To duży problem w praktyce korzystania z usług MOPS. Urzędnicy samowolnie kwestionują treść nie tylko orzeczenia o niepełnosprawności, ale także zaświadczenia lekarskie. Ten sam zarzut dotyczy kontrolujących decyzje MOPS Samorządowe Kolegia Odwoławcze.
Sądy piętnują taką praktykę. Przykład:
Niedawny wyrok WSA w Gdańsku z 4 czerwca 2025 r. (II SA/Gd 92/25). Link do wyroku
Wyrok wydali sędziowie:
- Pan Dariusz Kurkiewicz
- Pani Justyna Dudek-Sienkiewicz
- Pani Katarzyna Krzysztofowicz /przewodniczący sprawozdawca/\
WSA: MOPS nie ma prawa kwestionować zaświadczeń lekarskich
Opis stanu faktycznego:
Matka złożyła wniosek do GOPS o przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczych dla swoich dzieci z zaburzeniami psychicznymi na okres od 15 września 2024 r. do 22 maja 2025 r. w zakresie godzinowym wskazanym we wniosku i zgodnie z zaświadczeniem lekarza specjalisty psychiatrii dzieci i młodzieży.
W odpowiedzi GOPS zażądał dostarczenia (w terminie 14 dni) zaświadczenia wydanego przez lekarza psychiatrę lub lekarza neurologa, z którego będzie wynikać, że dzieci są zaburzone psychicznie oraz do dostarczenia dokumentów potwierdzających, że dzieci korzystają już z zajęć/terapii/rehabilitacji lub innych świadczonych w ramach innych systemów (oświata, ochrona zdrowia), pod rygorem wydania decyzji odmownej,
Co było w zaświadczeniu od lekarza, które zakwestionował GOPS?
Z zaświadczenia lekarza psychiatry wynikało, że córka wymaga zajęć w wymiarze miesięcznym 60 godzin, zaś w szkole ma tylko 6 godzin, syn natomiast ma zalecone 40 godzin, a w szkole realizowane są tylko 4 godziny. Była to podstawa do ubiegania się o specjalistyczne usługi specjalistyczne w wymiarze większym niż była w stanie zapewnić szkoła zapewniono. Co z tym zaświadczeniem zrobił GOPS?
GOPS przyjął, że dokumenty nie dowodzą tego, że dzieci cierpią na zaburzenia psychiczne.
Dlatego GOPS sformułował żądanie przedłożenia przez matkę aktualnych zaświadczeń albo orzeczeń potwierdzających, że:
1) dzieci są zaburzone psychiczne oraz
2) mają potrzebę zajęć rewalidacyjno - wychowawczych.
Sąd - wykluczone, aby MOPS I GOPS podważały diagnozy lekarzy
Sąd uznał, że urzędnicy nie mają wiedzy i uprawień do tego, aby kwestionować diagnozy lekarskie, wykazane w stosownych zaświadczeniach. Tym razem zarzut dotyczył nie GOPS a SKO. Na poziomie odwołania Kolegium podjęło polemikę z treścią zaświadczeń lekarza psychiatry z 2 maja 2024 r., w których u dzieci zdiagnozowano:
1) autyzm (kod F84.0) oraz
2) u córki dodatkowo nadpobudliwość ruchową z deficytem uwagi (F90).
Urzędnicy stwierdzili, że nie są to zaburzenie psychiczne, tylko zaburzenie rozwoju, które nie uprawnia do korzystania z usług GOPS w ramach pomocy społecznej.
Co ciekawe, urzędnicy stawiając takie tezy zrobili to bez wskazania źródeł swoich twierdzeń. A przecież nie mają żadnej własnej wiedzy medycznej. Nie tylko, aby stawiać diagnozy i podważać orzeczenia lekarza specjalisty, ale w ogóle rozumieć problemy schorzeń i niepełnosprawności.
Wielokrotne złamanie prawa przez urzędników (MOPS, GOPS, SKO)
Złamanie przepisów nr 1 - Zdaniem Sądu, podstawą do żądania zaświadczenia stwierdzającego, że dzieci są zaburzone psychicznie, nie mogło być samowolne zakwestionowanie przez organ diagnozy medycznej wydanej dla dzieci wnioskodawczyni.
Złamanie przepisów nr 2 - Żaden przepis prawa nie wskazuje, że dla potrzeb usług opiekuńczych z pomocy społecznej wymagane jest inne zaświadczenie, niż zaświadczenie lekarza zlecające specjalistyczne usługi opiekuńcze.
W tej konkretnej sprawie sąd stwierdził:
"Domagając się takiego dodatkowego zaświadczenia organy nie dostrzegły rozdzielności systemów wsparcia dzieci z zaburzeniami psychicznymi realizowanymi na gruncie oświaty i pomocy społecznej, choć wcześniej, przy ocenie, czy możliwe jest realizowane zajęć w ramach innych systemów, tę rozbieżność akcentowały. Rozdzielność ta ma natomiast ten skutek, że w przypadku zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w ramach pomocy społecznej, wystarczające jest zlecenie specjalistycznych usług opiekuńczych wystawione przez lekarza specjalistę. Taki też wzór udostępnia MOPS i na takim wzorze wystawiono zaświadczenia z 22 maja 2025 r. Nie ma zaś potrzeby stwierdzania osobnym zaświadczeniem, że osoba wymagająca pomocy jest zaburzona psychicznie, gdyż w zaświadczeniu zlecającym lekarz psychiatra dokonuje właściwej diagnozy zaburzenia psychicznego."