Całkowita a częściowa niezdolność do pracy
Można wyróżnić całkowitą lub częściową niezdolność do pracy. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji. Ponadto uwzględnia się możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Zobacz również: Jak zgłosić wniosek o dalsze prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy?
Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.
Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy,
okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji i celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS.
Zmiana stopnia niezdolności do pracy
W przypadku pogorszenia stanu zdrowia rencista może zgłosić wniosek o zmianę dotychczasowego stopnia niezdolności do pracy. Wniosek może złożyć rencista, jego pełnomocnik osobiście lub za pośrednictwem urzędu pocztowego. Wniosek składa się w dowolnej jednostce ZUS. Natomiast właściwą do rozpoznania wniosku jest ta jednostka, która wypłaca renciście rentę.
Zobacz również serwis: Renta inwalidzka
Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie N-9 o stanie zdrowia dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
Decyzja w sprawie zmiany stopnia niezdolności do pracy powinna być wydana w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Odwołanie od decyzji rencista może wnieść się w terminie miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji, do właściwego Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
W razie ustalenia przez orzecznika lub komisję lekarską ZUS niezdolności do samodzielnej egzystencji, do renty przysługuje dodatek pielęgnacyjny, jeżeli rencista nie pobiera takiego dodatku z tytułu ukończenia wieku 75 lat.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r. Nr 39 poz.353 ze zm. )