Postępowania awansowe na uczelniach wyższych będą odbywać się na zmodyfikowanych zasadach. Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację Prawa o szkolnictwie wyższym, która przewiduje zmiany w postępowaniach awansowych, obligatoryjne publiczne kolokwia habilitacyjne i dostosowanie przepisów do wprowadzenia nowych dyscyplin nauki.
Postępowania awansowe, których zasady się zmienią dotyczą nadawania tytułu profesora, stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki oraz habilitacji. Nowelizacja wprowadza ponadto szereg zmian dotyczących studentów zagranicznych, dyplomów czy funkcjonowania organów uczelni. Dostosowuje też ustawę do poszerzonej w 2022 r. listy dyscyplin naukowych.
Postępowania awansowe bez problemów
Proponowane w noweli przepisy mają rozwiązać istotne problemy wynikające z dotychczasowego stosowania niektórych jej przepisów, a większość z nich dotyczy postępowań awansowych – o nadanie stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki oraz tytułu profesora – podano w ocenie skutków regulacji.
Nowela dotyczy m.in. rektorów. Przepisy umożliwiają ubieganie się o pełnienie tej funkcji przez osoby, które do dnia rozpoczęcia kadencji nie ukończyły 70 lat (do tej pory obowiązywał limit 67 lat). Nowy limit obejmuje także osoby kandydujące do m.in. rady uczelni.
Nowela zawiera też przepis o odstąpieniu od konieczności spełniania wymagań dotyczących posiadania tytułu profesora, stopni naukowych albo stopni w zakresie sztuki lub tytułu zawodowego przy zatrudnianiu w polskich uczelniach na stanowiskach nauczycieli akademickich osób, które uzyskały takie stopnie lub tytuł zawodowy za granicą.
Kandydaci na profesorów będą mogli się odwoływać
Nowe przepisy uzupełniają przepisy związane z postępowaniem w sprawie nadania tytułu profesora. Wprowadzają zasady, że w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, w związku z odmową wystąpienia do prezydenta RP o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora, Rada Doskonałości Naukowej będzie obowiązana zasięgnąć opinii dwóch recenzentów.
Uregulowania dotyczą też m.in. uwierzytelniania dyplomów ukończenia studiów i dyplomów doktorskich i habilitacyjnych wydawanych przez uczelnie kościelne.
Część przepisów odnosi się też bezpośrednio do studentów. Na przykład zaproponowano zaliczanie przez uczelnię studentowi czynności wykonywanych przez niego w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu na poczet praktyk zawodowych. Regulacja dotyczy też wydawania legitymacji studenckich studentom zagranicznych uczelni, odbywającym część studiów w polskich uczelniach. W zakresie stypendiów socjalnych projekt ustawy stanowi, że wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającą do ubiegania się o stypendium socjalne ustala rektor w porozumieniu z samorządem studenckim.
Habilitacja w bardziej transparentnej procedurze
W noweli znalazły się też zapisy na temat habilitacji – na przykład przewidziano obligatoryjny charakter kolokwium habilitacyjnego, co ma wpłynąć pozytywnie na transparentność procedury.
W noweli jest są też zapisy dotyczących doktorantów. Chodzi m.in. o procedurę odwoławczą w przypadku odmowy wszczęcia przez podmiot doktoryzujący postępowania w sprawie nadania stopnia doktora. Przewidziano też usprawnienia związane z wydawaniem dyplomów doktorskich w postępowaniach prowadzonych wspólnie z podmiotami zagranicznymi. Proponowana zmiana polega na umożliwieniu wydania więcej niż jednego dyplomu doktorskiego w przypadku, gdy proces nadawania stopnia doktora odbywa się z udziałem podmiotu zagranicznego.
Członkowie organów uczelni będą mogli pracować w administracji
Ustawa znosi ponadto zakaz łączenia członkostwa w statutowym organie uczelni z zatrudnieniem w administracji publicznej i członkostwem w radzie innej uczelni.
Nowela wprowadza zmiany w ustawach: Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, ustawie Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, o finansowaniu Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie z budżetu państwa, w ustawie o finansowaniu Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu z budżetu państwa oraz w ustawie o finansowaniu Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej „Ignatianum” w Krakowie z budżetu państwa.
Większość przepisów ustawy ma wejść w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia, pozostałe – 1 października 2023 r.(PAP)
Autor: Szymon Zdziebłowski