszy, że przywłaszczenie pieniędzy miało nastąpić w 2003 r., a więc jeszcze za życia Józefa K., to pokrzywdzonymi tym czynem była zarówno Helena K., jak i Józef K." - stwierdził SN.

"W literaturze podkreśla się jednoznacznie, że osoby najbliższe w razie śmierci pokrzywdzonego mogą wytoczyć powództwo cywilne o przysługujące im roszczenia majątkowe wynikające z popełnienia przestępstwa (art. 63 § 3 kodeksu postępowania karnego), a także wstąpić w prawa zmarłego powoda cywilnego i dochodzić przysługujących im roszczeń" - dodał sąd.

"Nie ulega wątpliwości, że w przypadku, gdy pokrzywdzonym przestępstwem ściganym na wniosek jest więcej niż jedna osoba, to każda z nich może skutecznie złożyć wniosek o ściganie, także, jeśli wykonuje jako osoba najbliższa prawa zmarłego pokrzywdzonego na podstawie art. 52 § 1 kodeksu postępowania karnego" - podsumował Sąd Najwyższy.

Infor.pl
W Sejmie: Wypłaty ZUS do 21. dnia miesiąca? Wcześniej między 5. a 10. dniem? [Zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze czy świadczenia pielęgnacyjne]
12 cze 2025

W Sejmie poseł Michał Moskal zwrócił się do rządu (MRPiPS) z prośbą o potwierdzenie albo zaprzeczenie informacji, jakie otrzymał w swoim biurze poselskim. Wyborcy interweniowali u posła domagając się załatwienia przez niego, aby ZUS wypłacał świadczenia między 5. a 10. dniem każdego miesiąca (tak kiedyś), a nie bliżej 21-ego (tak dziś). Dotyczyć ta sytuacja ma dużej liczby świadczeń - zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych, a także świadczenia pielęgnacyjnego

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!
12 cze 2025

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Blisko LUDZI i dla LUDZI. Czym Emtor wyróżnia się jako pracodawca na rynku wózków widłowych?
12 cze 2025

Na przestrzeni lat firma Emtor udowodniła, że sukces w biznesie nie zależy wyłącznie od produktów czy wyników finansowych, ale przede wszystkim od ludzi, którzy ten biznes tworzą. To dzięki zaangażowaniu, lojalności i codziennej pracy zespołów połączenie tradycji z nowoczesnością jest możliwe. Emtor stawia na człowieka – nie tylko jako pracownika, ale jako partnera w budowaniu wspólnej przyszłości. Bo gdy ludzie czują się docenieni, chcą zostać na dłużej. Jak zatem firma buduje swoją przewagę na konkurencyjnym rynku?

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.
12 cze 2025

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?
12 cze 2025

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

Bez edukacji nie ma kaucji – klucz do sukcesu systemu kaucyjnego leży w świadomości społecznej
12 cze 2025

Choć Polacy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, brak wiedzy o jego działaniu może zagrozić skuteczności reformy. Edukacja i przemyślana komunikacja to fundamenty, bez których nawet najlepsza technologia nie spełni swojej roli.

Emerytura w 2025 roku: Jakie dodatki i świadczenia przysługują seniorom po 65. i 75. roku życia? [KOMPENDIUM WIEDZY]
12 cze 2025

Dodatek pielęgnacyjny, trzynastka i czternastka, świadczenie 500+, darmowe leki, a także specjalne dodatki dla kombatantów i osób represjonowanych – seniorzy w Polsce mogą liczyć na realne wsparcie finansowe. Sprawdź, ile wynoszą te świadczenia w 2025 roku i komu przysługują.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej
12 cze 2025

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł
12 cze 2025

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

Wakacyjna praca w 2025: kto zarobi najwięcej i gdzie łatwo o etat?
12 cze 2025

Sezon letni to idealny czas, by podreperować budżet. Eksperci sprawdzili, które zawody sezonowe są najbardziej opłacalne – stawki sięgają nawet 50 zł netto za godzinę! Sprawdź, gdzie warto szukać pracy, niezależnie od wieku i doświadczenia.

pokaż więcej
Proszę czekać...