wiązać szereg niebezpieczeństw.
Mandat a kadencja
„Mandat” to umocowanie członka zarządu do pełnienia przez niego funkcji. „Kadencja” to ustalony okres sprawowania tej funkcji. Co ważne, nie zawsze muszą się one ze sobą pokrywać. Może się zdarzyć, że na skutek wcześniejszego wygaśnięcia mandatu, członek zarządu nadal działa, jednak już bez umocowania.
Problemy w praktyce
Do tej pory problem powołania członka zarządu na czas nieokreślony, rozumiany jako powołanie go na okres „do odwołania”, budził liczne kontrowersje. Niektórzy komentatorzy twierdzili, iż nawet w sytuacji, gdy członek zarządu zostanie powołany na czas nieokreślony, jego mandat wygaśnie, zgodnie z brzmieniem art. 202 § 1 Kodeksu spółek handlowych, z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Byłoby to w praktyce tożsame z powołaniem go na okres jednego pełnego roku obrotowego spółki. Wyrażany był również pogląd, według którego mandat członka zarządu powołanego na czas nieoznaczony wygasał dopiero w momencie jego odwołania, rezygnacji czy śmierci, a nie z dniem zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Obranie jednego z powyższych stanowisk prowadzić mogło w praktyce to odmiennych konsekwencji.
Zobacz: Jakie obowiązki podatkowe wiążą się z likwidacją spółki z o.o.
W pierwszym przypadku, członek zarządu, który rozpoczął kadencję np. w grudniu 2008 roku (powołanie do zarządu), a rok 2009 byłby dla niego pierwszym pełnym rokiem obrotowym, następnie utraciłby mandat w czerwcu 2010 roku. Stałoby się to z dniem zatwierdzenia sprawozdania finansowego za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia przez niego funkcji – nawet, gdyby wspólnicy byli tego faktu nieświadomi. Według drugiego z przedstawionych poglądów, kadencja takiego członka zarządu trwałaby nadal i byłby on w dalszym ciągu w pełni umocowany do działania (mandat by nie wygasł).
„Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy
pełnienia funkcji członka zarządu.” Art. 202 § 1 k.s.h.
Orzeczenie Sądu Najwyższego i jego konsekwencje
Sąd Najwyższy, zajmując stanowisko w tej sprawie, jednoznacznie uciął dotychczasowe dyskusje. Stwierdził, że w przypadku, gdy członek zarządu został powołany uchwałą wspólników na czas nieoznaczony, w sytuacji, gdy umowa spółki nie stanowi inaczej, jego mandat wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.
Zobacz: Kodeks spółek handlowych
W związku z powyższym, od momentu odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe, bez podjęcia uchwały o powołaniu członka zarządu na nową (kolejną) kadencję, członek taki działałby bez umocowania do pełnienia swych funkcji, co wiązałoby się z szeregiem ryzyk dla spółki, związanych z zawieraniem potencjalnie wadliwych umów przez nieuprawnionego (na skutek wygaśnięcia mandatu) członka zarządu, odpowiedzialnością spółki za brak odpowiedniego wpisu do KRS, sankcjami za szkodę wyrządzoną osobom trzecim przez członka zarządu bezprawnie dalej figurującego w rejestrze, a także skomplikowanymi rozliczeniami i roszczeniami wysuwanymi przez osoby trzecie działające w dobrej wierze wobec nieumocowanego członka zarządu. Innym ryzykiem jest możliwe zakwestionowanie przez organy podatkowe wydatków spółki poniesionych na wynagrodzenie członka zarządu (po wygaśnięciu mandatu) jako kosztów uzyskania przychodu.
Jak zatem uniknąć problemu?
W świetle jednoznacznych wniosków wynikających z cytowanej uchwały,
wskazane jest:
• sprawdzenie postanowień umowy spółki dotyczących kadencji członków zarządu i rozważenie ich ewentualnej zmiany,
• przeanalizowanie uchwał wspólników powołujących zarząd,
• ustalenie, czy w spółce byli powoływani członkowie zarządu na czas nieoznaczony i określenie, kiedy wygasł ich mandat,
• rozważenie powoływania członków zarządu na czas określony, nawet kilkuletni (należy pamiętać, iż zawsze istnieje możliwość odwołania członka zarządu, niezależnie od tego, na jaki czas został powołany).
Autorzy:
Radca prawny Agnieszka Wojciechowska- email: a.wojciechowska@fwsk.pl
Radca prawny Ewa Konior- email: e.konior@fwsk.pl z Kancelarii